Landelijke rust in de Betuwe

Heel vroeger heette de Betuwe: Bat-ouwe, wat goede grond betekende. De bodem van dit gebied bestaat gedeeltelijk uit rivierklei, een zware en moeilijk te bewerken kleisoort. Het grootste deel van de zogenaamde Over-Betuwe is een van de belangrijkste fruitteeltgebieden van ons land. Groente- en vooral fruitveilingen vinden we dan ook op diverse plaatsen, terwijl de conservenindustrie hier aan vele handen werk geeft. Een flink aantal jaren terug is de hoogstamfruitboom bijna geheel verdwenen om plaats te maken voor de laagstambomen. Met deze laagstammers is het veel economischer werken voor de fruittelers; het snoeien, bespuiten en oogsten vergt veel minder tijd en moeite.

Lienden
We gaan op pad vanaf Veenendaal. Bij Rhenen over de Rijnbrug en direct rechtsaf om enkele kilometers heerlijk rustig te rijden en te genieten van de mooie uitzichten over de Rijn en zijn uiterwaarden. Onze eerste stop is in Lienden, waar de Hervormde kerk al direct onze aandacht vraagt. Helder wit stralen kerk en koor ons tegen, met daarbij de rijk gelede toren in zijn natuurlijke kleuren. In het koor, op de noordwand, bevinden zich oude muurschilderingen van Bartholomeüs, Christophorus en de kruisiging. Meestal staat een kerk bij of in het centrum van een dorp of stad, maar hier staat hij helemaal aan de buitenkant van het dorp. Vroeger was de plaats een heerlijkheid van de graven van Lynden. Vermoedelijk heeft het daaraan ook de naam te danken. Deze graven stonden echter niet toe dat op hun gebied een kerk werd gebouwd, vandaar dat hij nu op deze plaats staat. Het dorp is twee molens rijk, waaronder een torenmolen, een type waarvan er in ons land nog maar een paar voorkomen. Vlak bij het dorp lag het kasteel De Eng, dat helaas in de oorlogsjaren is verwoest. Het tegenwoordige Huis de Eng dateert uit 1950. Van het vroegere kasteel is alleen de grafkelder nog aanwezig.

Pseudo-basiliek
Of we in het land van het fruit zijn, behoeven we niet te vragen, want overal zien we percelen met de heerlijkste vruchten van onze Betuwe. Hier en daar liggen nog pittoreske boerderijtjes. Onze weg voert naar Ommeren, waar ook weer een Hervormde kerk uit de 15e eeuw staat. De toren is van jongere datum, 1848. Ons volgende doel is Ingen. Dit dorp heeft een geheel gewelfde laat-gotische pseudo-basiliek > op zuilen, die omstreeks 1500 herbouwd is met drie schipbeuken onder één dak. Wij vragen ons nu wel af wat toentertijd de mensen heeft bewogen om in een dun bevolkt gebied zó'n kerk te bouwen. In het interieur zijn verscheidene grafzerken te bewonderen, een uit 1534, een voor Berta van Eek (2 1551) en een voor Derck van Meerten (2 1568), een grote zerk in renaissance-stijl. De kuip van een doopvont uit de 12e eeuw behoort ook tot het interieur. Het dorp is een molen rijk, met de naam: "Op Hoop van Beter". Zag de naamgever "zegen" aan voor "beter"?

Veer
We zoeken de rivierdijk van de Rijn weer op en rijden via Eek en Wiel. Als we het kleine torenspitsje op de kerk van dit dorp zien, denken we onwillekeurig aan wat we eens hebben gelezen: net een in elkaar gedoken vogel tijdens een plensbui. De verhouding doet tenminste wat vreemd aan. We komen nu bij het pontveer naar Amerongen, waar we op een mooie dag kunnen genieten van het verkeer op de rivier. Steeds de dijk houdend komen we nu aan in Rijswijk, waarbij we Maurik links hebben laten liggen. Rijswijk ligt aan het Amsterdam-Rijnkanaal, en daar bewonderen we dan ook de imposante Prinses Marijkesluis. Met andere sluizen en stuwen in de Neder-Rijn en Lek is dit een staaltje van vakmanschap van de Nederlandse waterbouwkundigen. Als je bij zo'n groot complex staat, wat voel je je dan maar een klein mensje!

Buren
De "steven" wordt nu gewend naar het Oranjestadje Buren. Op weg daarheen genieten we met volle teugen van het Betuwse platteland. In 1551 trouwde in Buren Willem van Oranje met Anna van Egmond, die gravin van Buren was. Het waren echt jonggehuwden, want ze waren allebei 18 jaar oud. Hierdoor kwam het graafschap Buren in het bezit van het Huis van Oranje. Vooral de ouderen onder ons kunnen zich misschien nog herinneren dat koningin Wilhelmina soms incognito op reis ging onder de naam "Gravin van Buren". Ook prins Willem-Alexander gaat wel eens door het leven als Willem van Buren. Vroeger stond hier ook een kasteel, waar Buren bij is ontstaan, maar helaas is er niets van overgebleven. In 1806 viel het onder de slopershamer. Een paar overgebleven brokstukken zijn in het plantsoen tot een soort monument blijven staan als herinnering. In het stadje zelf is gelukkig nog heel wat uit de oudheid overgebleven om te bewonderen. Wie Buren echt goed wil bekijken, heeft misschien aan één dag niet genoeg. Dat ligt natuurlijk vooral aan de persoonlijk interesse. In het mooie Boerenwagenmuseum, dat we vinden in de Kuilenburgse poort, zal een hefhebber rustig een paar uur kunnen doorbrengen, terwijl een ander het met een halfuur al heeft "bekeken".

Allemaal oranje
We noemen nog een paar dingen: het Koninklijk Weeshuis aan de Weeshuiswal. Maria van Oranje, een dochter van Willem en Anna, liet het in 1613 bouwen „Om daer in gestadigh d'arme weese te geven alimentatie." Van het oorspronkelijke interieur zijn de hal en de regentenkamer overgebleven. Nu is er het Museum der Koninklijke Marechaussee gevestigd. Op de wal staat de stellingkorenmolen "De Prins van Oranje", die in 1716 is gebouwd. Op zaterdag is hij meestal te bezichtigen en met voldoende wind draait hij ook. Er wordt dan op ambachtelijke wijze meel gemalen en ook verkocht, waarvan u dan thuis lekkere pannekoeken of een heerlijk brood kunt bakken. In het mooie vroegere Raadhuis op de Markt zetelt nu het museum "Buren en Oranje", waar een unieke collectie is bijeengebracht over de band tussen die beiden. Een passender bestemming had dit fraaie gebouw niet kunnen krijgen. Vlakbij staat ook de kerk, die zeker een bezoek waard is. Daar zien we o.a. de praalgraven van de graven van Buren en van Maria van Oranje. Tegen de kerk is de Waag gebouwd, met een houten zuilengalerij. Dan zijn er nog een aantal mooie gevels in dit stadje te bewonderen. Heeft u wel eens van het riviertje de Korne gehoord? Aan dit riviertje ligt Buren, het is een zijriviertje van de Linge.

Zoelen
We verlaten Buren en gaan nog even een bezoekje brengen aan Zoelen om wat te wandelen bij het kasteel Soelen. Het kasteel zelf is niet te bezichtigen, maar in de prachtige omgeving van loofbossen kunnen we ten volle genieten van de natuur en de zang van de vele vogels die hier hun domein hebben. In de omgeving van Zoelen staan heel mooie boerderijen, waarvan sommige op een hoogte wegens het overstromingsgevaar in het verleden. De Hervormde kerk is een prachtig voorbeeld van de Betuwse laat-gotiek, die overeenkomsten vertoont met de Nederrijnse. De molen die het plaatsje rijk is, een ronde stenen bovenkruier, werd gebouwd in 1806 en draagt de naam "De korenbloem". We hebben u meegenomen naar bekende en minder bekende plekjes en plaatsjes. In een betrekkelijk klein gebied blijkt er veel te genieten te zijn!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen