Indien uw broeder tegen u zondigt, bestraf hem; en indien het hem leed is, vergeef het hem

Moetje altijd vergeven?

Moet je altijd vergeven? Deze vraag staat centraal in het recent verschenen boekje 'Altijd vergeven? ' van Nico van der Voet. De schrijver is docent godsdienst op het Ichthus-college te Veenendaal en heeft tevens de bevoegdheid te preken binnen de Nederlandse Hervormde kerk. Hij schreef reeds meer boeken en is ook bekend als schrijver van een rubriek in het blad Terdege. Vaak staan verhoudingen tussen mensen centraal in hetgeen hij schrijft. Zo ook in het genoemde boekje. De ondertitel vermeldt: 'Over schuld en vergeving tussen mensen'.

Een belangwekkend onderwerp. Wat doen wij als ons onrecht is aangedaan? Vechten? Verdragen? Vergeven? Als je het boekje leest, zou het wel eens zo kunnen zijn dat je je beeld van wat je denkt dat de Bijbel zegt over vergeven, moet bijstellen. Het boekje is verschenen in een serie voor jongeren. Het lezen van het zalm-oranjekleurige boekje is niet alleen jongeren aanbevolen. Niet in elk voorbeeld zal een ieder zich herkennen, maar het gaat om het toepassen van de kern in je eigen situatie.

De schrijver neemt de eerste verzen van Lukas 17 als uitgangspunt. Daar spreekt de Heere jezus tegen Zijn discipelen over vergeving. Allereerst waarschuwt Hij hen tegen het geven van ergernis. In vers 3 zegt de Heere jezus hoe te handelen 'indien uw broeder tegen u zondigt'. Zegt de Heere Jezus dan: „Vergeef hem"? Nee! De opdracht van de Heere Jezus is: „Bestraf hem". En daarna volgt: „Indien het hem leed is, vergeef het hem".

Indien uw broeder tegen u zondig

In het boekje worden allereerst de slachtoffers aangesproken. Degenen die in de situatie zitten waarin hen onrecht is aangedaan. Waarbij de ander Gods gebod overtreden heeft. Tegelijk maakt de schrijver een kanttekening bij het woord 'slachtoffer', Iemand kan zich als zodanig gaan gedragen.

Al lezende merk je dat de schrijver zowel ernstig onrecht tussen mensen op het oog heeft en de richtlijnen tegelijk ook toepast op minder ingrijpende zaken. Regelmatig wijst hij erop dat je een overtreding in de juiste proporties moet zien. Je reactie moet passen bij de ernst van de overtreding. In het boekje wordt vergeven geheel in het kader van het geloof geplaatst. Niet verkeerd natuurlijk. Dat betekent niet dat het door de algemene genade niet mogelijk is dat in het gewone leven, mensen elkaar kunnen vergeven.

Bestraf hem

Wat is bestraffen? Dat je iemand eens even flink de waarheid zegt? Nico van der Voet wijst erop dat 'bestraffen' met tact moet gebeuren.

De ander moet voelen dat je hem ondanks zijn zonden in zijn waarde laat. Niet „Jij bent altijd...". Dan gaat de ander zich verdedigen. Maar vragen of de ander weet wat de gevolgen voor ons leven zijn, na dat wat hij gedaan heeft, je verwoordt je gevoelens van pijn en verdriet. Je probeert eerlijk te zeggen wat je van het gedrag en de woorden van de ander vindt.

Vraag naar het waarom ervan en wens dat hij ermee ophoudt. Als het gesprek goed loopt, mogen we op een bescheiden manier vragen: „Vind jij dat wat jij gedaan hebt, overeenstemt met Gods geboden? Ik vind van niet.".

Waarom bestraffen?

Bestraf hem! De Heere roept ons ertoe op. Er moet recht gedaan worden aan Zijn heiligheid. We praten toch over zonden? Gods geboden worden overtreden. Dat wil God niet. Wanneer de dader door blijft gaan, neemt de zonde alleen maar toe en wordt Gods naam gelasterd. Het bestraffen heeft een positief

doel. Het gaat om het behoud van de zondaar. Dat hij zijn schuld gaat beseffen. We hopen dat hij berouw krijgt en breekt met zijn zonden.

Bestraffen is overigens geen doel op zich. In het boekje wordt gewezen op de verloren zoon. In zijn houding en woorden betoonde hij zijn schuld. Zijn vader vond het niet nodig hem bij thuiskomst de waarheid te zeggen en te bestraffen.

Geen slachtoffer blijven

Zal een slachtoffer in staat zijn een gesprek met de dader aan te gaan? Dat kan heel moeilijk zijn. Denk aan de machtspositie van een dader tegenover de kwetsbaarheid van een slachtoffer. Het kan zijn dat het voor een slachtoffer (nog) niet haalbaar is (te emotioneel) om een gesprek aan te gaan. je kunt een ander meevragen.

Een brief waarin je je gevoelens verwoordt, is ook een vorm van je mond open doen, aldus de schrijver. Hij moedigt aan zonodig hulp te zoeken. Je mag best met een ander praten over wat er gebeurd is. Nee, niet om te roddelen, maar met de bedoeling om iets aan het probleem te doen.

Als hij berouw heeft

Concreet worden kenmerken van oprecht berouw op een rij gezet. Het gaat om woord en daad: spijtbetuiging èn gedragsverandering. Wie oprecht berouw heeft, erkent en belijdt schuld. Die schaamt zich.

Hij zal ook erkennen dat het terecht is dat hij straf ontvangt. En niet zijn uiterste best doen zichzelf te verdedigen. Een berouwvol zondaar verlangt naar een nieuw leven en hij bekeert zich. De schrijver wijst erop dat het de Heilige Geest is, die deze levensvernieuwing werkt.

Er wordt niet aan voorbij gegaan dat er ook oppervlakkig berouw bestaat om eigenbelang (pag 43, 44).

Vergeef hem

„...en indien het hem leed is, zo vergeef het hem." Eerst recht, dan genade. De schrijver noemt vergeving een geloofskeuze. Een zaak van gebed.

Is dan alles weer goed?

Met de verzoening is het proces van innerlijke genezing net op gang gebracht. Wonden genezen niet in één ogenblik. Het gevoelsleven van zowel slachtoffer als dader moet opnieuw tot rust komen.

Vergeven en vergeten?

De schrijver stelt ons gerust dat we niet hoeven te schrikken van onszelf als we de zonden van een ander niet snel kunnen vergeten. Wanneer we dat krampachtig proberen, verdringen we het verleden en zijn er dan onbewust toch nog intensief mee bezig. Het gaat er bij vergeven om dat we er niet meer op terug komen.

En als hij geen berouw heeft

Er kan een einde komen aan de opdracht te vergeven. Als iemand geen berouw heeft, houdt de ander de zonde zelf vast. Als we toch vergeven, terwijl er geen berouw is, 'dekken wij de zonden toe'. Wel kan de strijd voor het behoud van de zondaar een tijdlang voortgaan. De schrijver schetst dat het kan dat je de strijd voor het behoud van de zondaar verliest. Alles is al geprobeerd. Soms is het nemen van afstand tot die ander nodig om zelf psychisch het hoofd boven water te kunnen houden.

En als de dader al is overleden? Van der Voet schrijft: „Na de poging om het gedrag van de overledene te begrijpen, rest de overgave. Eenzijdige vergeving kan een beetje opluchten. Een slachtoffer mag alle vragen en gevoelens in Gods handen leggen en bidden om innerlijke genezing." En de mensen van wie bekend is dat ze hun vijanden vergaven zonder dat er sprake was van berouw? Denk aan Stefanus?

De schrijver geeft aan dat zij strikt genomen verder gingen dan de opdracht die Jezus geeft. Niet iedereen heeft zo'n sterk geloof. Een slachtoffer laadt geen schuld op zich als hij iemand die in het kwade volhardt, niet vergeeft.

Heiligheid in de gemeente

Wanneer het gaat over de opklimmende lijn in het bestraffen (uit Matthéüs 18) noemt de schrijver de kerkelijke tucht. In het boekje komt telkens naar voren dat omwille van Gods heiligheid geen zonde verdragen kan en mag worden. Gezien die lijn zou je verwachten dat er een pleidooi gevoerd werd om heiligheid binnen de kerkelijke gemeenten na te streven. De schrijver werkt dat niet uit en stelt vast dat er nu vrijwel nooit meer sprake is van kerkelijke tucht (p. 69). Hier herken je verschil in kerkelijke achtergrond.

Wie kan vergeven?

Het is de mens vreemd om de dader van het onrecht hem aangedaan te vergeven.

In het boek wordt erop gewezen dat ook de discipelen dit al een moeilijke opdracht vonden. Ze vragen de Heere jezus: Vermeerder ons geloof". Het is alsof de discipelen denken dat je wel een heel bijzonder geloof moet hebben om dat te kunnen. De Heere Jezus benadrukt als antwoord juist dat het geloof kracht heeft, ook al is het een klein geloof, _ niet groter dan een mosterdzaadje. (Lukas 1 7:5 en 6).

Als je zelf dader bent

Wie (ernstig) last heeft van zijn schuld, zal vaak dezelfde dingen voelen als zijn slachtoffer. Er knaagt altijd iets van binnen. De eerste stap om daar vanaf te komen is: chuld belijden. Biddend voor God. En ook voor degene die we pijn hebben gedaan. (Matthéüs 5:23 en 24). Als het slachtoffer weigert ons te vergeven, of wanneer het slachtoffer niet meer leeft, beide staat de vergeving van God niet in de weg.

Ook hier wordt gewezen op de koppeling tussen schuldbelijdenis en een zichtbare gedragsverandering. Niet altijd kan iets hersteld worden van wat je kapot gemaakt hebt ten opzichte van de betrokken persoon. In het boek wordt de verplichting om goed te doen daarom breder getrokken: tegenover alle mensen.

Het bovenstaande is geschreven naar aanleiding van het recent verschenen boek van N. van der Voet: 'Altijd vergeven? over schuld en vergeving tussen mensen' in de serie 'Wie volgt...'. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer. 94 pag., prijs f 17, 50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen