Uit Koninklijk Bezit

Dit jaar viert het Haagse Koninkliik Huisarchief het honderdjarig jubileum van Izijn huidige behuizing. In 1896 liet koningin Emma voor het jKoninklijk Huisarchief een pand bouwen. Het verrees in de tuin achter paleis Noordeinde. De Koningin wenste dat archieven, diverse bibliotheken en een aantal kleine verzamelingen die sdoor leden van het koninklijk huis waren aangelegd, werden lamengebracht op één plaats. Deze collecties ziin daarna voortdurend aangevuld met arIde koninklijke familie ontvangi Het Koninklijk Huisarchief doet zelf ook aankopen. Dit gebeurt slechts dan, wanneer ïnet het nieuw verworven stuk ten opvallende lacune gevuld kan worden. Zo zijn recent nog itwee miniaturen aangekocht die de befaamde verzameling poritretminiaturen van leden van het koninklijk huis aanvullen.

Onbekend
Bij het grote publiek is I Iet Koninklijk Huisarchief niet ol nauwelijks bekend. Wellitht is arcliiel; arcliieven worden ii niers snel tieassoe heid. I.)e archierstukken die nu worden getoond, roepen een ware historische sensatie op. Jaartallen en namen die er op school zijn inj;estanipt, ot nog ergens in ons geheugen zijn blijven hangen, komen weer tot leven. Achter de tentooneestelvan vlees en bloed schuil. Oog in oog staan we met het origineel van liet smeekschrift der Edelen, dat de adel onder leiding van Willem de Zwijger in 1566 aan de landvoogdes Marmen kan zelfde brief lezen waarin Michiel de Ruvter Willem in gelukwenst met zijn benoeming tot stadliouder. Al in het begin van de vorige dracht zijn eigen archief af te scheiden van dat van de overheid. Als instelling bestaat het "Koninklijk Huisarchief' dan ook al sinds 182.5. Pas in 1896 liet koningin Emma er een speciaal onderkomen voor bouwen, dat nu aan broodnodige renovatie toe is.

Nationaal gevoel
De tentoonstelling is een bijzondere gebcurlenis, omdat hiermee in zekere zin een proces wordt algesloten dat iii de achttiende eeuw in gang is gezel. Onder invloeel van ele denkbeelden van tie Verliehtin werü nameiiik het itlec geboren uit educatiet()og]")unt liet bezil van de stadhoiicler aan het publiek te totien. I loewel liiermee door Willem V een beselieiden begin werd gemaakt, is hel idee pas werkelijk uitgevoerd na de P>ataafse revolutie in 1795. In dat jaar vluchlle Willem V n.i.tr olleilie weixi lenloongesic 'De Nalionale Konslsialler de direcle voorioix-r v,in In Rijksmuseum. De (ollectie bezoekers een nationaal gevoel aan te kweken door hen te confronteren met vaderlandse helden. Toen de verbannen Prins van Oranje, de latere koning Willem I, in 1813 werd teruggehaald uit Engeland, moedigde hij het nieuwe kunstbeleid aan en leende een groot deel van zijn kunstcollectie aan de nieuwe nationale musea. Er bleel echter ook nog een particuliere verzameling bestaan, die niet direct voor het publiek toegankelijk werd. Een deel ervan wordt nu tentoongesteld.

Verbeelding
De objecten die nu worden getoond zijn opgebouwd rondom de stamboom van het koninklijk huis. Bijzonder tot de verbeelding sprekende voorwerpen zijn vooral die objecten die door de meest bekende leden van het Huis Oranje-Nassau gebruikt zijn: het tafelmes van Willem de Zwijger, het Psalmboek waaruit hij zong, de rammelaar en de jachthoorn van Prins Maurits, maar ook het inhuldigingskostuum van koning Willem II en een galajapon van koningin Emma. Wat te denken van de eerste speelpop van koningin Wilhelmina, haar schaatsen en kinderboeken en de bijbel die ze in 1896 kreeg ter gelegenheid van haar belijdenis. Deze belijdenisbijbel ligt naast die uit 1855 van Koning Willem III en het Joods gebedenboek dat Willem IV in 1768 kreeg aangeboden bij zijn bezoek aan de Portugese en Hoogduit.se -joodse gemeente in Amsterdam. Zo bestrijkt de collectie een periode van eeuwen. Van het getijdenboek van de familie De Coligny uit 1500 tot de wieg van Karel P.C. de Bazel en Frans Zwollo sr., die door Amsterdamse kinderen aan koningin Wilhelmina werd aangeboden bij de geboorte van prinses Juliana in 1909. Niet alleen prinses Juliana zou in deze wieg hggen, ook voor daarna komende generaties zou hij gebruikt worden. Willem Alexander stond er wat verlegen bij, maar kon niet ontkennen dat zijn moeder, koningin Beatrix en ook hijzelf daarin gekoesterd zijn. Helemaal herkenbaar voor "Uit Koninklijk Bezit" is te bezichtigen: t/m 30 april in het Noord-Brabants Museum; open: di. t/m vrij. 10-17 uur; za. 12-17 uur. Van 1 juni t/m 1 sept. in het Fries Museum te Leeuwarden; ma. t/m za. 11- 18 uur. Van 21 sept. t/m 1 dec. in Het Paleis aan het Lange Voorhout in Den Haag; di. t/m za. 11-17 uur. nem zijn oe DiijKen van aannan-' kelijkheid bij zijn geboorte.

Geschenken
Borstbeelden, staatsieportretten, persfoto's, familiekiekjcs, kos- i tuums, schilderijen, meubels, i waaiers, koninklijke schoolattri-: buten, het is er allemaal. Ze worden afgewisseld met kostbare handschriftenverzamehngen en ] een muziekbibliotheek met 18e-::, en 19e-eeuwse werken (Bach, f Handel, Mozart en Liszt). Veel | van de tentoongestelde boeken ' zijn persoonlijk door de auteurs aan de koninklijke familie geschonken. Zo is er een gesigneerd exemplaar van Florence ; Nightingale's "Notes on nursing;^ what it is and what it is nc»t" en een exemplaar van een boek, gesigneerd door president Bush, zijn vrouw en zijn hond, [ dat zogenaamd door de hond geschreven is. Een aparte plaats is er inge- l ruimd voor geschenken van het volk. Onder koningin Wilhel- 1 mina werden geschenken pas ,; aanvaard na haar goedkeuring. '\ De Koningin beantwoordde een geschenk altijd met een te- A gengeschenk. Koningin Juhana ; veranderde dit en stelde iedereen in de gelegenheid iets aan te : bieden. Dat leidde tot een bonte: verzameling geschenken .Als ze niet zijn weggegeven aan m- ; stellingen zijn ze door het Huisarchief bewaard. Van zelf^ i geborduurde wandkleedjes tot molens-van-luciferhoutjes. De goedbedoelde prullaria rekenen in ieder geval af met het fabeltje ! dat onze vorstinnen met de ene " hand iets aanpakten en het met • de andere hand achter de ro- j dondendrons lieten verdwijnen. Alles wordt bewaard. Voor wie het na een bezoek aan de ten- ? toonstelling nog eens wil bekij- t ken, is er een bijzonder fraai 1 uitgevoerde catalogus beschik- ; baar, voor 45 gulden te koop ii tijdens de tentoonstellingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen