TER OVERWEGING

Dr. G. Heitink,Biografie van de dominee. Uitg.Ten Have Baarn 2001, 333 blz. € 22,50.

De dominee gaat voorbij. Op de omslag van dit boek is het te zien. Het illustreert op treffende wijze de conclusie waar prof.dr. G. Heitink bij uitkomt: het predikantschap zoals wij dat nu (nog) kennen, staat op het punt te verdwijnen. Heitink vindt dat jammer, want hij laat merken dat hij persoonlijk goede herinneringen heeft aan het predikantschap. Toch kan het in deze tijd niet meer verder met het traditionele predikantschap. Er moeten nieuwe vormen gevonden worden. Heitink laat deze conclusie voortvloeien uit een boeiend historisch overzicht van het predikantschap zoals dat vanaf de zestiende eeuw in Nederland gestalte heeft gekregen. Het predikantschap heeft in de loop der eeuwen verschillende accenten gehad. Heitink noemt in dit verband o.a. de predikant als publieke figuur, de predikant als volksopvoeder, de predikant als lid van de gegoede burgerij en de predikant als professional.

De kerkelijke praktijk heeft zich ontwikkeld tot een ingewikkeld geheel. Predikanten kunnen geen ‘all-rounders’ meer zijn, omdat de academische opleidingen niet meer in staat zijn op alle deelgebieden van de theologie in te gaan en dan ook nog voldoende praktische vaardigheden bij te brengen.

Voor Heitink is de conclusie onontkoombaar: theologische studenten moeten zich in een bepaalde richting specialiseren (prediking of pastoraat of catechese of het besturen van de kerk).

Pas in de loop van hun ambtswerk zouden predikanten zich op meer deelgebieden kunnen bekwamen en dan ook meer verantwoordelijkheden kunnen krijgen. Kortom: het predikantswerk zou meer regionaal en in teamverband moeten plaatsvinden. Daarmee geeft Heitink een richting aan waarin hij mogelijkheden ziet voor predikantswerk nieuwe stijl.

Het boek van Heitink is zeer waardevol, al was het alleen al om het historische overzicht dat begint bij de Reformatie en doorloopt tot de tegenwoordige tijd. Er is veel meer van te zeggen dan in deze recensie naar voren komt. Na het lezen van dit boek is er bij mij aan de ene kant herkenning m.b.t. de problematiek van het hedendaagse predikantschap. Aan de andere kant vraag ik me af of de weg die Heitink wijst richting de toekomst voor onze kerken wel begaanbaar is. In ieder geval biedt deze ‘biografie’ veel om over na te denken. Ik zou het alle predikanten (en hun gezinnen) willen aanraden. Maar ook gemeenteleden kunnen inzicht krijgen in het predikantswerk van vroeger en nu.

J. Delobel (e.a.),Vroegchristelijke gemeenten. Tussen ideaal en werkelijkheid. Uitg. Kok Kampen 2001, 223 blz. € 22,65.

Ter gelegenheid van het 50-jarige bestaan van het nieuwtestamentisch studiegenootschap Studio-sorum Novi Testamenti Conventus is deze bundel opstellen over de vroegchristelijke gemeenten verschenen. De vereniging telt onder haar leden vele bekende nieuwtestamentici uit Nederland en Vlaanderen. Informatie over de nieuwtestamentische gemeenten die gewoonlijk alleen verspreid over allerlei commentaren is te achterhalen, staat hier bijeen. De lezer wordt bovendien op de hoogte gebracht van de nieuwste wetenschappelijke inzichten over de vroegchristelijke gemeenten uit de eerste twee eeuwen. De schriftkritische standpunten van de auteurs blijven niet verborgen. Dat roept al lezend allerlei vragen op. Aan de andere kant valt er veel te leren van de aandacht die deze nieuwtestamentici geven aan de huisgemeenten.

Ds. C. Harinck, De toeleidende weg tot Christus. Uitg. Groen Heerenveen 2001, 236 blz. € 15,85.

Het spreken over de toeleidende weg tot Christus is in het geheel van de gereformeerde gezindte niet overal gelijk (blz. 9). Soms worden uitdrukkingen gebruikt die erop duiden dat het kennen van eigen zonden en ellenden een voorwaarde vooraf is om te kunnen komen tot Christus. Het spreken over een toeleidende weg werkt deze indruk in de hand. De bevindelijke ellendekennis wordt zo ten onrechte teveel losgemaakt van het geloof. Want wie zal zijn ellende werkelijk kennen buiten het geloof, buiten Christus? Ellende, verlossing en dankbaarheid zijn alledrie elementen van de enige troost. Zeer te waarderen is de overzichtelijke manier waarop de auteur de kern van de zaak uiteenzet. Schrift en belijdenis, theologen van de Reformatie en van de Nadere Reformatie komen aan de orde. Ook de bezwaren tegen het spreken over een toeleidende weg worden niet verzwegen. Ongezonde ontsporingen worden op pastorale toon bekritiseerd. Toch had wat mij betreft de vrijheid van de Heilige Geest meer nadruk mogen ontvangen. Dan zou nog beter zijn uitgekomen hoe betrekkelijk het spreken over een toeleidende weg is, omdat wij immers uitsluitend zijn aangewezen op dé Weg, Jezus Christus.

G. Dekker en H.C. Stoffels,Godsdienst en samenleving. Een introductie in de godsdienstsociologie. Uitg. Kok Kampen 2001, vijfde druk, 239 blz. € 22,65.

De godsdienstsociologie onderzoekt de wederzijdse invloed van godsdienst en samenleving op elkaar. Dit boek geeft een introductie in dit (vrij nieuwe) vak. Prof.dr. G. Dekker is bekend geworden als een van de pioniers in Nederland die de kerk met behulp van de sociale wetenschappen wilde bestuderen. Dekker is met emeritaat. Hij heeft dit boek samen geschreven met zijn opvolger aan de VU, prof.dr. H.C. Stoffels. De vijfde druk is een grondige herziening en actualisering van de vorige uitgaven. Op de rechterbladzijde staat het betoog van de auteurs, terwijl op de linkerpagina fragmenten uit belangrijke literatuur is afgedrukt. Dat maakt dit boek zeer bruikbaar.

drs. Bert Reinds,Kwetsbaar. Uitg. Plateau Barneveld 2001, 80 blz. € 8,95.

Een mooi, leerzaam boekje dat handelt over de vraag hoe men zich op christelijke wijze in onderlinge relaties aan elkaar kan en mag geven. Jezelf met je gevoelens opsluiten leidt op den duur tot ongelukken. De auteur had wat mij betreft wel duidelijker aandacht mogen geven aan een probleem dat men toch nog al eens tegen komt: de kwetsbare, die in een weerloze verandert en zodoende geweldige geestelijke en psychische problemen oploopt. Dat gezichtspunt komt wel op een gegeven moment ter sprake, maar wordt niet uitgediept. Een vlekje op een overigens leerzaam boekje.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen