Bevers in de Biesbosch

Tientallen jaren was er geen bever meer in Nederland te bekennen. Uitgestorven door de jacht. Maar in 1988 startte Staatsbosbeheer in de Biesbosch een beverproject, memoreert boswachter Dirk Feij in zn kantoor vlak naast het Biesboschmuseum. „De bevers zijn geïmporteerd uit de voormalige DDR en uitgezet op verschillende plaatsen in West-Europa. In de Biesbosch kregen we er 44. Inmiddels is de populatie uitgegroeid tot 150 à 200. Veel bevers hebben de Biesbosch al verlaten en zijn uitgezwermd over de rivieren van Nederland. Ik ben ervan overtuigd dat er al Biesboschbevers onder de Van Brienenoordbrug zijn doorgezwommen. Zo moet het ook. We zijn pas tevreden wanneer de bever weer voorkomt langs alle rivieroevers in Nederland. De Biesbosch telt zon 50 beverburchten. Er worden jaarlijks dus heel wat jonge bevers geboren en daarmee is het gebied kraamkamer voor een groot deel van Nederland.

Sporen
In zijn boot komt de Biesboschwachter goed los: „De bever is het grootste knaagdier van Europa. Hij weegt tussen de 25 en 30 kilo en is van kop tot staart 1,25 meter lang. Het dier is voor de mens ongevaarlijk. Hij is geen vleeseter, maar knaagt aan de bast van bomen en eet blaadjes die gemakkelijk uit het water te pakken zijn. Zomers doet hij zich te goed aan allerlei planten die weelderig groeien in de Biesbosch: kattenstaart, fluitenkruid, smeerwortel, dotterbloem, berenklauw en gele lis. Als hij niet hoeft te knagen, zal hij het ook niet doen.
We zijn nog maar net aan het varen of we komen de sporen al tegen. Overal wissels, plaatsen waar de bever uit het water gaat en op de oever klimt. De sporen van de poten staan duidelijk in de modder. Vaak gebruikte wissels zijn uitgesleten tot lange gangen die langzaam omhoog voeren. „Kijk, daar zie je ook tekenen van hun aanwezigheid. Die blanke takken in het water. Daar hebben bevers aan geknaagd.
Dan stuurt Dirk Feij de boot naar een eiland. We gaan aan land. Een paar meter van de oever staan aangevreten bomen. De bever heeft ze bijna door geknaagd. Iets verderop ligt een stam omver. De doorsnee is zeker 30 centimeter. „Geen probleem voor een bever. Soms knaagt hij door, soms begint hij iets hoger of lager aan een nieuwe maaltijd uit de boomstam.

Getijden
In de Biesbosch heb je dankzij de Deltawerken weinig eb en vloed meer. De waterspiegel stijgt en daalt heel gecontroleerd zon 30 centimeter. Behalve bij sterke wind uit het noordwesten, dan kan het water wel meer dan een meter stijgen en dan herken je het landschap niet meer.
Een enkele keer loopt de boot vast in een watergang. Het is laag water. Telkens weet Feij hem achteruit weer los te trekken. „Tegen dat hoge en lage water bouwt de bever zn dammen. In bijvoorbeeld Canada zijn dat werkelijk grote kunstwerken, bedoeld om als stuwdammen het water vast te houden of tegen te houden. Hier hebben we ook wel wat dammetjes, maar die zijn meestal gebouwd om een bevergang het vaste land op wat te kanaliseren. De Biesboschkenner stuurt de boot opnieuw naar een eiland, om te laten zien wat hij vertelt. Als we het door de bever gegraven kanaal met de dammen bekijken, komt Dirk Feij naar ons toe met iets in zijn hand. „Ruik maar eens. Een sterke, doordringende geur. „De bever heeft een speciale klier, waarmee hij dit geurvocht afscheidt en zn territorium begrenst. Niet anders dan veel andere dieren in het wild. We hebben in de Biesbosch zeker vijftig burchten en dus ook vijftig beverechtparen, maar geen kadaster. De geur is zo penetrant, dat we hem uren later nog ruiken.

Sterke burcht
Zou een dam van takken het water werkelijk kunnen tegenhouden? Feij zet koers naar een ander eiland. „Kijk eens goed naar de oever. Zie je de beverburcht? Eerst zien we hem niet. Na een paar aanwijzingen worden de contouren zichtbaar. Het is nog maar april, maar nu al is de burcht schitterend verborgen. We varen naar een goede plaats om aan te meren. Aan wal lopen we over een groen tapijt van allerlei planten. „Per maand verandert zon eiland van kleur. Geel, paars, rood, wit, net wat er bloeit. Wat we nu doen, kan in de zomer absoluut niet meer. Het eiland is dan ondoordringbaar geworden. Daar zijn grienden, met hout voor de stelen van gereedschappen. Hard en sterk. Maar het wordt niet meer geëxploiteerd. We laten hier een hoek staan om te laten zien hoe het vroeger was.
In oktober is de bever druk met de bouw of het herstel van zn burcht. Hij sleept met takken en alles wat maar bruikbaar is om de wanden te verstevigen. In zn voorpoten draagt hij slib aan om de wanden te stukadoren. Zo bouwt hij een sterke burcht die tegen een stootje kan. Een beverechtpaar investeert jaarlijks in zn huis, omdat het zn vaste woonplaats is.
We staan er opeens vlakbij. Een bouwwerk met een doorsnee van een paar meter en zeker ook meer dan een meter hoog. Prachtig vlechtwerk, vlak aan het water. „De bever bouwt zn burcht niet verder dan twee meter landinwaarts. Het water is zn vluchtweg en de burcht zn slaapplek voor overdag. Hier woont een echtpaar. Ze paren in de winter en als ze jongen krijgen, komen die drie maanden later. Meestal twee of drie jonge bevers. Er is echt wel ruimte voor ze. De burcht heeft een ruime bovenkamer en wat lager een andere kamer. Zeg maar een bijkeuken of klompenhokje. Daar schudt de bever zich droog en schoon, voordat hij de woonkamer binnenstapt. De wanden zijn waterdicht, maar bovenin heeft de bever voor ventilatie gezorgd.
Een ingang is niet te zien. Hoe komt de bever binnen? „Altijd vanuit het water. De bever komt aanzwemmen, duikt onder water en zwemt de gang in naar zijn burcht. Daar klautert hij naar boven en komt in die eerste kamer terecht. Zo gaat hij er ook weer uit. Geen vijand die er kan komen.

Een bever!
In Nederland hebben bevers geen natuurlijke vijanden. In het buitenland zijn ze een gemakkelijke prooi voor wolf, lynx of zeearend. Op het land zijn ze niet snel. Meestal volgen ze hetzelfde spoor en door hun omvang vallen ze direct op. In het water zijn ze heer en meester. Ze duiken onder en komen heel ergens anders weer boven water. „Van de waterrecreatie heeft een bever niet veel last. Overdag slaapt hij in zn burcht en s nachts zijn de toeristen verdwenen. Als het erg druk is, laat de bever zich niet gauw zien.
Maar dan zien we hem allebei tegelijk. Met rustige slag zwemt een bever naar de oever. „Zachtjes praten! waarschuwt Dirk Feij. „Die gaat naar zn burcht. Ik zal er aan de andere kant naast gaan varen. Zo gaan we gelijk op. De laatste meters naar de oever. Alleen de kop steekt boven het water uit. Dan demonstreert hij wat de boswachter eerder vertelde. Kop omhoog, dan schuin naar beneden, en daar komt heel het lange lijf boven water. Het laatst zn platte staart. Verdwenen is hij, de watergang in.

Informatie
Biesboschcentrum Dordrecht, Baanhoekweg 53, 3313 LP Dordrecht, tel: 078-6305353.
Openingstijden: 10.00-17.00/18.00 uur (van september t/m april niet op maandag).
Toegang gratis.

Biesbosch Bezoekerscentrum, Biesboschweg 4, 4924 BB Drimmelen, tel. 0162-682233.Openingstijden: 10.00-17.00 uur (niet op maandag).Toegang gratis.

Biesboschmuseum, Hilweg 2, 4251 MT Werkendam, tel. 0183-504009.
Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag, 11.00-12.30 uur en 14.00-15.30 uur.Toegang: volwassenen € 2,75; kinderen 4-12 € 1,85; CJP-/pas 65 € 2,15.
Zie ook www.biesbosch.org

Dagtocht naar de Biesbosch
Kreijkes Vakantie Idee organiseert op D.V. 27 juli een compleet verzorgde dagtocht naar de Biesbosch en omgeving. De kosten zijn € 67,50 p.p. Prijs incl. koffie met gebak, koffietafel c.q. lunchpakket, entrees en afscheidsdiner. Opstappen in Rijssen, Apeldoorn, Barneveld en De Meern.
Informatie en boeking: tel. 0584-514188; info@kreijkes.nl; www.kreijkes.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen