In gesprek met ir. C. M. Verloop over een natuurwetenschappelijke studie

Over al deze dingen spreken we met Marco Verloop, die zowel aan een HTS als aan de TU Delft heeft gestudeerd en bijna klaar is met een promotie-onderzoek, kortom met iemand die deze wereld van binnenuit kent. Het gesprek gaat daarom met name over de sfeer en zijn ervaringen in de technisch-natuurwetenschappelijke universitaire wereld en hoe je je daarop kunt voorbereiden. Ook ais je een niet-technische studie doet of als je aan een nietchristelijke HBO-en MBO-instelling studeert, zul je ongetwijfeld veel dingen herkennen uitje eigen situatie.

Marco, zou je jezelf eerst willen voorstellen? Wat heb je precies gestudeerd? Hoe ben je tot deze studiekeuze gekomen?

Op het VWO was ik goed in exacte vakken (wiskunde, natuurkunde, scheikunde). Daarom wilde ik graag in die richting verder gaan. Omdat heel erg theoretisch bezig zijn mij toen niet trok, is het een meer praktische studie geworden: werktuigbouwkunde op de HTS in Zwolle. Later wilde ik toch fundamenteler bezig zijn en ben toen Technische Natuurkunde gaan studeren aan de TU Delft. Verder heeft meegespeeld dat mijn vader ook een technisch beroep heeft en daar altijd veel plezier in heeft gehad. Sinds enige tijd werk ik nu bij Proloq BV, een bedrijf in Veenendaal dat werkt op het gebied van de informatietechnologie. Verder ben ik getrouwd met Jannie (redactielid Daniël) en hebben wij drie kinderen.

Hoe kies je een studie? Ongetwijfeld zijn er jongeren, die heel sterk bezig zijn met de vraag: hoe weet ik nu of de Heere wil dat ik die of die studiekeuze maak? Kun je daar ook iets over zeggen?

Allereerst wil ik zeggen dat elk beroep een goddelijk beroep is, dus dat je je beroep uitoefent op de plaats die de Heere jou geeft. Het ene beroep is niet meer of minder dan het andere. Keuze voor een natuurwetenschappelijke studie kan betekenen dat je veel mag zien van en vaak verwonderd bent over Gods grootheid in de schepping.

God geeft aan ieder mens steeds weer andere gaven en talenten. Hij wil ook dat we deze gaven verder ontwikkelen. Aanleg voor exacte vakken kan een aanwijzing zijn om je studiekeuze in de technische hoek te zoeken. Goede resultaten betekent anderzijds niet automatisch dat het Gods goedkeuring wegdraagt. En andersom: het niet kunnen bolwerken, betekent ook niet automatisch dat het niet Gods wil is geweest. In alles hebben we de Heere nodig. Essentieel is daarom dat we ook zaken als studiekeuze voor de Heere neerleggen en dat we ons afvragen of de Heere daarin mee kan gaan. Dan mag je soms iets ervaren van de goedkeuring van de Heere over je keuze.

Binnenkort hoop je je promotieonderzoek af te ronden. Kun je in het kort weergeven wat je precies gedaan hebt?

Het promotie-onderwerp is een hele mondvol: 'Onderzoek naar chemische processen die een rol spelen bij de vorming van schadelijke emissies (uitstoot van stoffen) bij wervelbedverbranding van steenkool'. Het gaat erom te achterbalen wat er nu precies gebeurt bij die speciale vorm van verbranding van steenkool voor bijvoorbeeld energie-opwekking. Dit proces wordt vervolgens in een computerprogramma nagebootst. Een belangrijk doel van het onderzoek is, hoe je het ontstaan van schadelijke stoffen bij de verbranding zo minimaal mogelijk kunt houden.

Aan welke voorwaarden moet je voldoen om te kunnen beginnen aan een technische studie?

Allereerst is aanleg voor en inzicht in exacte vakken een vereiste, je moet als het ware kunnen spelen met natuurkundige en wiskundige modellen. Verder is een stuk motivatie en inzet heel belangrijk. Soms zie je dat juist deze eigenschappen wat minder inzicht kunnen compenseren.

Een technische studie is een behoorlijk zware studie. Daarom zijn eigenschappen als discipline, doorzettings-en uithoudingsvermogen erg belangrijk, omdat soms grote lichamelijke inspanning gevraagd kan worden in een korte tijd. Goede beheersing van met name het Engels is belangrijk.

Kom je met je christenzijn in de problemen? In een technische studie is het gevaar om met je christen-zijn in de problemen te komen veel kleiner dan bij een niet-technische studie of bij sociale wetenschappen. Hoe reageer je hierop?

je kunt je christelijke identiteit inderdaad in een technische studie behoorlijk goed verbergen. In de theorieën zelf kom je weinig dingen tegen, die direct indruisen tegen je mening en levensbeschouwing. Een christen zal uiteindelijk exact dezelfde formule afleiden als een nietchristen. Hierin speelt levensbeschouwing geen rol. Wel kom je ook veel theorieën tegen, waarin de evolutiegedachte is verwerkt. Op dit punt zul je als christen verschijnselen op een andere manier verklaren.

Verder wil ik de sfeer van 'sterke nadruk leggen op het analyserende verstand' aanstippen.

Bij de meer sociale wetenschappen is levensbeschouwing veel directer .betrokken in de discussie in bijvoorbeeld werkgroepen en colleges. |e eigen mening moet dan worden gegeven, je kunt je dan niet meer verschuilen. Hier kun je heel direct worden geconfronteerd met de vraag naar jouw op de Bijbel gebaseerde mening over een bepaald onderwerp. Dit roept zeer zeker veel vragen op bij anderen.

Ook bij een technische studie komt als het goed is altijd in je levenshouding naar voren wie je als christen bent. je trekt ook vaak op met een groepje anderen. In het onderlinge contact komt je christen-zijn zeer zeker naar voren, je identiteit verbergen en je op jezelf terugtrekken is niet de goede manier. Waarom zou een ander wel zijn mening mogen verkondigen en jij niet de jouwe? jouw op de Bijbel gabaseerde mening is minstens zoveel waard als de mening van iemand anders en daarom mag deze ook gehoord worden. Wij zijn vaak veel te veel geneigd om onze mening als minderwaardig te ervaren.

je noemde het net al even, maar zou je een sfeertekening kunnen geven van de technische academische wereld? In welke wereld kom je terecht? Prof. A. van den Beukei vindt 'het koud in Delft'. Hoe heb jij dit zelf ervaren?

Bij Technische Natuurkunde proefje haast als je het gebouw binnenstapt: wij werken hier enkel en alleen met ons analyserende verstand. Met redeneren en met ons verstand zullen we uiteindelijk alles doorgronden, kunnen verklaren en kunnen maken. God is dus nergens voor nodig. Een uitpraak van de bekende Engelse geleerde Stephen Hawking over het einddoel van de natuur wetenschap is: „En dan zullen we de geest van God kennen". Gevoelens worden compleet ondergeschikt gemaakt. Zo beschouwd is het dus inderdaad 'koud in Delft en aan andere universiteiten'. Men werkt alleen op basis van argumenten. Als x betere argumenten heeft dan y, dan heeft x gewonnen. Deze houding van veel natuurwetenschappers wordt natuurlijk sterk gesteund door

de enorme successen van de combinatie van wetenschap met techniek. Het is juist deze puur rationele sfeer waarop je heel bedacht moet zijn. Deze sfeer adem je onwillekeurig in en als je niet uitkijkt, vergiftigt deze sfeer je denken. Op zichzelf genomen is de analyserende methode een goed en krachtig gereedschap. Maar ook dit stuk gereedschap moet ingebed zijn in een leven met de Heere.

Hoe moet je een wetenschappelijke verklaring zien? Natuurwetenschappers zoeken naar sluitende verklaringen voor allerlei verschijnselen. Een verklaring komt heel objectief over. Het lijkt ook volstrekt logisch te zijn dat alles te verklaren is zonder Cod. Kun je een voorbeeld geven van zo'n situatie? Hoe ga je nu met zo'n situatie om?

juist als christenwetenschapper kun je de beperktheid van de natuurwetenschap onderkennen. Als je de mens puur natuurwetenschappelijk

zou bekijken, dan lijkt hij niet meer dan een chemische fabriek. Als je al deze processen zou begrijpen en in één formule zou uitdrukken, heb je dan de mens 100% beschreven? Nee! De mens is vee) meer. De natuurwetenschap beschrijft dus maar een deel van de werkelijkheid. Dit voorbeeld maakt duidelijk dat als

je goed naar een verklaring of een theorie kijkt, je dan altijd ziet dat maar een of enkele aspecten van de werkelijkheid hierin worden meegenomen. Dit betekent dus dat een resultaat ook altijd maar een deel van de werkelijkheid verklaart en niet meer dan dat. Dat is tegelijkertijd de kracht, maar ook de beperktheid van de natuurwetenschap. Als bepaalde aspecten niet in de theorie worden meegenomen, dan zullen we die aspecten ook nooit terugkomen in het resultaat. In een natuurkundige theorie wordt God niet meegenomen, dus kan Hij in dit kader ook nooit gevonden worden in het resultaat. Dit betekent dat een natuurkundige nooit zal kunnen zeggen, dat op grond van zijn resultaat geconcludeerd kan worden dat God er niet is, omdat hij Hem er niet in betrokken heeft.

Wat hiermee samenhangt is dat elke wetenschapper vooronderstellingen heeft. Dat is zijn bril waardoor hij naar de verschijnselen kijkt. Deze zal hij ook gebruiken in zijn theorievorming en bij zijn verklaringen. Als een wetenschapper bijvoorbeeld uitgaat van de evolutiegedachte zal hij deze ook terugzien in zijn resultaten, omdat hij die gedachte er van te voren ingestopt heeft. Als een andere wetenschapper dit uitgangspunt juist verwerpt, zullen er ook andere verklaringen uit zijn resultaten volgen. Hieraan kun je zien dat wat in de theorie gestopt wordt en wat eruit komt, onmiskenbaar met elkaar samenhangt.

Ook moeten we het begrip natuurwetten wat relativeren. Deze worden niet door de mens gemaakt, maar een natuurwet is slechts een menselijke beschrijving van een bepaald aspect van de natuur zoals de mens dat tot nu toe volgens dezelfde wetmatigheid heeft zien gebeuren. Wonderen komen daarom niet daarin voor. Dit zijn eenmalige gebeurtenissen door een bijzonder ingrijpen van God.

Natuurwetten mogen nooit gebruikt worden in die zin dat het dus niet anders kan gebeuren. Ze drukken alleen maar uit hoe iets altijd al gebeurd is. Juist door dit karakter sluiten zij wonderen niet uit.

Deze drie bovengenoemde punten, namelijk de beperktheid van verklaringen, de samenhang tussen wat je in een theorie stopt en wat eruit komt en een goed zicht op wat een natuurwet eigenlijk is, zijn drie dingen die je steeds voor ogen moet houden in een discussie met andersdenkende medestudenten of collega's. Deze inzichten kunnen je enorm helpen. Hierdoor laat je je niet meer zomaar meenemen door een of andere objectief overkomende verklaring, die jouw op de Bijbel gebaseerd uitgangspunt volkomen lijkt weg te vagen.

Is geloof en wetenschap een tegenstelling? Hoe kun je eenvoudig christelijk geloof dat Cod deze aarde geschapen heeft en dat in deze werkelijkheid alles door Cod onderhouden, bestuurd en geregeerd wordt, samenbrengen met technisch en natuurwetenschappelijk bezigzijn ? Zijn dat geen twee dingen die niet bij elkaar passen en steeds weer met

Nee, dit hoeft geen tegenstelling te zijn. Het is belangrijk om te zien dat heel het gebeuren in de natuur het continue handelen van God is. God handelt hierin volgens wetten die wij kunnen beschrijven. Hierdoor ontstaat er de noodzakelijke orde in de werkelijkheid waardoor wij kunnen leven en omgaan met deze natuur. Wat soms wel heel moeilijk is, is dat je in een wiskundig systeem dingen kloppend kunt krijgen. In het geloof is dat niet mogelijk. Ik geef een voorbeeld: God werkt het geloof zonder ons in ons en wij zijn verantwoordelijk om te geloven. Dit is niet kloppend te krijgen. Hoe moeilijk dat soms is, toch moet je leren dit gewoon zo te laten staan. Als heel je bezigzijn ingebed is in de vreze des Heeren, dan verdwijnt deze tegenstelling.

Ook je wetenschappelijk bezig-zijn moet ingebed zijn in deze vreze des Heeren. Je vraagt dan om zegen op je experimenten en je dankt God er ook voor als deze succesvol zijn verlopen. Door zo te leven, zijn deze twee tegenstrijdigheden samen te houden. Feitelijk geldt dat niet alleen voor een wetenschapper, maar ook voor een bakker, een verpleegster, een fietsenmaker of een programmeur. Een bakker kan ook op zijn eigen broodbakkerskunst vertrouwen en er prat op gaan dat zijn broodjes het lekkerst zijn. Alles moet ingebed zijn in een leven met de Heere, anders komt de Heere niet aan de eer die Hem toekomt.

In Spreuken 1:7 staat dat de vreze des Heeren het beginsel der wetenschap is. Dat betekent dat de wetenschap een bezigheid is, die met de vreze des Heeren kan samengaan en zelfs het uitgangspunt moet zijn. Het is verkeerd als mensen wetenschappelijk bezig-zijn verwerpen met de tekst: Want wat baat het een mens, zo hij de gehele wereld gewint, en lijdt schade zijner ziel? " (Matthéüs 16:26). Dit is waar, maar het is verkeerd om deze twee dingen tegen elkaar uit te spelen.

Wat ook heel belangrijk is, is dat we God niet beschouwen als verklaring voor dingen die we niet begrijpen.

Dit is heel gevaarlijk. Denk maar aan onweer. Lange tijd hebben mensen hierin de stem van God gehoord. Nu ziet men het als een natuurverschijnsel, waarbij electrische lading verschiet. Hierbij moeten we beide dingen naast elkaar laten staan. Anders kom je in een situatie dat God niet meer nodig is als het verschijnsel verklaard is. Deze ontmythologisering heeft al heel wat mensen van hun geloof afgebracht. Als je dit naast elkaar laat staan, blijft de verwondering, over hoe wonderlijk God Zijn schepping gemaakt heeft, over.

is er openheid voor een christelijke mening? Ontmoet je als christen veel tegenstand in de wetenschappelijk wereld? Is er een openheid voor jouw mening?

Om een open houding van anderen te ontmoeten, is belangrijk dat je als persoon geaccepteerd wordt. Dit kun je ondermeer bereiken door werkelijk belangstelling te hebben voor de mensen met wie je omgaat. Verder moeten leer en leven één zijn, dus zeggen èn ernaar leven. Alleen dit dwingt respect af.

Ik heb niet direct vijandschap ervaren. Juist in de natuurwetenschap is er vaak een heel goede scheiding tussen persoon en zaak. je kunt het hartgrondig met iemand oneens zijn en toch vrienden zijn. Kritiek op je

product, maar ook op je mening betekent niet automatisch kritiek op je persoon, je ontmoet juist veel vrijheid om je mening te hebben. Deze vrijheid heeft ook zijn schaduwzijde. De sfeer is heel individualistisch: ik vind, jij vindt, ieder voor zich: ik laat je je vrijheid, als je maar niet zegt hoe ik erover denken moet. Dit betekent dat er weinig ruimte is om wervend te spreken. Als er een openheid is om wervend te spreken over Wie de Heere is, gebruik deze dan.

Techniek en verantwoordelijkheid

Een heel ander punt is, dat een technische vinding soms enorme (ethische) consequenties kan hebben, die je vaak van te voren niet goed kunt overzien of die niet eens op het moment zelf duidelijk zijn. In hoeverre ben je verantwoordelijk voor je vindingen, ook al kun je zelf de consequenties niet overzien? Moet je je daarom als christen verre houden van techniek?

Het is inderdaad vaak niet te overzien. Toch heeft techniek ook heel veel goede dingen gebracht. Denk bijvoorbeeld alleen maar aan de grote hoeveelheid medicijnen die er zijn. Techniek kan ook een zegen zijn en daarom is er ook plaats voor christenen in de techniek.

Wel is het heel moeilijk om te beoordelen of je werk 'neutraal' is. Is verbranding van steenkool neutraal? Het positieve is de energie-opwekking. Het negatieve de schade voor het milieu. In dit specifieke geval zou je je erop kunnen richten het positieve zo positief mogelijk te maken en het negatieve zoveel mogelijk uit te bannen. Dan ben je verantwoord bezig. Moeilijker ligt het als je onderzoek doet, waarvan de toepassing afgrijselijk is. Ik denk bijvoorbeeld aan bepaalde delen van de wapenindustrie.

Verder is er een heel groot grijs gebied. Je kunt in de meeste gevallen niet overzien of je vinding mogelijk negatief gebruikt kan worden. In dit geval moet je het per situatie afwegen. Als je zeker weet dat je vinding alleen maar verkeerd zal worden toegepast, dan ben je op de verkeerde weg. Als je zeker weet dat er heel veel positieve toepassingen zijn, maar dat je vinding eventueel in de toekomst negatief gebruikt kan worden, ligt dit buiten je verantwoording.

Een techniek is niet zondig, maar de mens kan deze zondig gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan het beeldscherm. Hoeveel goede toepassingen heeft dit niet? Toch wordt diezelfde techniek ook misbruikt.

Hoeveel rommel komt er niet via deze techniek avond aan avond in de huiskamer? Taal is uit te drukken in letters. Dit kan tot een mooi boek leiden. Toch kunnen diezelfde letters ook worden omgevormd tot een vloek.

Nu de voorbereiding op het studeren. Wat kan de school betekenen in de voorbereidingsfase?

De school is belangrijk. Het is het laatste station voor dat je de universitaire wereld ingaat. De school moet proberen je in contact te brengen met mensen uit de praktijk. Ook in allerlei lessen kan aandacht worden besteed aan het voorbereid zijn op het staan als christen in de wereld. Heel belangrijk is dat de school niet alleen afschermt, maar veel doet aan gewetensvorming. Ook essentieel is dat de leerlingen wordt bijgebracht dat het onderscheid met de wereld niet allereerst ligt in uiterlijke kenmerken, maar dat het onderscheid geestelijk is.

Hoe zou een jongere zichzelf goed kunnen voorbereiden op een (technische) studie? Kun je ook een aantal boeken noemen?

Zorg aan zoveel mogelijk informatie te komen. Spreek veel met mensen die de studie kennen. Als je studeert, zoek contact met oudere studenten, die zelf de problemen ook kennen.

Een studentenvereniging heeft een belangrijke functie hierin. Ga ook naar studenten-kringen van en bijeenkomsten georganiseerd door het Deputaatschap voor studerenden. Zoek ook aansluiting bij de plaatselijke gemeente. De colleges Reformatorische wijsbegeerte zijn ook heel leerzaam, hoewel je ze kritisch moet volgen. Soms kunnen enkele colleges of één boek je heel wat argumenten verschaffen voor een wetenschappelijke discussie. Lees bijvoorbeeld eens de boeken van prof. Schuurman, of het boek van dr. Seldenrijk (Op weg naar een wetenschappelijke studie). De beide boeken van prof. Van den Beukei zijn ook aanraders, hoewel ik me soms afvraag of we altijd dezelfde taal spreken. Hij gaat er jammergenoeg vanuit dat Gods Woord in de Bijbel is en dat de Bijbel weergeeft wat mensen van God ervaren. Toch geven deze boeken een goed inzicht in het wetenschappelijke denkklimaat. Ze gaan duidelijk in tegen de gedachte dat de wetenschap alles kan, alles kan bewijzen en tegen de absolute claim die de wetenschap legt ook op zaken waarover ze niet kan spreken (bijvoorbeeld over het bestaan van God). Bereid je in ieder geval heel goed voor!

Marco, heel hartelijk bedankt voor alles wat je (aankomende) studerenden hebt willen meegeven.

Woerden Jan de Wildt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen