Langs de kloof

Het leek allemaal zo mooi. Vorig jaar. Toen de paus op 31 januari de 'conclusies' van de Nederlandse bisschoppensynode goedkeurde. De conclusies bevatten richtlijnen voor het welzijn van de R.K, kerk in Nederland en duidelijk werd gesteld, dat voor het pastorale werk noodzakelijk was: eenheid en wezenlijke geestelijke gemeenschap van de gelovigen en van de zieleherders. Niet in het minst: van de bisschoppen onderling. En nu blijkt dat allemaal op een mislukking te zijn uitgelopen, zoals te lezen staat in een begin mei gepubliceerd schrijven van kardinaal Willebrands aan zijn pastores.
De brief van Willebrands heeft sterk de aandacht getrokken, Ook buiten de kring van de R,K, kerk. En in de pers is men niet zuinig geweest met commentaar. Onzerzijds willen wij niet nalaten in dit verband te herinneren aan het artikel van mevrouw mr. dr. J. C. de Meyere in ons blad van maart 1980, getiteld 'De Nederlandse bisschoppensynode, of De ontmaskering van de oecumenische misleidingen'.
En voor wie nu misschien nog niet begrijpt, waar het bij die 'synode' om te doen was, nemen wij hier een klein stukje over uit bedoeld artikel van dr. De Meyere:
'Zowel uit deze rede als uit de Conclusies blijkt duidelijk, dat voor de paus een belangrijk motief voor deze bijzondere Synode geweest moet zijn: de Nederlandse Kerkprovincie er aan te herinneren, dat zij kritiekloos te gehoorzamen heeft aan zijn goddelijk gezag. Zeer juist heeft de paus gezien, dat velen in Nederland niet meer beseffen wat de ruggegraat is van de Romeins- Katholieke Kerk: haar volmaakte organisatie, die van goddelijk recht is verklaard en daarom niet vatbaar voor verandering. Onbegrip spreekt uit de kritiek in de Nederlandse pers, dat de Synode ten onrechte het hierarchisch-pyramidale kerkmodel als het enig juiste voorop stelde. Deze Kerk is alleen te begrijpen vanuit een Romeins-juridisch denken. Want zij is georganiseerd naar het model van het Romeinse Rijk, dat een supra-nationale Staat was met een vergoddelijkt Hoofd, waaraan men onvoorwaardelijk moest gehoorzamen. Wie de keizer niet als God zag, tastte de Rijkseenheid aan en was daarom des doods schuldig. Voor Romeinen is de organisatie het belangrijkste van alles, individuen tellen niet. Vrijheid was een uitsluitend collectief begrip: leven onder het juiste gezag. Individuen hadden geen recht op vrijheden. Precies ditzelfde vindt men in de encycliek 'Libertas' van Leo XIII uit 1888, die de vrijheid een heerlijke gave noemt, maar alle rechten van de mens veroordeelt. Pleidooien van Johannes Paulus II voor de rechten van de mens zijn alleen maar bedoeld als bevelen aan burgerlijke overheden, niet aan hem zelf. De Romeins- Katholieke Kerk is een autoritaire organisatie, die de gewetens van haar leden beheerst. En dat alles op grond van goddelijk recht,'
En ook: 'Uit dit alles blijkt wel, dat de bisschoppen inzake oecumene orde op zaken moeten stellen. Men zal in Nederland ermee moeten leren leven, dat men in de eerste plaats Romein dient te zijn, wil men voor de paus ten volle acceptabel zijn. Rome heeft immers de gemeenschap der heiligen, der gelovigen, omgezet in de gemeenschap der Romeinen, zoals Luther opgemerkt heeft. Wij moeten afwachten hoe de Conclusies van de Synode hier uitgewerkt zullen worden.'

Nu, hoe die conclusies hier werden uitgewerkt, is inmiddels - mede dankzij de brief van Willebrands - wel bekend.

Intussen vragen al weer andere zaken onze aandacht, zoals de kwestie rond het lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal drs. J. Schreurs, die 'toevallig' ook nog priester is, onder de jurisdictie van bisschop Gijsen.
Gijsen is, terecht kan men zeggen, kwaad op Schreurs, omdat hij als CDA-lid van de Eerste Kamer gestemd heeft voor aanneming van de abortuswet. 'Hoe moeten we dit zien?' vraagt nu het 'Reformatorisch Dagblad' van 15 mei jl. 'Is Gijsen te prijzen als een man die zijn principes serieus neemt? Principes waar wij het in dit speciale geval ook nog tamelijk mee eens zijn. Heeft hij dan groot gelijk, wanneer hij degenen die onder zijn gezag en zijn verantwoordelijkheid werken, aan die principes wil binden? Of is dit typisch een staaltje van oude roomse machtsaanmatiging, waarbij een bisschop meent een lid van de Nederlandse volksvertegenwoordiging te kunnen voorschrijven hoe hij stemmen moet? Houdt dat kamerlid zich niet aan deze kerkelijke instrukties, dan moet hij aftreden, ongeacht het mandaat dat hij van de kiezers gekregen heeft.
Van beide heeft het wel wat weg. Gijsen komt door zijn optreden licht in botsing met de bepaling in de Nederlandse Grondwet dat de leden der Staten-Generaal stemmen zonder last of ruggespraak. Het is in zekere zin normaal dat Gijsen toezicht houdt op de handel en wandel van de priesters die onder hem resorteren.
Wel is het voor roomskatholieken en niet-roomskatholieken een merkwaardige zaak dat in Limburg op grond van de leer en moraal van de universele R.K.- Kerk allerlei dingen verboden zijn, die buiten Limburg openlijk getolereerd worden.
Als 'werkgever' van Senator Schreurs kan bisschop Gijsen ook wel enkele marginale voorwaarden stellen, die deze bij de uitoefening van zijn politieke functie moet nakomen. Die hadden vorig jaar, toen Schreurs de bisschoppelijke toestemming kreeg om senator te worden, ook goed aan de orde moeten komen. Als Gijsen nu zonder meer eist dat aalmoezenier Schreurs op grond van zijn stemgedrag in de Eerste Kamer zijn zetel ter beschikking moet stellen, gaat ons dat toch te ver. Daarvoor hebben we altijd nog te veel argwaan tegen de machtspretenties van de Rooms- Katholieke Kerk'.

Onze problemen zinken wel wat in het niet bij die waarvoor men zich in Noord-Ierland geplaatst ziet. Na alles wat daarover in het verleden in P.N. geschreven werd, citeren wij nu eens, bij wijze van 'onverdachte bron' het r.k. weekblad 'De Tijd' van 8 mei jl. waarin A.K. (hoofdredacteur Arie Kuiper) o.m. schreef (na eertst gewezen te hebben op de protestantse meerderheid als z.i. enige oorzaak van de politieke puinhoop in Noord-Ierland: een mening die bepaald de onze niet is):
'Ook de oplossing die de IRA voorstaat, hereniging van de beide delen van Ierland, is géén oplossing. Hoewel de meerderheid intolerant is en ondemocratisch en vele tonen lager moet zingen, zou het een groot onrecht zijn een miljoen protestanten tegen hun zin bij de Ierse republiek in te lijven. De hongerzelfmoord van Bobby Sands en anderen verdient respect, dat zal wel, maar dat geldt niet voor de terroristische moordenaarsbende die de IRA is.' En mogen wij aan belangstellenden nog eens ter lezing aanbevelen het door S. Paas geschreven en in 1974 bij 'De Banier', Utrecht, verschenen boek 'Ulster, Noodkreet en Getuigenis'?

De paus is onlangs het slachtoffer geworden van een op hem gepleegde aanslag. Slachtoffer van de allerwege heersenden terreur. Het heeft ook tot allerlei publikaties in dag- en weekbladen aanleiding gegeven. Zo ook uitvoerig in het dagblad 'Het Vaderland' van 15 mei jl., waarin o.m. wordt verteld, dat de paus nauwelijks prijs stelde op veiligheidsmaatregelen rond zijn persoon.

Maar schokkend is het dan te lezen:. 'Een week geleden nog zei de paus, bij de beëdiging van nieuwe leden van de Zwitserse garde: 'Laten we bidden dat God geweld en fanatisme verre houdt van het Vaticaan'. Hij hield de nieuwelingen bij die gelegenheid voor dat ze misschien hun leven zouden moeten opofferen om het zijne te redden. Maar met een citaat van Mattheüs voegde hij eraan toe: 'Wie zijn leven verliest voor mij, zal het terugkrijgen'. Accentueert ook deze uitspraak niet de door ons zo menigmaal gesignaleerde kloof?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen