"Spreek VRIJMOEDIG over GOD, maar MISBRUIK NOOIT Zijn NAAM"

In zijn hand houdt staflid Anco een fles doucheschuim. "Wat denken jullie, gaan Rian en Coen eikaars tanden poetsen met deze vloeibare zeep? " "Nee, dat doen ze echt niet!" "Jawel, dat doen ze!" Als even later de twee jongelui naar buiten geroepen worden, blijkt dat de tweede groep gelijk heeft: ze doen het! "Op één voorwaarde, dat jullie eerst een paar glazen water halen, " zegt Rian. Dat wordt snel geregeld, en even later wordt het tweetal aangemoedigd door de groep. Met een halve minuut poetsen slepen ze zestien euro binnen.

Rian en Coen zijn niet de enige slachtoffers in het spel 'Doet 'ie het of doet 'ie het niet? ' Lona gaat honderd keer touwtje springen, Gerwin eet een rauwe aardappel, Geerjanne eet zonder handen te gebruiken pap uiteen bord, een ander drinkt anderhalve liter limonade en Rins laat gewillig zijn rechter onderbeen scheren door Carla, met schuim en een scheermes. Maar het resultaat mag er zijn: de eerste 117 euro voor het kampproject is binnen.

Eerder op de avond werden een aantal stellingen losgelaten op de jongelui, waarover flink werd gediscussieerd.

Kun je een boek lezen waarin wordt gevloekt? Kun je collega's die niet gelovig zijn aanspreken op hun gedrag?

Van beide kanten klonken argumenten. Over één stelling was iedereen het eens: Media kunnen dan een afspiegeling zijn van de samenleving, maar we mogen niet accepteren dat daar wordt gevloekt.

Teunis Bunt (45), voorlichter bij de Bond tegen het vloeken, is erg blij met het kampproject. "We worden regelmatig gebeld door stafleden die voor hun zomerkamp materiaal bij ons aanvragen. Ze zijn allemaal erg enthousiast over het kampproject."

De voormalige docent Nederlands is sinds drie jaar werkzaam als persvoorlichter bij de Bond tegen het vloeken.

Wat trok hem aan in deze functie? "Het werken met taal trok me aan. Ik was dat vanuit mijn achtergrond ook gewend." Behalve het voorlichten van

de pers houdt hij zich ook bezig met de redactie van uitgaven van de Bond, het schrijven van protestbrieven en het geven van presentaties. "Dit contact met mensen is erg belangrijk om betrokken te blijven en op de hoogte te zijn van wat zich in de samenleving afspeelt. In de tijd dat ik hier werk heb ik ook steeds meer de diepte van het derde gebod leren zien. Niet alleen het erge van godslastering, maar ook hoe rijk Gods Naam is."

De Bond tegen het vloeken is opgericht in 1917, met de reden 'het grote kwaad van het vloeken bestrijden'. De activiteiten waren toen vooral gericht op het tegengaan van vloeken en godslastering. Later kwam daar ook het grove taalgebruik bij. Bunt: We wijzen jongeren in dit verband op Jakobus 3:8-10. Daarin staat dat de tong niette temmen is. Ze is een onbedwingelijk kwaad, vol van dodelijk venijn.

Door haar loven wij God, maar vervloeken wij ook de mensen, die naar Gods gelijkenis gemaakt zijn. Zegen en vloek komen uitéén mond!"

Pijnlijk

De Bond tegen het vloeken is in de eerste plaats bekend van de posters op stations. " Door deze affiches willen we mensen oproepen om na te denken over hun taalgebruik. Verder hebben we een scholenwerker in dienst, die gastlessen geeft op scholen voor basisen voortgezet onderwijs. In september begint onze tweede scholenwerker.

We komen overigens niet alleen op christelijke, maar ook op openbare scholen."

Ook geeft de Bond promotiemateriaal uit. Zo hebben alle zomerkampen een bal meegekregen meteen opdruk van de Bond tegen het vloeken. "We geven ook boeken uit, bijvoorbeeld over vloeken in moderne literatuur. We doen regelmatig onderzoek naar onderwerpen als vloeken in kinderboeken en op de televisie.

Omdat het werkterrein van de Bond de hele breedte van de maatschappij beslaat, lopen de reacties van het publiek erg uiteen. Teunis Bunt: "Waar iedereen het wel over eens is, is dat schelden met ziektes niet kan. Mensen kennen in hun omgeving vaak iemand die zo'n ziekte heeft. Dat is pijnlijk, dat mag je elkaar niet toewensen. Mensen bedoelen dat vaak ook niet zo, maar ze zeggen het wel. We leggen dan uit dat het met vloeken ook zo is. Voor christenen is het misbruik van Gods Naam pijnlijk, omdat die Naam heilig is."

Goed gesprek

De medewerkers van de Bond proberen altijd aan te sluiten bij hun publiek. "We stonden eens met een kraam voor de Universiteit in Nijmegen.

Enkele studenten zagen onze kraam en begonnen spontaan te vloeken. Toen er even een stilte was, vroeg ik één van de jongens: "Waarom vloek je nou eigenlijk? " Hij werd gedwongen na te denken over zijn gedrag. Er volgde een goed gesprek met deze jongens."

Ook onkerkelijke mensen vinden vaak dat vloeken niet kan. Ze hebben daar wel andere motieven voor dan christenen. Het is niet fatsoenlijk, het staat a-sociaal. "Ik herinner me nog goed de eerste ouderavond die ik moest verzorgen, op een openbare school. Ik zag er erg tegenop, en twijfelde eraan of mijn boodschap wel zou landen onder dit publiek. Dat is me erg meegevallen. De ouders keurden zelf vloeken streng af, en waren ook geïnteresseerd in mijn motieven tegen vloeken, " aldus Bunt.

Niet iedereen vind vloeken verkeerd. "Soms zeggen mensen dat vloeken oplucht. Er gaat iets mis, en ze moeten hun frustraties kwijt. Het typische is dat onderzoek juist iets anders heeft uitgewezen. Er is onderzoek gedaan onder mensen die op verschillende manieren reageerden op een frustrerende situatie. Sommigen deden dit met fysiek geweld, anderen verbaal, door te vloeken of te schelden. En weer anderen beheersten zich. Het bleek dat de laatste groep het eerst weer innerlijk rustig was."

Door grof taalgebruik kun je anderen intimideren. Het kan binnen een groep jongeren de gewoonte zijn grove taal te gebruiken. Het staat stoer, cool. Bunt: "Toen ik daar laatst met enkele jongeren over sprak, stelde ik de vraag of ze thuis aan tafel dezelfde woorden gebruikten als in hun vriendenkring. Dat was bij de meeste jongeren niet het geval. Als ze er over nadenken, komen ze tot de conclusie dat ze sommige woorden eigenlijk niet zouden moeten gebruiken. Het vergt heel wat moed om dit te doorbreken."

Ook op reformatorische scholen speelt dit probleem. "Ik schrik soms als ik merk dat reformatorische jongeren zo onverschillig kunnen zijn als het gaat om het misbruik van Gods Naam. Lang niet iedereen vindt het nodig daar iets van te zeggen. "Het is mensen hun eigen verantwoordelijkheid, daar bemoei ik me niet mee, " was een reactie die ik laatst hoorde. Ik heb hen toen gevraagd wat ze zouden doen als ze een kind in gevaar zien, bijvoorbeeld als het plotseling de weg oversteekt.

Dan waarschuw je toch? We hebben wel degelijk verantwoordelijkheid ten opzichte van onze naaste."

Vloeken kan ook een gewoonte zijn. Een vloek als stopwoord. Dat patroon is het moeilijkst te doorbreken. Het zit erin geslepen, soms al vanaf de jeugd. Deze mensen denken vaak ook niet na over hun taalgebruik en ze zien het probleem ervan niet in. Waarom zou je bijvoorbeeld de Naam van Jezus niet als stopwoord mogen gebruiken?

"Goedemorgen!"

De Bond reageert op reclame waarin Gods Naam wordt misbruikt. Dat levert altijd een reactie op. "Vorig jaar had autofabrikant Ford een radiospotje waarin de uitroep 'Mijn God!' werd gebruikt. We kregen daarover verschillende telefoontjes, en hebben telefonisch contact opgenomen met Ford. Er werd verbaasd gereageerd, ze hadden zich niet gerealiseerd dat dit voor christenen misbruik is van Gods heilige Naam. Het spotje werd uit de lucht gehaald.

Enkele jaren geleden stond er een grote reclame in de krant van Albert Heijn, in verband met Pasen. Daar stond als kop boven 'Geen wonder dat u opstaat!' Ook toen hebben we contact opgenomen. De advertentie werd gehandhaafd, maar nu met de titel 'Goedemorgen!' erboven." Reageren heeft dus effect, al wordt de reclame actie niet altijd stop gezet.

De Bond heeft zelf ook reclameposters. Bunt: "Zo is voor voetbalvelden de poster 'Een vloek mist ieder doel' ontwikkeld. Voor Schiphol is destijds de poster 'Vloeken lucht niet echt op' gemaakt. Hier past de vormgeving (een wolkenlucht als achtergrond) bij de omgeving. Andere slogans zijn algemener, maar het doel is hetzelfde: mensen aan het denken zetten. Het effect is moeilijk te meten, maar uit reacties blijkt dat de helft van de mensen deze acties heel zinnig vindt."

Het derde gebod zegt dat Gods Naam niet mag worden misbruiken. De Bond brengt echter ook de keerzijde van dit gebod onder de aandacht. Teunis Bunt: "We hebben een poster met de titel 'Uw Naam worde geheiligd'. Dat is de eerste bede uit het Onze Vader. Frappant was dat deze poster niet in bushokjes mocht hangen, omdat het een religieuze uiting betreft. We hebben ook de folder 'Niet vloeken, maar prijzen'. Daarin leggen we er de nadruk op dat we Gods Naam op een goede manier mogen gebruiken. Eigenlijk zijn we niet alleen de Bond tegen het vloeken.

We hebben ook een positieve boodschap: 'Spreek vrijmoedig over God, maar misbruik nooit Zijn Naam'."

Afgekoeld

Ook kerkelijke jongeren kunnen grof zijn in hun taalgebruik. Ze moeten zelf gaan nadenken over hun taal. " Bij twijfel kun je een woord beter niet gebruiken. Natuurlijk zijn er emotionele momenten waarin je er makkelijk iets uitgooit. Maar dat hoeft geen vloek te zijn. Zeg gewoon wat je dwars zit. Als je toch behoefte hebt aan een krachtterm, probeer dan een onschuldige term te vinden waarin je je frustratie kwijt kunt." Met de kinder-en tienerkampen is een poster meegegeven met daarop allerlei situaties waarin iets fout gaat. Ze kunnen daar stickertjes op plakken met een alternatieve term erop.

Jongeren (èn ouderen) vinden het vaak moeilijk om te reageren als er wordt gevloekt. Teunis Bunt: "Als collega's of klasgenoten vloeken, kun je het beste zo snel mogelijk laten merken datje dit erg vindt. Als je langer wacht, wordt het steeds moeilijker. We hebben een klein foldertje uitgegeven: 'Reageren op vloeken, tien tips'. Wat ook belangrijk is, ga anderen niet bestraffen, maar vraag waarom ze dat doen. Zo laatje ze nadenken over hun gedrag. Ga niet boven ze staan, en reageer ook niet uit irritatie. Soms heb je op het momentdat er gevloekt wordt het gevoel datje er direct iets van moet zeggen. Toch is het niet altijd wijsom het op het moment zelf te doen. Het kan goed zijn te wachten tot mensen 'afgekoeld' zijn, of tot je ze alleen kunt spreken."

Belangrijk vind Bunt het gebed. "Verwacht het niet in de eerste plaats van jezelf. Gedenk je klasgenoten en collega's in je gebed, en leg het aan de Heere voor als je het moeilijk vindt om te reageren."

Uw Naam worde geheiligd, bidden we iedere dag. "Wie ben jij voor je collega of klasgenoot? Ben je zelf een goed voorbeeld als het gaat om een christelijke levenswandel? Wees een goede collega, een goede vriend. Mensen accepteren het dan eerder als je iets van hun taalgebruik zegt. Ze zien feilloos of je oprecht bent."

De jongeren van het kamp in Ermelo herkennen dat. Arjan, Gerdien, Joanne, Hilda en Rian gaven een reactie op het kampproject. Ze zijn het er allemaal over eens dat het doel van het kampproject dicht bij hen staat. Ze hebben er zelf mee te maken. Vloeken laat de jongeren geen van allen onverschillig.

Hilda: "Je moet er wel iets van zeggen. Vooral woorden die letterlijk over God gaan vind ik erg."

Rian: "Ik zeg vaak: 'Wat zegje? ' Ze begrijpen dan gelijk watje bedoelt." Gerdien: "Als je het persé kwijt moet, zeg dan iets anders."

Arjan: "Maar wanneer is iets nou een vloek, en wanneer niet? Ik vind dat soms wel lastig."

Hoe reageer je daarop?

Rian: "Het kan wel moeilijk zijn. Je kunt het beste een vraag stellen.

Anders komt het over of je zelf beter bent."

Hilda: "Vooral bij een goede vriendin kan het moeilijk zijn." Gerdien: "Je denkt soms: Wat denken ze van mij? " Hilda: "Toch moetje er iets van zeggen."

ebruik je in je vriendenkring woorden die je thuis niet zult gebruiken?

Joanne: "Bij mijn vrienden gebruik ik wel andere taal als thuis, maar ik vloek niet. De anderen zijn het daarmee eens. Vloeken kan bij je vrienden ook niet. Toch gebeurt het juist vaak in een groep."

Gerdien: "Je kunt vragen: 'Weet je wel watje zegt? '" Hilda: "Ik heb eens iemand horen zeggen dat vloeken ook bidden is. Eigenlijk is dat ook zo."

Arjan: "Ja, als er echt zou gebeuren wat ze vroegen zou het vloeken wel gauw klaar zijn. Bij ons op school wordt er ook gevloekt, vooral door sommige groepjes jongeren. Je bent dan een bink als je dat doet."

Er is ook een poster met daarop de bede uit het Onze Vader. 'Uw Naam worde geheiligd'. Wat zegt dat jou?

Rian: "Doorzo'n poster wordt je stil gezet bij je eigen gedrag." Joanne: "We moeten zelf het goede voorbeeld geven."

Hilda: "Je mag je er niet voor schamen datje christen bent."

Aan het eind van de avond besluit een staflid de dag met de geschiedenis van Mozes, die zijn schoenen uittrekt voor hij de Heere ontmoet. Zo heilig is Hij. "Besef je dat zelf ook, als je 's avonds op je knieën ligt, en gaat bidden tot God? Buiten Christus is Hij een verterend vuur, maar in Christus mogen wij Hem aanroepen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen