TER OVERWEGING

J.J. Arnold e.a., Helpen in perspectief. Op zoek naar Gereformeerde psycho-sociale hulpverlening, 135 blz., f. 24,50. De Vuurbaak, Groningen 1982.

Tien jaar Gereformeerde Sociale Academie. Feiten, Ontwikkelingen, Visies, eindredactie A.Ph. de Vries, 102 blz., f. 13,50. De Vuurbaak, Groningen 1982.

Beide boeken zijn verschenen ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Gereformeerde Sociale Academie in Zwolle. Het tweede boek schetst ontstaan en geschiedenis. Via interviews geeft het een terugblik op aard en kwaliteit van de opleiding. We vinden er de namen van studenten, bestuursleden en docenten. Voor hen die bij deze Academie betrokken zijn is het in het bijzonder een interessant en informatief geschrift.

Het eerste boek is een jubileumstudie. Ds. Arnold schrijft over het verbondswoord van de Schepper. Hij behandelt het Schriftvraagstuk. Drs. Veling schrijft over de mens als Beeld van God, waarbij afhankelijkheid, zelfstandigheid en richting ter sprake komen. De derde paragraaf bespreekt de mens als een complexe eenheid, waarbij de tweeheid èn de eenheid van lichaam en ziel ter sprake komt. De laatste paragraaf bespreekt de mens in sociale verbanden. Het betoog loopt uit op een oproep tot deelname aan het maatschappelijke leven. Prof. Nieboer gaat in een uitvoerig hoofdstuk in op het standpunt van J.E. Adams. Hij neemt een onderscheid op dat hij meer dan twintig jaar geleden reeds introduceerde: creationeel en foederaal.

Als ik het goed zie staat dit onderscheid (dat ik overigens in latere publikaties nergens ben tegengekomen) voor: wat met de schepping gegeven is èn wat de mens in zijn verantwoordelijkheid als Beeld van God daarmee doet, of juist niet doet. Vandaar zelfs de verbinding foederaal-religieus. Deze laatste term acht ik veel te algemeen en daarom niet bruikbaar. De schrijver raakt mijns inziens de kern van Adams „systeem”. Hij doet dat echter zo breedsprakig en met zulke ongebruikelijke termen, dat de lezer zich door veel moet heen worstelen om bij dit centrale punt te komen. Hoezeer ik kritiek deel, acht ik bij Adams meer te waarderen dan de schrijver doet. Die ene lijn (foederaal- religieus) is toch een reële. Wat Adams daarover zegt, is de moeite waard. Mijn bezwaar richt zich tegen de eenzijdigheid waarmee Adams te werk gaat.

H.A. Tijssen schrijft over maatschappelijk werk en levensbeschouwing. Over het geheel genomen heeft de bundel niet aan mijn (wel wat hooggespannen) verwachting beantwoord. Het eerste hoofdstuk had ook in ander verband een plaats kunnen krijgen. De studie van Veling is een eerste aanzet, maar vraagt om uitwerking. De kritiek op Adams is ten dele terecht, maar biedt verder weinig positieve uitwerking. Het hoofdstuk van Tijssen is het meest praktisch. Ik vraag mij af of goed vooroverleg niet meer resultaten zou hebben afgeworpen. Het zou dienstig zijn geweest om bij de inhoudsopgave paragrafen en subparagrafen te vermelden. Ondanks deze wat minder enthousiaste bespreking aan de G.S.A. zelf onze hartelijk gelukwensen.

Dr. W. Aalders, Luther en de angst van het westen. Een pleidooi voor de rechtsstaat, 155 blz., f. 22, 50. Kok, Kampen.

Een nieuw boek van dr. Aalders. En een nieuw boek over Luther. Dr. Aalders is een begaafd schrijver. Hij is ook een boeiend interpreet van Luther. Daarbij ontkomt hij niet altijd aan het gevaar Luther tot maatstaf voor onze tijd, en ook voor het Calvinisme te nemen. Men denke aan de titel van de oratie waarmee hij zijn werk in Nijmegen is begonnen: Luther, de derde Elia. In dit boek beschrijft hij Luthers commentaar op het boek Prediker. Zoals in andere publikaties werkt hij met bronnen, die men niet vaak gebruikt ziet worden. Dat geeft aan het betoog telkens iets verrassends. Publikaties op het terrein van de geschiedenis van het recht en van de staat weet hij op het hem passende moment in het veld te brengen.

Dat maakt het lezen van dit boek tot een belevenis. Kern is dat Luthers commentaar op Prediker (welk bijbelboek door Salomo is geschreven) een boek is over de geschiedenis en over de staat, een troostboek en een opvoedkundig boek is. Het gaat in dit boek om de wetten voor de samenleving die God in Zijn orde heeft gegeven. Hier ligt de wortel van de rechtsstaat. Tegenover de absolute soevereiniteit van de vorst, is er de onderworpenheid van de vorst aan Gods wet. Alleen God is soeverein. Er is een tweeheid van Kerk en Staat, die men niet mag uitwissen. In het wereldse regiment moet de overheid de billijkheid in acht nemen. Dat is de weg tussen tyrannie en anarchie.

Het betoog zien we toegespitst worden op de figuur van Willem van Oranje, die om politieke redenen (het recht van verzet tegen tyrannen) Calvinist zou zijn geworden, maar eigenlijk altijd Lutheraan is gebleven. Het komt me voor dat de uitdrukking Hugenootse Calvinisme (blz. 118) een verzachting is van de voorafgaande stelling. Willem van Oranje heeft gebotst met Datheen. Die botsing is echter nog geen bewijs van zijn vasthouden aan het Lutheranisme, lijkt me.

De lezer is nieuwsgierig naar de consequenties van dit boek voor de praktijk van overheid en volksvertegenwoordiging in onze tijd. Is een pleidooi ten gunste van een liberaler wetvoering met betrekking tot abortus door christenstaatslieden in de lijn van òf in strijd met Luthers commentaar op Prediker?

Het indringende pleidooi voor een rechtsstaat, gevoerd met een beroep op Luther, doet mij de vraag aldus beantwoorden: voor zulk een liberale wetgeving kan men zich niet op Luther beroepen. Het boek wekt de indruk niet af te zijn, hoe boeiend Luther ons ook voor ogen gesteld wordt. Al is het niet af, er kan wel mee gewerkt worden!

Jacob Zondag, Confrontatie met homofielen in de Evangelisatie en Zielzorg. Voor f. 3,90 (plus portekosten) te bestellen bij de schrijver, postbus 289, 5060 AG Oisterwijk.

Dit is een scriptie in opdracht voor het einddiploma van het Bijbelinstituut, Heverlie, België.

In vijf hoofdstukken wordt het thema besproken: Homofilie, Bijbelse teksten (beter ware het te spreken van Bijbelteksten), Evangelisatie, Zielzorg en Nazorg.

Zoveel in zo weinig bladzijden te behandelen is een hele onderneming. Er komt veel aan de orde, dat slechts genoemd en niet uitgediept wordt. Anderzijds worden er belangrijke opmerkingen gemaakt. Met name de pastorale zorg aan hen die schuldgevoelens hebben, die in tweestrijd verkeren, die vechten en toch vallen, die verlangen door gemeenteleden aanvaard en geholpen te worden, wordt goed besproken. Hier schrijft iemand, die het probleem van dichtbij kent, en niet de gemakkelijkste weg wijst: De weg met Jezus Christus op dit moeilijke en spanningsvolle veld. Op blz. 63 treffen we het antwoord van de schrijver aan op homofilie: De hele maatschappij, het hele volk terug tot God. We hebben met die passage, waarin we ook de uitdrukking „bevestigende wetmatigheid” (als aanduiding van Gods trouw voor wie Hem liefhebben) tegenkomen, wat moeite. Het komt me voor, dat de schrijver hier breder spreekt dan zijn onderwerp hem toelaat. De sympathieke toon van het geschrift slaat dan ineens wat door! Evangelisatie en Nazorg lijkt me, in de titel, geen gelukkige tweedeling. Het gaat in de brochure om één zaak. Daarbij past confrontatie als trefwoord niet.

Al is er tegen opzet en uitwerking wel wat in te brengen, de brochure bevat toch waardevolle elementen.

H.R. Schaafsma e.a., Gereformeerd vormingswerk. Waar gaat het om? 71 blz., f. 6,-. Kok, Kampen 1982.

In 10 hoofdstukken, verdeeld over vier rubrieken, wordt gehandeld over het Gereformeerd vormingswerk in Internaatsverband. De eindredacteur is directeur van het vormingscentrum. Zelf schreef hij verschillende artikelen, die hier gebundeld zijn, terwijl ook bijdragen van andere werkers zijn opgenomen.

Kennismaking, de praktijk, waar gaat het om en grenzen in het vormingswerk, zijn de vier rubrieken. Een boekje dat als eerste oriëntatie informatie biedt. En dat gelijk iets weg heeft van een zelfonderzoek. Door intonatie en intentie een sympathiek geschrift. Men voelt de worsteling om het verstaan van de roeping om een bijdrage te leveren aan de opbouw van de samenleving.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen