Onconventionele olie en gas

Energiediversificatie heeft nog een reden. Veel conflicten in de wereld vinden plaats op die plekken waar de grootste energiereserves liggen. Met stip staan op nummer één de reserves in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, maar ook in Rusland en de voormalige Sovjetstaten. En niet te vergeten Nigeria en Venezuela, niet bepaald staten die uitmunten in stabiliteit. De roep om meer zelfvoorziening op de energiemarkt wordt steeds groter. In de afgelopen decennia zijn talloze vormen van duurzame energieopwekking ontwikkeld, met wisselend succes en met wisselend rendement. Een andere manier om zelfvoorzienend te zijn op de energiemarkt is het aanboren van fossiele energiebronnen (olie en gas), die tot nog toe niet op uitgebreide schaal zijn gewonnen vanwege hoge productiekosten.

Oliezanden

Oliezanden bestaan uit zand, klei, water en bitumen (teerzanden) of extra zware olie. Uit deze zanden kan olie gewonnen worden. De grootste voorraden liggen in Canada (2434 miljard vaten), Venezuela (2113 miljard vaten), Kazachstan en Rusland. In totaal meer dan de conventionele aardoliereserves. Al in 1973 (tijdens de oliecrisis) werd begonnen met het winnen van olie uit teerzanden. De kosten per vat teerzandolie bedragen echter ongeveer 28 dollar, terwijl de productiekosten van een vat conventionele olie uit het Midden-Oosten minder dan 10 dollar bedragen. Nu de olie- en gasprijzen hoog zijn, wordt deze manier van energiewinning rendabel en heeft daardoor een extra impuls gekregen. Het kost enorm veel energie om deze teerzandolie te winnen. Een deel van de olie is eenvoudig te winnen door grote gebieden af te graven. Dit heeft echter grote impact op landschap en natuur. De meeste olie is moeilijker winbaar en moet door middel van boortechnieken gewonnen worden. Omdat de olie erg stroperig is, moet deze via inspuiting onder hoge waterdruk en met chemicaliën vloeibaar gemaakt en gewonnen worden. Daarna moet de ruwe olie worden opgewerkt. Voor elk vat olie zijn 0,15 tot 0,65 vaten gas en 600 tot 800 liter water nodig. De CO2-emissie ligt drie tot vijf keer hoger dan bij conventionele gaswinning.

Schaliegas

Andere vormen van onconventionele energie zijn schaliegas en -olie. Schalie is een sedimentair gesteente (kleisteen) op enkele kilometers diepte. De schalielaag bevat gas. Dat is echter niet gemakkelijk winbaar. De schalie is poreus, maar de scheurtjes staan niet met elkaar in verbinding, waardoor je heel veel kleine kamertjes met gas hebt. Middels boringen wordt de schalielaag bereikt. Vervolgens worden er met behulp van explosieven scheuren gemaakt in de schalielaag. Daarna wordt onder hoge druk water met zand en chemicaliën naar binnen gespoten, dat het gas meevoert naar boven. Ook deze vorm van energiewinning heeft een grote impact op het milieu. Naast het feit dat de energiewinning zelf veel energie kost, bestaan er milieurisico’s voor wat betreft lucht-, grondwater- en bodemvervuiling door lekkages. Het afvalwater bevat veel zware metalen en radioactieve stoffen die zijn meegevoerd uit de schalielaag. Daarnaast vindt er een relatief grote methaanemissie plaats en is er het risico van aardbevingen.

Europese Unie

De oliezanden kwamen op 23 februari in het nieuws, omdat de Europese Commissie voornemens is – tot grote woede van Canada – teerzandolie als ‘bijzonder vervuilend’ aan te merken. Er wordt dan een hogere broeikasgasuitstoot aan deze olie verbonden, waardoor de olie-industrie in Europa minder kan bijmengen om aan de normen te voldoen. Schalieolie en -gas zijn ruim voorradig in de Europese Unie. Met name in Estland, Polen en Frankrijk, maar ook Nederland heeft schaliegas. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar schaliegas op uitgebreide schaal gewonnen wordt, komt de winning in de Europese Unie niet echt van de grond, vooral om milieuredenen. Er zijn enkele projecten in de verkenningsfase. Momenteel worden vele onderzoeken uitgevoerd naar milieueffecten en naar de vraag of de huidige regelgeving de winning van schaliegas dekt. Met name Polen, afhankelijk van Russische energie, is een groot voorstander van schaliegaswinning. In Duitsland, Frankrijk en Zweden zijn veel kritische geluiden te horen. In het Europees Parlement verschijnt binnenkort een initiatiefrapport over deze materie. Niet geheel vreemd is dat het EP-rapport wordt geschreven door een Poolse parlementariër. Als Eurofractie spreken we niet op voorhand onze steun uit voor deze manier van energiewinning. De vraag blijft of het doel alle middelen heiligt. De uitkomst van de diverse studies zal meer duidelijkheid moeten scheppen.

Walter van Luik Beleidsmedewerker Nederlandse delegatie EFD-groep

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen