Kerkgeschiedenis

Nog eenmaal vielen Ziirich en Bern. nu weer verenigd, de vijanden, die zich bij Zug in het bergland verschanst hadden, aan. Weer ieden zij echter de nederlaag en de moed ontzonk hun. Zij sloten nu de voor hen zeer nadelige tweede vrede van Kappel (1531).

De hervormde kantons mochten alleen in eigen gebied hun godsdienst uitoefenen en moesten zich onthouden van alle reformatiepogingen in de roomse kantons. De 5 roomse kantons, die bij de eerste vrede van Kappel hun verbond met Oostenrijk hadden moeten te niet doen, eisten nu van de hervormde kantons, dat deze met Straatsburg. Constanz en Hessen zouden breken. Ook moesten zij alle oorlogskosten betalen. Toch is later cle verdere doordringing der Hervorming weer gekomen, namelijk vanuit Genève door Calvijn en zijn medearbeiders.

Luther betreurde zeel' de dood van Zwingli en zager een oordeel Gods in, omdat men de zake Gods door middel van het zwaard had trachten, te bevorderen. Zwingli was daartoe gekomen, doordat hij zich ergerde, dat zwitserse jonge mannen zich heten aanwerven voor vreemde krijgsdienst.

Luther bewoog zich om principiële redenen nooit op politiek terrein. Ja, hij had het eenmaal uitgesproken, dat men zich niet verzetten moest tegen de Turken, omdat deze een tuchtroede waren in de hand Gods tegen de europese Christenheid. Leo X had dit als ketters veroordeeld. Te merkwaardiger was daarom, dat hij in 1529, toen sultan Suleiman II oprukte naar Wenen een geschrift deed verschijnen: Van de oorlog tegen de Turken. Hierin hoorde men een ander geluid.

Wij kunnen echter wel enigermate begrijpen, dat Luther doodsbenauwd was de politiek in de kerk te brengen.

Kyksdag te Augsburg. (1530). In no. 2 van deze jaargang schreven wij over de 2e Rijksdag van Spiers (1529), waar 's keizers broer, Ferdinand, voorzat en waar de Evangelischen het bekende „Protest" indienden. Ferdinand weigerde echter, dat Protest in ontvangst te nemen en zo bleef er voor hen niets anders over dan in appèl te gaan bij de keizer voor een vrij concilie en een duitse nationale vergadering.

In dit zelfde jaar hadden er gebeurtenissen plaats, die voor de positie van de keizer zeer gunstig, maar voor de protestanten dreigend waren.

Karei had met de paus vrede gesloten te Barcelona en met zijn franse buurman, Frans I te Cambrai.

Alleen was er nog, gelijk wij boven schreven, de dreiging der Turken. Deze veroverden Hongarije en sloegen zelfs het beleg voor Weehen. De keizer kon niet verder komen clan Genua. Gelukkig w r erd de sultan in de maand October afgeslagen.

Bij de vredessluiting met de paus was bepaald, dat Karei naar Italië zou komen en door cle paus, Clemens VII gekroond worden. Er was echter een voorwaarde bij: de keizer en zijn broer Ferdinand moesten beloven „de vei'pestende krankheid der nieuwe meningen" tegen te gaan.

Karei was echter niet alleen goed katholiek maar ook politicus, die wel begreep de paus en zijn buurman in de gaten te moeten blijven houden. M.a.w., die ook bij godsdienstige beslissingen politiek dacht en handelde.

Juist op zijn verjaardag', 24 Febr. 1530 werd hij door de paus te Bologna gekroond, 't Is de laatste keizerskroning door een paus geweest.

Van de duitse keurvorsten was vrijwel niemand aanwezig. De keizer besloot nu, na een afwezigheid van 9 jaren zelf naar Duitsland te gaan om persoonlijk de Rijksdag te presideren. Deze werd tegen Juni te Augsburg samengeroepen.

De beschrijvingsbrief, verzonden uit Bologna, ademde een milde geest en deed iets goeds verwachten. Hij sprak van „onderhandelen" met de Protestanten en wenste „ieders mening te horen".

Zijn adviseurs waren echter van een andere geest en ook bij hem zou spoedig de aap uit de mouw komen.

De keurvorst van Saksen gaf, direct na het ontvangen van de beschrijvingsbrief, aan Melanchton en zijn medearbeiders opdracht een korte duidelijke samenvatting van het evangelisch belijden samen te stellen.

Dit geschiedde te Torgau. De zo ontstane ..torgauer artikelen" waren een bewerking van de marburger en schwabacher artikelen, in een vorig no. reeds genoemd. Zo trok dan de keurvorst in gezelschap van Luther, Melanchton, Spalatinus en Jonas naar Augsburg.

Luther moest echter achterblijven op de Koburg, omdat hij nog in de kerkelijke en rijksban was.

Nog voor de keizer te Augsburg arriveerde, was er al een ver-bod tot de protestantse predikers, dat zij niet mochten optreden. Het begon dus al.

Daar de aankomst van Karei vertraagd was, maakte Melanchton hiervan gebruik om in aansluiting van de hierboven genoemde torgauer artikelen de geloofsbelijdenis van Augsburg" (Confessie Augustana) op te stellen. De vergezellende theologen werden geraadpleegd en ook Luther kreeg het ter inzage. 1

De hervormer ging er mee accoord: alleen zou hij het niet zo zacht hebben kunnen zeggen!

Er sprak uit deze Confessie een verzoenende toon in bewoordingen, die men alleen van Melanchton verwachten kon, meer zoekend naar wat verenigt dan wat scheidt. Natuurlijk kan hierin wel eens een gevaar schuilen; al te veel suiker is ook niet goed.

Niettemin werd het positieve der leer zuiver geformulierd; gewezen, dat er overeenstemming was van de evangelische leer met cle beste tradities van de oude kerk. Maar heel niet mooi was de zin: „Het hele verschil gaat over weinige misbruiken!!"

Rome dacht er anders over. Eek dook 404 ketterijen op uit de geschriften der Luthersen!

Deze Geloofsbelijdenis van Augsburg is later een deilutherse belijdenisschriften geworden. Zij werd ten gebruike op de Rijksdag opgesteld in het duits en in het latijn.

Deze beide oorspronkelijke exemplaren bestaan niet meer. Over het latijnse ex. heeft Philips II zich ontfermd. Het bevond zich ten slotte in hot keizerlijk archief te Brussel. Van hier liet hij het in 15G9 naar Spanje voeren, opdat zulk een vervloekt werk vernietigd zou worden."

Het duitse ex. kwam in het archief te Mainz, werd in 1546 naar het bekende concilie van Trente gebracht en verdween daarna spoorloos.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen