Wie zijn er wettig gekozen?

In ons kerkelijk leven hebben we steeds weer te maken met verkiezing van personen. Zowel van ouderlingen en diakenen voor de kerkeraad, alsmede in de bredere kerkelijke vergaderingen, daar de classicale vergaderingen de afgevaardigden verkiezen voor de Parti- •culei; e Synoden en de Particuliere Synoden weer voor de Generale Synode.

In het geheel van het gereformeerd kerkelijk leven zijn deze verkiezingen een belangrijke en ernstige zaak, daar het de Koning van Zijn Kerk behaagd heeft Zijn Kerk op aarde door middel van mensen als Zijn instrumenten te laten verzorgen en te laten regeren. Dit brengt ook grote verantwoordelijkheid mee voor de leden van de kerk. Maar opdat er ook in de verkiezingen een orde zal zijn (ook hier geldt het Woord des Heeren: Laat alle dingen eerlijk sn met orde geschieden, 1 Kor. 14 : 40), zijn er enkele regels aangegeven in het Geref. Kerkrecht. Ook de Dordtse kerkorde schrijft er over in art. 22 en verder heeft de Generale Synode van 1959 van onze Geref. Gemeenten nog nadere regels gegeven die gegrond zijn op de opvattingen die altijd gegolden hebben in het gereformeerde kerkrecht.

In mijn boekje Toelichting op de D.K.O. in vraag en antwoord (2e druk, uitgave Den Hertog - Utrecht), heb ik bij artikel 22 ook ^de regels aangegeven voor de verkiezing die in onze gemeenten dienen. Toch ontvang ik daarover nog al eens vragen, soms wel telefonisch tijdens een vergadering. Dit is niet erg, men kan beter voorzichtig zijn dan fouten maken, waardoor een verkiezing dan soms opnieuw moet gedaan worden. Hiervoor wil ik dan hierover nog eens wat schrijven, al is er ook vroeger in de Saambinder hierover wel geschreven.

Het stellen van kandidaten door de kerkeraad. Hierover zegt art. 22 van de D.K.O. dat de kerkeraad een dubbel getal vaststelt, waarvan het halve deel door de gemeente verkozen moet worden. Een dubbel getal stellen is niet hetzelfde als dubbeltallen, uit wie telkens één geicozen moet, worden. Wanneer er dan bijv. 3 ouderlingen gekozen moeten worden stelt men A tegenover B, C tegenover D en E tegenover F. De leden der gemeente gaan dan apart stemmen over dit drietal van dubbelgetallen. Eerst over A en B en dan over C en D enz. Maar deze wijze van verkiezen wordt in art. 22 niet bedoeld. De kerkeraad moest een dubbel getal stellen, d.w.z. er zijn bijv. 3 ouderlingen nodig dan stelt de kerkeraad op één lijst alfabetisch 6 kandidaten, waarvan er in één stemming drie gekozen moeten worden. De stemgerechtigde leden hebben dan voorts volkomen vrijheid wie ze uit dat 6-tal stemmen.

Wie zijn ^r gekozen? Wanneer er uit 2 kandidaten één gekozen moet \yorden is de zaak het meest eenvoudig. De regel is altijd dat het aantal stembriefjes wordt geteld die geldig zijn. Niet geldig zijn blanco briefjes, want dan is er niet gestemd, terwijl de kerkeraad opgeroepen heeft om te komen stemmen. Voorts is ook het stembriefje ongeldig waarop een andere naam staat dan door de kerkeraad is gesteld. De ongeldige briefjes worden opzij gelegd en tellen niet mee. Gekozen zijn de personen die meer dan de helft der geldige stembriefjes hebben verkregen. En dit is de helft plus één, of de helft plus een half. Bij een even aantal wettige stembriefjes geldt de helft plus één, bij eeri oneven getal van wettige stembriefjes de helft plus een half. Zijn er bijv. 60 uitgebrachte stemmen dan moet de gekozene 31 geldige briefjes hebben, maar is het aantal 61 uitgebrachte stemmen, dan is de kandidaat ook met 31 wettige stembriefjes gekozen. Dit geldt ook bij de verkiezing van een dominee die men wil gaan beroepen.

Nu kan het voorkomen dat de beide kandidaten bij de eerste stemming een gelijk aantal stemmen hebben. Men houdt dan een tweede stertiming, is het aantal stemmen dan weer gelijk, dan is de regel dat men gaat beslissen door het lot of wordt geacht te zijn gekozen, die het oudste in levensjaren is, dus niet in ambtsjaren: Bij het aanwijzen door het lot moet altijd een' gebed voorafgaan, waarin de Heere gevraagd wordt of Hij Zelf de gekozene wil aanwijzen. Op twee briefjes wordt de naam van één persoon geschreven en nefdat deze zo zijn neergelegd dat men niet weet welke naam op welk briefje staat, wordt er door een persoon één briefje geopend en de naam die er op staat is de gekozene.

Stembriefjes van onwaarde moeten door, de voorzitter niet voorgelezen worden, bijv. als er andere namen opstaan of soms kritische opmerkingen. De voorzitter moet de stembriefjes wel laten controleren door de 2 leden uit de vergadering die hiervoor aangewezen zijn.

Meervoudige verkiezing. Dit is dus de stemming waarbij het niet gaat over 2 personen, maar over meerdere personen, bijv. 4, 6, 8 enz.. Hieruit moet dus in één stemming de helft met meerderheid gekozen worden, d.w.z. op één briefje moeten 2, 3, 4 enz. namen staan. Ook in deze verkiezing beslist het aantal geldige stembriefjes na aftrek van de ongeldige stembriefjes: Ongeldige stembriefjes zijn ook hier blanco stembriefjes, en voorts ook briefjes ' waarop meer namen staan dan er gekozen moeten worden. Moeten er 3 ouderlingen gekozen worden en staan er 4 namen op, dan is het gehele briefje ongeldig.

Nu kan zich het geval ook voordoen dat er minder namen opstaan dan het halve deel van het door de kerkeraad gestelde dubbelgetal. Stel dat er 4 namen op het briefje zouden moeten staan en er staan er maar 2 of 3 op. Is dan het stembriefje geldig? Het antwoord is ja, indien het namen bevat die door de kerkeraad zijn gesteld. In dit geval is het stembriefje geldig. Deze regel is in onze gemeenten altijd gevolgd (Men kan hier meer over lezen in Bouwman: Geref. Kerkrecht, deel I blz. 544).

Bij een meervoudige verkiezing kan de eerste stemming verschillend verlopen. Zo kunnen in deze stemming de vereiste namen bijv. 5, alle op de geldige stembriefjes het noodzakelijke aantal behaald hebben nl. de helft plus één of de helft plus een half. Dan is de zaak beslist. Maar het kan ook voorkomen dat er in plaats van 5 er 6 zijn die het noodzakelijke aantal stemmen hebben behaald. Dan zijn gekozen de 5 die de meeste stemmen hebben behaald. Dit heeft bijv. onlangs plaatsgevonden op de Part. Synode Noord-West toen er gestemd werd voor afgevaardigden voor de a.s. Generale Synode.

Een derde mogelijkheid is dat er in de eerste stemming minder gekozen zijn dan er moesten komen. Stel bijv. dat er in plaats van 5 maar 2 of 3 gekozen zijn. Er moeten er dan nog 3 of 2 in een volgende stemming gekozen worden.

De Generale Sjmode van 1959 heeft daarom de volgende regel gesteld: Indien bij de eerste stemming niet de vereiste meerderheid is verkregen, wordt een tweede vrije stemming gehouden. Dit betekent dus als er voor ambtsdragers in de kerkeraad, we houden het getal 5 maar aan, er 2 gekozen zijn in de eerste stemming, er een tweede vrije stemming wordt gehouden uit de overige 8 gestelde kandidaten door de kerkeraad. Op de meerdere vergadering is men dan geheel vrij om uit alle ambtsdragers te verkiezen. Op meerdere vergaderingen geldt de regel dat ale ambtsdragers in het bepaalde rayon gekozen kunnen worden, ook al hebben ze juist •geen zitting in de verkiezende vergadering. Nu kan het zijn dat er na een tweede vrije verkiezing nog het nodige aantal niet is gehaald. Dan zegt de Gen. Synode van 1959: Dan wordt eèn herstemming gehouden tussen hen, die het hoogste aantal stemmen verkregen hebben.

Hieronder moet dan verstaan worden dat bij een kerkeraadsverkiezing gekozen moet worden uit een dubbel getal van degenen die de meeste stemmen 'hebben verkregen, bijv. als er nog één ambtsdrager nodig is, wordt er gestemd uit 2 personen die in de eerste stemming de meeste stemmen hebben verkregen, waarvan er dan één gekozen wordt.

d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen