Ds. Gezelle Meerburg De boeteprediker van het land van Altena

9

De ervaring met de soldaten is zeer verschillend geweest. Afhankelijk van bv. de burgemeester en zijn houding tegenover de afgescheidenen. Het werd voor de bewoners van de gemeente Emmichoven — burgerlijk toen nog een eigen gemeente — na het aftreden van burgemeester den Dekker bijna onhoudbaar voor hen, die tot de afgescheidenen behoorden. Deze burgemeester was hun zeer goed gezind en zijn vrouw bezocht ook zelf met de kinderen de samenkomsten. Zijn opvolger deed het anders. Hij maakte de inkwartiering tot een kwelmiddel van het ergste soort. ’s Zondags moest ieder thuis blijven van de afgescheidenen in Emmichoven. Gods Woord in stilte lezen was zelfs moeilijk, omdat de militairen de stilte verbraken door hun vreselijke vloeken. Overigens werkte God bij tijden ook onder de ingekwartierde Soldaten. Voor sommigen werd het verblijf tot een eeuwige zegen; heimelijk werden soms de oefeningen van de afgescheidenen bezocht. Zo gebruikte de Heere ook deze beproeving tot heil en tot blijdschap van Zijn volk.

Moeilijk was het ook voor Gezelle Meerburg om te preken en voor de gemeente om de boodschap van Gods Woord te beluisteren. Men kwam samen in allerlei oefeningen op verschillende plaatsen om zo de onderlinge band te mogen beoefenen, hetgeen dan beneden het bekende getal geoorloofd was, hoewel ook niet altijd. Ook bleef Gezelle Meerburg preken in eenboerenschuur of in het open veld voor een grotere schare dan toegestaan was. Soms gingen zijn gemeenteleden en anderen uit heel de omgeving naar een polder in de Biesbos met boten om daar, naar zij hoopten ongestoord, de zuivere bediening van dood en leven te beluisteren. Menige Biddag en Dankdag hebben Ds Meerburg en zijn luisteraars zo gehouden in de open lucht. En de Heere gedacht in bijzondere zegen vaak in deze omstandigheden dezielen van de hoorders.

Bijzondere uitreddingen gaf de Heere, Zijn Woord en werk gingen door. Toen de nieuwe burgemeester van Emmichoven benoemd was, werd de prediking daar zeer moeilijk. Gezelle Meerburg was zeer gekant tegen opstand; als hij preekte en de soldaten kwamen om de menigte te verstoren, liet hij zo spoedig mogelijk de schare uitééngaan. Zo preekte hij een keer aan de zijde van Emmichoven. De grensscheiding tussen Almkerk en Emmichoven was het riviertje de Alm. De sterke hand van de overheid kwam de samenkomst verstrooien.

Geen nood voor Gezelle Meerburg. Dezelfde man, die met een wapen eenmaal achter in de kerk stond, nam zijn dominee op de schouder en zwom met hem over de Alm. In de burgerlijke gemeente Almkerk was namelijk zoveel kwaad niet te duchten!

In een polder in de Biesbos zou Gezelle Meerburg preken en tevens een kind van een schipper dopen. Ieder moest daartoe per boot een water oversteken. De hoorders gingen zitten aan de overkant in het gras en Gezelle Meerburg sprak vanaf een schip. Helaas was er al spoedig het gerucht, dat de marechaussee uit Almkerk in aantocht was. De uitgezette wachten aan de overzijde hadden deze zien komen en de vergadering gewaarschuwd. Hoe zou het aflopen? In stilte ging er een verzuchtng naar boven van de schippersvrouw of de Heere het wilde geven, dat haar kind gedoopt mocht worden. En wonderlijk De gehele dienst kon onverstoord doorgaan. Geen verstoring vond plaats. Hoe? Aan de andere zijde was nog een boot. De marechaussee was onmiddellijk op die boot afgegaan om de samenkomst uit elkaar te jagen. Maar de eigenaar van de boot, die geheel niet aan de afgescheidenen verbonden was, kwam tussenbeide. Hij kende hen niet als muiters en oproerlingen. Zelfs hij moest meewerken aan de voortgang van Gods Woord in die tijd van beproeving.

Na enkele bijzonderheden over het leven en de strijd van Gezelle Meerburg hopen we thans iets te laten zien van zijn prediking. In het eerste artikel hebben we het voornemen geuit om toch vooral de aandacht op zijn prediking te richten. Nu wensen we aan dit voornemen uitvoerig te geven.

Gezelle Meerburg was een trouw en ernstig herder in het midden van zijn gemeente. Toch is zijn betekenis in de eerste plaats te zoeken in zijn prediking. Op de kansel heeft hij trouwens het herderschap beoefend, waar de Heere het zeker vooral zoekt voor Zijns dienstknechten. Hij was niet enkel leraar op de kansel en enkel herder onder de kansel. In zijn prediking was hij herder en leraar tegelijk. En we schrijven dit niet zonder opzet. Ongetwijfeld zult u het toestemmen, als we straks één van de meest wezenlijke elementen in zijn prediking naar voren brengen.

Zijn prediking heeft de Heere gebruikt tot een geestelijke opwekking in het land van Heusden en Altena en daarbuiten. Een grote menigte mensen stroomde gewoonlijk samen van heinde en ver om te luisteren naar hem, die de bediening van Gods Woord door anderen niet waardig gekeurd was. Uren moest men soms gaan om hem te horen. ’t Gebeurde wel, dat de hele nacht doorgereisd werd. Zelfs roomsen kwamen onder zijn gehoor. In ’s Hertogenbosch preekte Gezelle Meerburg nogal eens in eenschuur of een pakhuis. Roomse inwoners van deze stad waren dan ook onder zijn prediking en gaven hem de bijnaam „de pater Bernard der Scholtianen.” Deze bijnaam vanwege de ernstige boete-prediking, voor het besef van deze luisteraars in de lijn van Bernard van Clairvaux, de boeteprediker van de middeleeuwen. Waarom dit talrijke gehoor? Waren het zijn bijzondere gaven, die een grote schare boeiden? Wij geloven van niet, althans hebben deze niet het beslissende woord gesproken. Naar het getuigenis van tijdgenoten moet zijn prediking bezielend zijn geweest en was hij niet ontbloot van gaven. Maar het geheim van de trekkende kracht, die van zijn bediening uitging, lag toch ergens anders. De vreze des Heeren, die in geheel zijn wandel openbaar kwam, bleef ook niet verborgen in zijn bediening van Gods Woord. Daardoor gevoelde hij diep de verantwoordelijkheid voor de hem toebetrouwende zielen, als hij de boodschap uit moest dragen. ’t Was de begeerte van zijn hart om middel in Gods hand te zijn tot het winnen van zielen voor de waarachtige dienst des Heeren en het leiden in de wegen van Gods Woord.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen