Kerkelijk besef

(16).

De historische lijn van de kerk der vaderen werd — zoals we zagen — na 1834 voortgezet door die kerkgroep, die bleef, wat zij was; die het zuivere standpunt der Afscheiding niet w r ilde verlaten; die Gereformeerd bleef in de lijn van Schrift en belijdenis. In onze N.G.B. (art. 28) beleed de Gerefonneerde kerk toen en belijdt zij ook vandaag (de belijdenis heeft nog steeds dezelfde kracht en geldigheid!), dat zij in haar aards bestaan niet afhankelijk is en mag zijn van enige aardse macht, die voor of tegen haar is. De Kerk heeft geen goedkeuring van de staat nodig. Zij bestaat, krachtens de wil des Heeren. De overheid van toen misbruikte haar macht door de kerk slechts te erkennen, als zij zich voor haar boog. En de kerk der Afscheiding verzaakte haar goddelijke roeping door zich te buigen voor het aardse gezag en zodoende toe te geven, dat zij 'n gans nieuwe, pas opgerichte kerk was, los van de kerk der vaderen.

Nadat een deel van de kerken der Afscheiding op diverse kerkvergaderingen geprotesteerd had tegen de vrijheidsaanvrage, tegen de aangenomen nieuwe (Utrechtse) kerkorde en tegen de afwijkingen in de leer en nadat gebleken was, dat deze protesten niets hielpen, was voor deze gemeenten, die bij de waarheid blijven wilden, het moment aangebroken, waarop zij niet langer werkeloos konden toezien.

Ds. de Cock van Ulrum stond in het begin aan de zijde van hen, die de moed hadden in eigen kerkverband te wijzen op alles, wat in strijd was met de gezonde leer. Samen met de bekende ouderlingen Hoksbergen van de Geref. Gemeente Kampen en Schouwenberg van de gemeente Zwolle bond ds. de Cock openlijk de strijd aan tegen de nieuwe stroming in de kerk, die haar voornaamste woord-en penvoerder vond in ds. Scholte. Ds. de Cock waarschuwde, wat hij kon, en vermaande de broeders, toch stand te houden voor de waarheid. Evenwel werd hij na korte tijd o.a. door ds. van Raalte overgehaald om mee te doen aan de uitvoering der genomen synodebesluiten: verbreking van alle kerkelijk contact met die Geref. Gemeenten, die zich niet achter de synodebesluiten wilden stellen; alzo: geen bediening meer van Woord en sacramenten in de zgn. „afvallige" (lees: getrouw gebleven!) gemeenten en toepassing van de censuur op allen, die zich om des gewetenswil niet konden verenigen met de synodebesluiten. Door deze onchristelijke dwangmaatregel wilde men de groep „stijfhoofdigen", die niet bogen voor menselijke bepalingen, noodzaken toe te geven.

Laten we er goed op letten, dat het hier weer was, zoals vaak in dergelijke situaties: niet deze kleine groep verbrak het kerkverband, maar zij, die eigen mening en eigen zin wilden doordrijven en die de getrouwen isoleren wilden, trokken de scheur door de kerken heen.

Tot z'n eer kan gezegd worden, dat ds. de Cock persoonlijk tot het uiterste getracht heeft, de scheur te voorkómen. Maar toen bleek, dat hij — de vrede stellende boven de waarheid — zich afkeerde van zijn mede door hem tot volhouden aangespoorde medestanders, gevoelde men zich in de gemeenten zeer geschokt. Die synodebesluiten deden tenslotte — bij alle andere geschillen, die er al waren — geheel de deur dicht.

Op 28 juni 1838 kwamen de getrouwe Geref. Gemeenten in vergadering bijeen om zich te beraden, wat hun te doen stond. Unaniem besloot men de strijd voor de waarheid Gods in Zijn kracht voort te zetten. Zij handhaafden de leer en de kerkorde, zoals die in 1834 officieel aanvaard was. Zij kozen geen nieuwe naam; zij bleven immers voortgaan op dezelfde weg, waarop zij eerst wandelden. Dat de anderen afwijkende paden insloegen, is hun niet aan te rekenen. Het andere deel van de Afscheiding wa$ van standpunt veranderd, zij niet.

Ik mag jullie er wel op wijzen, clat deze samenkomst voor onze kerkelijke geschiedenis van groot belang is. Veronachtzaming van de historie in het algemeen past ons, die wensen te leven bij, naar en uit de Schrift, nooit! De historie is er altijd om te dienen als bewijs, dat zij, die op alle terrein de waarheid willen handhaven, het bij het rechte eind (gehad) hebben. Behalve de Schrift (het voornaamste!) hebben zij ook de geschiedenis aan hun kant: het adagium (= kernachtige spreuk) van Groen van Prinsterer luidt clan ook: „Er staat geschreven!" en „Er is geschied!"

Vanaf 1838 gaan de Geref. Gemeenten onder het kruis hun eigen weg, in gehoorzaamheid aan de Koning der kerk. Tot slot voor vandaag wil ik opmerken, dat wij (ter wille van de samenhang) de voortgezette historie onzer kerken allereerst moeten zoeken bij het verbanel van de gemeenten, dat in 1838 bijeen was, en niet bij de losse gemeenten (zoals o.a. Noordwijk aan Zee), die — daar ze op dezelfde grondslag stonden — zich bij dit verband voegden.

Bij het jaartal 1838 in onze kerkelijke historie wil ik nu even blijven. In het volgende artikel hoop ik D.V. de reeds lang beloofde beantwoording van correspondentie aan te vragen. Als jullie, meisjes en jongens, dus vlug er bij bent, kunnen jullie vragen (aangenomen, dat je ze hebt vanzelf) er nog bij. Daarna duurt het weer 'n tijdje, hoor. Je stuurt ze maar aan

p.a. Adm. „Daniël", Ridder van Catsweg 244a, Gouda.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen