"Je leeft op de vrijdag aan, maar 't is zo weer maandag"

AUs Loes Korf-ter Beek de deur voor me opent dringt vaag psalmgezang tot me door.,, Als je er last van hebt moetje het maar zeggen," deeltzemee, „datis een bandje waarop de jongens zingen. Het is eigenlijk het enige wat ik de hele week draai." ,,Dejongens" blijken de bemanningsleden van de UK 158 te zijn, de kotter waarvan haar man schipper is. Van huisuitis Loes (34) het gezinsleven van een visserman niet gewend, al kende ze het wel van ooms.,, Je wist het wel, je zag hoe het daar ging. Toen we net getrouwd waren kwam er een hoop jong volk, vrienden en zo; als je langer getrouwd bent is dat niet meer zo. Soms als Eef thuiskwam zaten er al mensen, dat vond ik niet zo prettig. Als je net getrouwd bent bevalt dit leven je niet zo, maar je groeit erin, op het laatst weet je niet beter. Ik trek nu veel met m' n zusters op, m'n twee zwagers vissen ook. Je begrijpt elkaar, 's Maandags als m' n man is vertrokken en de kinderen naar school zijn, belt m'n zuster altijd."

Je hart uitspreken
Loes' echtgenoot, Evert Korf (31), heeft een week vrij en is ook bij het gesprek aanwezig. Als zijn vrouw meedeelt dat ze niet zou willen dat hij ander werk ging doen, valt hij haar in de rede: ,,Je moetje hart uitspreken, jij zou wèl willen dat ik aan de wal ging!" ,,Nou ja," stribbelt Loes tegen, ,,vanzelf, maar dan verveel jij je, je zou het niet naarje zin hebben. Ik denk dat hij heel anders zou worden," legt ze uit,,, en dat wil ik niet. Hij vindt vissen erg fijn." Evert vult aan dat een oom van hen, die eerst heeft gevist en daarna aan wal ging werken, nu toch graag weer wil vissen.

Geen boeman
Het alleen opvoeden van de kinderen valt niet altijd mee, heeft Loes ondervonden. , ,Maar ik heb toch het idee dat we het samen doen, zo voel ik dat. Je leert elkaar kennen, je weet hoe je man erover denkt. Dan kun je één lijn trekken. Er zijn wel gezinnen waar doordeweeks iets mag en als vader er is mag het niet. maar dat gebeurt bij ons niet. Dan wordt vader de boeman en dat wil ik niet. Als er iets belangrijks is zeg ik: we zullen maar wachten totjevaeris. De kinderen weten niet beter, maar die zijn natuurlijk ook blij als het vrijdag is. Als ze 's maandags een band lekreden moesten ze tot vrijdag wachten voor vader 'm kon plakken. Nu zie ik ze er zelf aan knutselen, wachten tot vrijdag duurt te lang." Evert en Lees hebben vier kinderen, driejongens (10, 8 en 4) en een meisje (12). ,,Bij de geboorte van Frits was Evert er niet bij, maar hij wordt toch niet goed," zegt Loes nuchter. ,,Hij kan geen bloed zien. Ik dacht: nou, laat-ie dan maar na de tijd thuisblijven. Mijn moeder is er wel altijd bij." ,,'t Was wel vreemd hoor,'' wil Eef kwijt, ,,ik kreeg op zee te horen: je bent vader van een zoon van 9,5 pond.

Onvoldoende vastigheid
Frits (10) en Egbert (8) willen later ook naar zee. ,,Ze praten altijd over de visserijschool, en in de vakanties gaan ze altijd mee," vertelt hun moeder.,,Maar Frits haalt goede cijfers, we hebben het standpunt: als hij op een hogere school kan, gaat hij. Wil hij dan later nög naar zee, dan kan dat." ,, Ik ga er niet vanuit dat ze visserman moeten worden," licht Eef toe, ,,dat geeft niet voldoende vastigheid. '' Loes zou ook liever niet willen dat - hoewel het zo ver nog niet is - dochter Petra met een visserman trouwde. ,,Je groeit er wel in, maar ik wéét hoe het is. Nee, ik heb liever dat ze met iemand aankomt die aan de wal werkt." Via school komen ouderavonden ter sprake. ,,Ja, daar moet je alleen heen,'' constateert Loes met iets van teleurstelling. ,,Nouja," herstelt ze zich,,,mijn zuster gaat meestal mee. Ze slaapt hier doordeweeks, want haar man vist ook en ze hebben geen kinderen." Veel pasgetrouwde Urker vissersvrouwen eten doordeweeks bij hun moeder. ,,In het begin deed ik dat ook, en ook toen ik één kind had. Maar op den duur vond Eef het niet goed," lacht Loes met een blik naar haar man. De schipper verklaart kort: ,,Dan heb je te veel opvoeders."

Leuke dingen
Loes houdt er niet van om de kinderen zaterdags door vader te laten,,straffen"  voor allerlei grote of minder grote ondeugden. „Dan krijgen ze een afkeer van hun vader. En soms denk ik ook: och, als ik dat allemaal weer tegen Eef moet vertellen. . . hij heeft al zo veel aanz'n hoofd. Maar je maakt ook leuke dingen mee, dan denk je: dat moet ik even onthouden, dat moet Eef ook weten.'' Ter illustratie volgt het verhaal over de gemeenteraadsverkiezingen. ,,Je moet stemmen op iemand die erachter staat wat hij voorstaat," hadEvertaan zijn echtgenote opgedragen. Toen het bij moeder op koffievisite ter sprake kwam, gaf Loes als volgzame gade letterlijk de woorden van haar man weer. Egbert was er ook bij en vertelde op school dat, ,je moet stemmen op iemand die van voren en van achteren is."

Welterusten
Op de schoorsteen in de woonkamer van huize Korf vallen direct drie siervoorwerpen op: miniatuurkotters. Aan de wand hangt een grote foto van de UK 158 in volle zee. De radioontvanger in de vensterbank heeft bepaald geen decoratieve functie, maar is voor de schippersvrouw onontbeerlijk: het geeft haar de mogelijkheid iedere dag haar man even te horen. Evert,,roept" iedere avond: Loes kan hem ontvangen, maar hij haar niet. ,, Dan zegt hij welterusten tegen de kinderen. En hij belt iedere week een keer. Donderdagavond hoor ik meestal wanneer ze hopen thuis te komen en dan bel ik meteen de andere vrouwen van de bemanning. Dat vinden ze fijn, hoor. Toen Eef nog bij een ander voer hoorde je haast nooit wat, ik weet hoe raar dat is. Ik ben de hele donderdagavond aan het bellen. Een enkele keer komen ze pas zaterdag thuis en wie je dan ook belt, ze zijn allemaal even kriegelig!" Hoewel Loes er geen geheim van maakt dat het leven van een vissersvrouw ook zo z' n voordelen heeft — ,,ik ben eigen baas, het eten en de koffie hoeven niet precies op tijd klaar te zijn, dat is gemakkelijk" — denkt ze toch vaak: was mijn man er maar. ,,Bij ziekte van de kinderen, of als je je zelf niet lekker voelt . . . Nouja, je kunt natuurlijk wel hulp krijgen, als je de telefoon pakt is er altijd wel iemand in de familie die wil komen, 's Maandags denk ik vaak: Och, ik zou dit of dat nog gevraagd hebben. Dan moetje wel zelf beslissen, maar dat vind ik niet leuk, ik doe het liever samen."

Bezem
Je hoort wel zeggen dat vissershuwelijken niet gauw stuk gaan, het is iedere week nieuw. Het echtpaar Korf schiet in de lach.,, Ja, inderdaad, zo is het!" ,,Je leeft helemaal op de vrijdag aan," verduidelijkt Loes. ,,Maar iedere maandag valt het weer tegen." ,,Daar heb je de bezem toch voor," bromt haar man. Dat die bezem bedoeld is voor eventuele tranenvloed blijkt uit de reactie van de twaalfeneenhalfjaar getrouwde vissersvrouw: ,,Je schiet er niks mee op als je gaat huilen. En wij zijn nog bevoorrecht boven anderen want hij is zelden pas zaterdags thuis en nooit om de twee weken."

Wat heb ik eraan?
Dat het inderdaad anders kan ondervond Grietje Korf, sinds ruim eenjaar mevrouw De Boer, toen ze verkering kreeg met Willem de Boer, Noordzeevisser. ,, Ik was het van huis uit niet gewend, ook niet vanuit de familie en ik vond het wel raar hoor, ik moest er helemaal aan wennen," bekent ze. ,,Mijn zuster zat bijna iedere avond bij ons met haar verloofde en ik zat alleen, dan dacht ik: wat heb ik er nou aan?" Toen de kotter waarop haar aanstaande man voer ,,overweekse" reizen ging maken, dat wil zeggen om de twee weken thuis kwam, zag Grietje (23) het niet meer zitten. ,,Ik werkte in een bejaardenhuis en had soms net weekenddienst als Willem thuis was en als hij weg was had ik vrij. We zouden in die tijd gaan trouwen, maar ik dacht: als het zó moet, dan maar niet. Ik werd er zenuwachtig van, zo wilde ik niet trouwen. Gelukkig werd hij toen juist door Evert gevraagd, waar ze wel een tamelijk geregeld leven hebben: maandagochtend weg en meestal vrijdag thuis."

Leegte
Na de trouwdag wilde het kersverse vissersvrouwtje wel blijven werken, maar dan had ze ook avond- en weekenddiensten moeten draaien. Dat leek haar niets. ,, Daarom ben ik gestopt met werken. In het begin had je veel aanloop, veel visite, maar na een maand of twee, drie houdt dat op. Ik was veel bij m'n moeder, behalve als er visite kwam. Alles is nieuw, je hebt haast niks te doen in zö'n huis; vóór je trouwen had je het verschrikkelijk druk, zodat je echt in een leegte valt. Je zit te wachten tot het vrijdag is." ,,Ik heb me aangewend om thuis te slapen. Sommigen gaan na hun trouwen doordeweeks bij moeder slapen, maar dat wil ik niet, anders kom je nooit thuis. Want dan is het 's morgens na het broodeten: drink hier ook maar koffie, en na de koffie: blijf hier maar eten en 's middags: ik zal even thee zetten, enzovoorts. Na het middageten bij m'n moeder ga ik weer naar huis.'' Na ruim eenjaar vissershuweiijk zegt Grietje: „Het went zo langzaamaan. Ik ben er niet overheen, maar het hoort erbij: ik kan me niet meer voorstellen dat hij iedere dag thuis zou wezen. Maar als hij een week vrij is leef je daar helemaal naartoe, dan ben je uitje gewone doen. Zo'n week is heel anders, je beschouwt het als een weekje vakantie, ik doe dan haast niks in huis."

Eerste kind
Van de vijf weken doorbetaalde vakantie die Willem heeft moest hij er twee gebruiken voor een examen. De rest spaart hij op voor de geboorte van hun eerste kind, eind november.,,Misschien," hoopt de aanstaande moeder, ,,datze in december stilligweken hebben. Dan zou hij tot het eind van het jaar vrij zijn. Ik wil wel dat hij thuis is als het geboren wordt, het is voor mij ook nieuw. En er loopt tijdens de kraamdagen genoeg volk rond, maar dat is je man niet. Een vriendin van mij kwam op dinsdag in de kraam en vrijdags kwam haar man thuis.,,Daar is niets aan," zei ze." Over het opvoeden van kinderen kan Grietje nog niet veel zeggen.,,Ik weet niet hoe dat zal gaan want ik heb ze nog niet. Ik denk dat je het als ze klein zijn wel aankunt, maar dat het echt moeilijk wordt als ze een jaar of veertien worden. Zelf ben ik eigenlijk ook alleen door m' n moeder opgevoed want mijn vader is overleden toen ik nog jong was. Ik geloof niet datje alle stoutigheid gaat doorvertellen aan je man, dan lijkt het net of hij alleen thuis komt om te straffen. Ik weet hoe Willem zal reageren: dat gebeurt niet en dat doen we wèl. Bij belangrijke dingen denk ik dat ik zal zeggen: we wachten maar tot je vader komt, hij is geen halfjaar weg."

De zee roept
Hoewel het niet altijd meevalt, schikt Willems echtgenote zich in de consequenties die het huwelijk met een visser met zich meebrengt. ,, Ik zou liever willen dat hij aan de wal werkte, maar ik weet dat hij het niet met plezier zou doen. Dan zou hij ontevreden naarz'n werk gaan en dat is het me niet waard. Zijn opleiding is nooit weg, hij zou aan de wal kunnen als het misgaat met de visserij. Dan moetje. Hij vindt het fijn om weg te gaan, ook om thuis te komen, een week vrij vindt hij prachtig, maar de zee roept. Ik zal hem nooit dwingen aan de wal te gaan. Meestal heeft Grietje voor zaterdag haar man thuis, maar in het begin van hun trouwen moest hij iedere zaterdag naar school in Lemmer om te leren wat anderen op de visserijschool hadden geleerd. ,,Dan was hij tot vijf uur weg. Nou ja, dacht ik, na het examen is het voorbij. Hij hoeft nu alleen nog maar 's morgens en is met het eten thuis. Gelukkig is hij bijna klaar."

Knutselen
Doordat de visserman ook zaterdag weg was, regelde zijn vrouw alle bankzaken. Dat is zo gebleven. ,,'sZaterdags voor het eten laat ik hem wel even zien wat er betaald is en zo, er kan mij per slot zo wat overkomen!" vindt Grietje.,, Willem schrijft wel altijd de brieven, als dat moet. Tja, hij is zo van: gooi maar in de la en een keer in de drie maanden leg ik alle bankafschriften wel op nummer in een mapje. Ik doe zoiets graag, een keer per week. Ik bespreek wel alles met hem. . . nou ja, niet als er iemand aan de deur komt voor de zending natuurlijk." Voor veel dingen die anderen samen doen staat Grietje alleen. —,, Vanmiddag is er een bruiloft waar we samen heen zouden, maar nu komt hij pas zaterdag thuis, dus ik moet alleen" — maar ze weet zich toch best te vermaken in haar eentje.,, Allerlei dingen zelf doen, daar hou ik van, ik knutsel graag: een band lappen, een spijker slaan, een kapot lampje repareren. Grote klussen sparen we op voor een vrije week van Willem. Nou ja, en bijna iedere avond is er wel wat: Ik ga naar een vriendin, er is vereniging of kerk en vrijdagavond is hij meestal al thuis. Als het kind er is kun je natuurlijk niet meer zo veel weg, maar dat is ook heel anders, dat hoort zo. Ik kan er wel tegen, alleen zitten. Maar ik doe' s avonds om acht uur wel de deur op slot."

Contact
Gedurende de werkweek heeft Grietje geen enkel contact met Willem. ,,Ikzit wel te denken over een ontvanger, maar het is zo veel geld! Ik zou het wel leuk vinden. . . " Gelukkig hoeft ze, naast het telefoontje van schippersvrouw Loes op donderdagavond, niet helemaal van bericht verstoken te zijn. De vader van haar buurvrouw, reder Van Urk, is de eigenaar van het schip waarop Willem vaart en die is in het bezit van een wereldontvanger. Als schipper Evert 's avonds naar huis roept kan Van Urk hem ook horen. Grietjes buurvrouw, wier man op hetzelfde schip vaart, vertelt meestal even wat de berichten waren, of er wat gevangen is, hoe het weer is. En anders informeert Grietje wel bij haar. Dat alles neemt niet weg dat ze als iedere rechtgeaarde vissersvrouw naar de vrijdag toe leeft. ,, Maar voor je er erg in hebt is het weer maandag." l< />

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen