Dolerenden en afgescheidenen theologisch niet op een lijn

De Doleantiebeweging heeft — naast de Afscheiding van 1834 — tot een tweede uittocht uit de Hervormde Kerk geleid. Toch vertoont het theologische klimaat van de Doleantie een heel ander beeld dan dat van de Afscheiding. Er is niet alleen sprake van verschil in methode van reformatie, maar ook in geestelijke „ligging". Ook zijn de theologische opvattingen van de grote voorman van de Doleantie, Abraham Kuyper, direct of indirect verantwoordelijk geweest voor het huidige secularisatieproces in de Gereformeerde Kerken.