NIEUWE MEDISCHE ETHIEK

S. Strijbos e.a., NIEUWE MEDISCHE ETHIEK, N 112 blz., ƒ 14, 90, Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte, Maarssen, 1985.

In het najaar van 1984 werd door de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte een congres georganiseerd over nieuwe medische ethiek. De bedoeling was kritisch in te gaan op de ethiek die de laatste 15-20 jaar gangbaar is geworden en zo mogelijk alternatieven te bieden vanuit christelijk gezichtspunt, met een open oog voor wat er in de moderne geneeskunde gaande is. Het onderwerp wordt vanuit verschillende gezichtshoeken behandeld (psychiatrisch, ethisch, juridisch, filosofisch).

Prof. Lindeboom geeft in hoofdstuk 1 een inleidende bijdrage waarin hij o.m. pleit voor een dialoog, die de eenheid in de medische professie dient ten behoeve van de samenleving. De auteur is zich bewust van de problematiek die hier ligt, maar pleit er m.i. terecht voor de communicatielijnen open te houden.

De hoofdstukken 2, 3 en 7 zijn van de hand van drs. ir. S. Strijbos. Hij vraagt aandacht voor de positie van de christen in de vertechniseerde samenleving, voor de vragen rondom medische macht en medische ethiek, terwijl hij laat zien dat, wat zich aandient als nieuwe medische ethiek in feite een aanpassings-

ethiek is, die zich conformeert aan een verwetenschappelijkt denken en een vertechniseerde praktijk. Als de medische macht in zichzelf ethisch onbepaald is, ontvangt ze haar ethische kwaliteit van degenen die over haar beschikken en kan ze gemakkelijk een speelbal worden van de heersende ideologie. Prof. dr. W. K. V. Dijk, hoogleraar in de psychiatrie, laat zien hoe een medische ethiek verworteld is in een visie op de zieke mens. Uitvoerig gaat de schrijver in op de vraag, wat er gaande is als iemand zegt: 'ik ben ziek' en wat dit model van ziekte/gezondheid betekent voor de ethiek.

Mr. Bouwman behandelt in zijn opstel juridische problemen. Hij waarschuwt voor de mythe van de zelfontplooiing en het absolute recht op zelfbeschikking in de gezondheidszorg. Evenals bij Strijbos in hoofdstuk 3 komt ook bij hem de relatie arts-patiënt ter sprake. Terecht wijst hij er op, dat een goede juridische regeling nog geen optimale medische relatie verzekert, omdat de relatie arts-patiënt ten principale een vertrouwensrelatie is. Prof. dr. W. H. Velema behandelt enkele grondprincipes van een medische ethiek vanuit een christelijke visie: eerbied, liefde en dienst dienen het medisch handelen te bepalen. Ieder mens, ook de zwaar lijdende, heeft zijn eigen, door God gegeven waarde. De uitweg uit de krisis inzake de ethiek ziet de schrijver in de erkenning van het gegeven dat de mens schepsel en beelddrager Gods is.

Hoofdstuk 8 geeft in een korte epiloog een poging tot vertaling naar de praktijk van de hand van een medicuspraktikus, dr. D. J. Bakker. Hij becommentarieert een aantal praktijkgevallen en roept ook op tot enige nuchterheid. Doordenking vanuit een nieuw élan is nodig maar het is z.i. een illusie te menen dat we algemeen toepasbare regels kunnen vinden, die passen op elke situa­ tie. Voor de christen-arts blijft het meest wezenlijke elke dag opnieuw de kracht te zoeken in het gebed. Grondprincipes wijzen de weg, maar ontslaan ons niet van het zoeken naar toepassingen in de konkrete situatie.

Daarmee is tevens gezegd, dat het niet eenvoudig is de relatie van norm en situatie op een bevredigende wijze te hanteren in de praktijk. Afwijzing van situatie-ethiek mag nooit leiden tot een niet ernstig nemen van de situatie. De bundel biedt een goede momentopname ten aanzien van de bezinning in het reformatorische kamp. Al lezend kwam bij mij de gedachte op, in hoeverre dit alles nog over te brengen is op hen die leven in een geseculariseerd denkklimaat. Terecht wijzen de auteurs een onvruchtbaar isolement af. Maar de praktijk laat zien dat wie vanuit bijbelse grondprincipes begeert te leven en te handelen dikwijls een geïsoleerde positie opgedrongen krijgt. Toch ontslaat ons dat niet van de roeping midden in de samenleving te staan. Het is een goede zaak dat de referaten van het congres in deze vorm zijn uitgegeven. Allen die werkzaam zijn in de gezondheidszorg, maar ook pastores en andere hulpverleners zullen er goed aan doen het boek te lezen en te bestuderen. Uiteraard denk ik bij de lezerskring ook aan allen die in opleiding zijn. En als ik met een wens mag eindigen: Het is te hopen dat de organisatoren van het congres de hier uitgezette hoofdlijnen zullen gebruiken voor voortgaande bezinning op konkrete onderwerpen uit de medische ethiek.

Ede

A.N.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen