Boekbespreking

MAARTEN GUNNINK SERIE door M. Kanis. Uitg. Ligtenberg - Rijssen; geb. prijs per deel f. 9, 95, Deel 1: VREEMDE SOLDATEN, 90 pag. - AVI 7, Brus 60-70. Deel 2: VAL IN DE BUNKER, 90 pag. - AVI 7, Brus 60-70.

Met bijzonder veel genoegen zet ik mij tot een bespreking van de eerste twee deeltjes van een serie van zes boekjes van de hand van kollega M. Kanis te Rijssen, die hiernnee zijn debuut maakt. Dhr. Kanis Is voor mij en voor de trou«/e "DRS"-lezers geen onbekende. Enkele jaren geleden werd door een oogziekte zijn gezichtsvermogen dusdanig aangetast, dat hij genoodzaakt werd zijn onderwijsloopbaan te beëindigen. Dat deed innerlijk veel pijn. Gelukkig heeft de Heere hem de moed gegeven niet bij de pakken neer te zitten. De jeugd kan hij niet vergeten en vertellen doet hij nog graag. Dat kan hij mondeling voortreffelijk, maar ook heeft hij bewezen de lezers schriftelijk te kunnen boeien. Ons inziens verstaat hij ook de kunst om jonge lezertjes op verantwoorde wijze te vermaken met de belevenissen in oorlogstijd van Maarten Gunnink, de zes-jarige hoofdpersoon uit de twee bovengenoemde boekjes, van welke serie er D.V. nog vier zullen verschijnen.

De titels doen vermoeden dat het om "gewone" oorlogsboeken gaat, waarin de meest onwaarschijnlijke gebeurtenissen en superspannende avonturen plaatsvinden. Dat is echter geenszins het geval. Meesterverteller Kanis heeft een poging gedaan (waarin hij naar onze mening zonder meer is geslaagd) een beeld te schetsen van het leven van (school)kinderen uit de beginjaren van de oorlog '40-'45. Daarom treffen we Maarten Gunnink aan op straat, in de school en in de kerk. Vanzelfsprekend komt ook de oorlog ter sprake, maar dan wel zoals Maarten die beleefde. Zo vernemen we in het eerste deel "Vreemde soldaten" in vijf van de tien hoofdstukken terloops iets over de oorlog en in het tweede deel "Val in de bunker" wordt In drie van de acht hoofdstukken de Duitse overheersing te berde gebracht. Aan een kleine jongen als Maarten ging immers veel van het oorlogsgewoel voorbij, zeker aan het begin van de oorlog. Later worden de gevolgen van de oorlog duidelijker merkbaar: bombardementen, beschietingen, voedselschaarste, sluiting van scholen. Jodenvervolgingen enz. Het is de bedoeling dat dit ook tot uitdrukking komt in de nog te verschijnen vervolgdeeltjes. De auteur beschrijft ook op realistische wijze allerlei wetenswaardige oude gebruiken en levensgewoonten, waardoor de waarde van de boekjes wordt verhoogd. Tijdens het lezen kwamen er diverse analoge jeugdherinneringen bij me boven. Nog rijker wordt de inhoud doordat de schrijver zich bijzonder goed in de ervaringswereld en gedachtengang van het kind heeft weten te verplaatsen. De kinderlijke fantasie over onbegrepen dingen is fijntjes weergegeven. Met een tweetal voorbeelden willen we dat even illustreren. Wanneer op een zomeravond een onweersbui losbarst, zit het gezin Gunnink thuis bij elkaar. "Maar moeder zegt kort: "Stil, niet praten, de Heere spreekt." Dat zeggen alle grote mensen van Maartens familie. Maarten wou maar, dat het niet waar was. Praat zó de Heere? Hoe kèn dat nou? Daar kun je toch niks van verstaan? En zou het in de hemel óók zo zijn? Wat moeten de mensen in de hemel dan wel niet elke keer schrikken? Hij wil het eens vragen aan moeder, als er niemand bij is".

Als Maarten op een zondag in de kerk zit, wordt dat als volgt beschreven: "Uit de ene deur komt de dominee met de ouderlingen. Eentje brengt hem naar de preekstoel en geeft hem een hand. Ze zeggen óók wat tegen elkaar, 't Zal wel een geheimpje wezen, want ze smoezen héél zachtjes; je kunt het nooit verstaan. Misschien zegt die ouderling wel: "Let eens op dat donkere jong van Gunnink." Want soms klimt dedominee na het bidden de preekstoel op en zoekt net zolang met z'n ogen de kerk door, tot hij hém heeft gezien."

Ik zou niet veel moeite behoeven te doen nog meer treffende voorbeelden te citeren. Persoonlijke belevenissen en herinneringen én het zich inleven in de belevingswereld van het kind heeft de schrijver kundig weten te combineren tot een levensecht verhaal, dat door de echtheid en eenvoud alle gezinsleden bij mij thuis (variërend in leeftijd van 9-45 jaar) heeft geboeid van begin tot eind. Het niveau, zowel technisch als inhoudelijk, is voor leerlingen van de derde en vierde klas

niette hoog. Erzitaktieen vaart in Kanis'stijl van schrijven en dat spreekt jonge kinderen juist aan.

Om de vtraarheid geen gevsreld aan te doen en tot een historisch betrouwbare weergave te komen, is aan het schrijven een vrij lange periode van voorbereiding voorafgegaan. Dat vond kollega Kanis noodzakelijk om waardige schoolboeken af te leveren. Ongetwijfeld zullen deze boekjes op onze scholen hun weg vinden. Als klasseleesboekjes zijn ze ook uitermate geschikt.

De uitvoering is keurig, met op de omslag een prachtige tekening in kleur: deel 1 laat een gedeelte zien van een stadsgezicht op Deventer, de woonplaats van Maarten; deel 2 toont het bekende silhouet van Kampen (Koornmarktpoort), de plaats waar de familie Gunnink bijna alle vakanties doorbracht. Heel pakkend en uitnodigend is het naschrift, dat verwijst naar andere belevenissen van Maarten in het volgende deeltje.

Enkele kanttekeningen: - totaal aantal gevonden zetfouten acht.

- het AVI- en Brusniveau zocht ik in de boekjes tevergeefs; de uitgever vermeldt het wel in de catalogus.

- de paardevijgenaffaire (deel 1) zal verschillend worden beoordeeld.

- hoofdstuk 7 van deel 1 verplaatst de lezer te abrupt weer in Deventer na een vakantie in Kampen.

- het polsstokspringen is voor Maarten een hele prestatie, maar het terugspringen over de sloot (ook al was dat makkelijker) is voor hem blijkbaar een fluitje van een cent, want er wordt bijna met geen woord over gerept, (hoofdstuk 6, deel 1).

- de boekjes zijn geïllustreerd door G. Lammers. De illustraties in kleur op de omslagen vind ik prachtig en spreken evenals de titels goed aan; van de overige teke- "'ngen doen er enkele wat onecht aan, madr ook hier geldt, hoop ik, al doende leert men.

A' r jt al mogen we stellen, dat kollega Kanis de scholen en de jeugd van dienst is geweest door het schrijven van principieel verantwoorde, leerzame en boeiende leesstof. We zien met gespannen belangstelling uit naar de volgende deeltjes.

M. Last.

WAPENS IN DE WINTERNACHT. Een Zuidhollands dorp in bezettingstijd, door Piet Prins. Uitg. De Vuurbaak b.v. Groningen. Ingen. 80 biz. Prijs 9, 90.

In de oorlogsjaren 1940-1945 vonden op veel plaatsen in Nederland wapendroppings plaats, waarmee het illegaliteitswerk werd ondersteund. In dit boek wordt verteld hoe dat gebeurde in de omgeving van het dorp Berkenwoude, gelegen in "het groene hart van de Krimpenerwaard". De auteur, Piet Prins, heeft deze gebeurtenissen zo getrouw mogelijk weergegeven.

We lezen in dit verhaal hoe moeilijk, spannend en ook avontuurlijk dit werk is geweest. Dit boek is geschreven voor zowel oudere als jongere lezers en beoogt het werk van de illegaliteit in herinnering en in ere te houden. Het werk van gewone mannen en vrouwen, die ervan doordrongen waren welke afschuwelijke Ideologie het Nederlandse volk in hiaar greep wilde houden. Van harte aanbevolen.

J.G. Sterk-ten Bolscher.

VECHTERS OP DE VELUWE, (Een spannend jaar voor Clara en Wim) door Piet Prins. Uitg. De Vuurbaak b.v. Groningen. Geb. 134 pag. Prijs f. 13, 90.

Clara Verbeek woont op een boerderij in de buurt van Arnhem. Samen met haar vriendje Wim Scheper beleeft ze veel in het laatste oorlogsjaar. Als ze samen Clara's tante, die in Arnhem woont, wat eten brengen, zien ze een groep Duitsers een inval doen in een huis, daarbij weet Clara een Joods jongetje te redden, dat ze meeneemt naar huis. Op een dag gaan Clara en Wim bramen zoeken. Ze vinden een gewonde Engelse parachutist die zich in het struikgewas verborgen heeft. Hoewel het gevaarlijk is, nemen ze hem mee naar de boerderij, waar al meer onderduikers zijn. Vlak voor de bevrijding wordt de boerderij gevorderd. Clara's vader wordt met de onderduikers, waaronder Wims vader, gevangen genomen. Zal alles dan toch nog misgaan...? Een jeugdboek om in één adem uit te lezen. Deze keurig verzorgde uitgave met illustraties van Jaap Kramer kunnen we van harte aanbevelen voor jongens en meisjes van ±10 jaar en ouder.

J.G. Sterk-ten Bolscher.

GELOOF EN VERWACHTING, door ds. W.L. Tukker. Verklaring van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Uitg. DeGroot-Goudriaan/ Kampen, 1984. Derde druk; prijs f.34, —.

De schrijver heeft in de avonddiensten in Groot-Ammers na de Heidelbergse Catechis-

mus, de 37 artikelen behandeld. De preekschetsen van deze diensten zijn gebundeld. Van harte (weer) in de belangstelling aanbevolen.

BINNEN OF BUITEN. Over de uitverkiezing, door Drs. K. Exalto. Uitg. De Groot- Goudriaan/Kampen, 1984. Serie Pasmunt nr. 5; prijs f. 9, 90.

De schrijver geeft in kort bestek de blijvende noodzaak van bezinning aan, geeft bijbelse grondlijnen, luistert naar de les der geschiedenis (Vóór Augustinus, Augustinus, Luther, Calvijn, de Ned. Geloofsbelijdenis, de Dordtse Leerregels en de Synodale rapporten over de uitverkiezing (Ned. Herv. Kerk) en gaat in op een aantal vragen die steeds weer gesteld worden, als het gaat over de leer van de verkiezing, door jong en oud.

Tot heden is de serie Pasmunt een fijne instruktieve reeks gebleven, als hulpmiddel bij de meningsvorming op wezenlijke levensvragen in het licht van de Schrift.

De serie: Ethische bezinning. Prof. dr. J. Douma, hoogleraar in de ethiek aan de Theologische Hogeschool te Kampen (Geref. Kerk Vrijgemaakt), wil in de serie 15 deeltjes laten verschijnen, waarin allerlei fundamentele en aktuele onderwerpen op ethisch terrein aan de orde gesteld zullen worden, die ons helpen bij de bezinning op allerlei stormachtige veranderingen die er optreden op het gebied van de moraal.

We wijzen u op drie deeltjes: ABORTUS, HOMOFILIE en RONDOM DE DOOD. Over abortus en homofilie heeft de schrijver al eerder gepubliceerd, maar dan in de serie: 'Ethisch Kommentaar', waaraan ook prof. dr. W.H. Velema meewerkte. De beide deeltjes zijn, nu ze verschijnen in deze nieuwe reeks, aangevuld met de voortgaande bezinning op deze diepingrijpende problemen. In het geval van de abortus moest de situatie beschreven worden die ingetreden is met de effectuering van de Wet Afbreking Zwangerschap. De schrijver spreekt de wens uit, en daarin willen we hem graag volgen, dat er nog meer mensen oog krijgen voor het grote kwaad van de abortus. Ons protest tegen de abortus mag na het aannemen van de Wet in 1981 niet stoppen. Hulpverlening kan niet zijn het ons vergrijpen aan weerloos ongeboren menselijk leven.

T.a.v. de homofilie is er sinds het verschijnen van het boek in 1973, zoveel nieuwe literatuur verschenen dat het boekje helemaal aangepast moest worden. Maar het standpunt van de schrijver op grond van Gods Woord geformuleerd is niet veranderd, ondanks de scherpe kritiek die er gekomen is. De Schrift wijst homoseksueel verkeer af. Maar de titel van het boek spreekt over homofilie. En voor de hulpverlening is het onderscheid tussen homofilie en homoseksualiteit van groot belang (zie hoofdstuk 1 en 5).

In het derde boek: Rondom de dood, komen aan de orde: Euthanasie, Zelfdoding, Orgaantransplantaties, Begraven of cremeren. Op dit laatste deel wil ik graag nog wat uitgebreider terugkomen, omdat deze onderwerpen voor het eerst gebundeld aan de orde komen. Maar laat ik in elk geval zeggen dat we dankbaar zijn, dat we voor de oriëntatie op deze onderwerpen veel materiaal aangereikt krijgen, vanuit de literatuur en vanuit de Schrift, de geschiedenis van de kerk en de belijdenis. De schrijver schaamt zich niet voor het Evangelie dat altijd haaks staat op de tijdgeest. We zijn hem dankbaar voor de voortzetting, al is het in een andere serie en bij een andere uitgeverij: Van den Berg, Postbus 27 te Kampen, van de bezinning waarvan we een goed gebruik kunnen maken bij onze lessen godsdienst en maatschappijleer en in andere verbanden waarin we met deze problematiek in aanraking komen. Abortus f. 16, —; Homofilie f. 15, 50; Rondom de dood f. 21, —.

I.A. Kole.

NELINE EN HAAR KANARIE, door Rik Valkenburg. Uitg. G.F. Callenbach bv., Nijkerk. Leeftijd: jongens en meisjes van 8 tot 10 jaar; prijs f. 6, 50.

Dat Nelines moeder op een dag een kanarie vindt op straat en hem mee naar huis neemt, is aanleiding tot de reeks gebeurtenissen die in "Neline en haar kanarie" worden beschreven. Neline sluit vriendschap met Bart, een ware vogelkenner. Op zijn advies laat ze haar kanarie meedoen aan een wedstrijd. Hoewel de vogel een goed zanger is, krijgt hij tot Nelines teleurstelling toch geen prijs. Maar dan blijkt er fraude in het spel en komt alles, dankzij de speurzin van Bart, toch nog goed. Het is een boek, waarin het religieuze element duidelijk naar voren wordt gebracht. Moreel gezien zit het dan ook heel wat beter in elkaar dan in technisch opzicht. De spanningsopbouw is slecht en zeer voor de hand liggend. De schuldige staat bij voorbaat vast en de wijze waarop deze fraudeur als zodanig aan de lezer wordt opgedrongen is ronduit vervelend.

M.J.J. Pronk-Groen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen