Elke dag beneemt een jongere zich het leven

Het leek zo ver van ons bed: elk jaar beroven tweehonderd Californische jngens en meisjes zich van het leven. Ieder jaar opnieuw maken zeshonderd jeugdige Japanners een einde aan hun leven. De Verenigde Staten publiceren huiveringwekkende cijfers: per jaar plegen zesduizend jongens en meisjes zelfmoord. Allemaal officiële cijfers. Men houdt er echter rekening mee dat het werkelijke aantal vele malen hoger ligt. Ver van ons bed. Totdat het Jongerenjaar 1985 wordt ingeluid met soortgelijk nieuws uit eigen land: vorig jaar maakten ruim vierhonderd Nederlandse jongeren een definitief einde aan hun leven. Ofwel een vervijfvoudiging van het aantal zelfmoorden door jongeren sinds de jaren vijftig. Waarmee suïcide (of zelfmoord) de tweede doodsoorzaak bij de opgroeiende jeugd is geworden. In 1970 werden de eerste signalen daarvan op tafel gelegd. Het noopte tot verder onderzoek. Vorige week werden de resultaten daarvan bekendgemaakt: meer dan een kwart van de middelbare scholen heeft te maken met gevallen van zelfmoord of pogingen daartoe onder de leerlingen. Sinds er voor de eerste maal van deze feiten statistieken werden bijgehouden, is op dit moment het aantal suïcides onder jongeren het hoogst. Met andere woorden: een piek in suïcidaal gedrag die zich nog niet eerder heeft voorgedaan. Aanleiding voor suïcide waren vooral uitzichtloosheid, bestaanspaniek, ongelukkig zijn, gebrek aan toekomstperspectief, geïsoleerd en eenzaam zijn. Ook worden slechte schoolprestaties en een problematische thuissituatie in dit verband genoemd. De tol die daarvoor betaald werd, is inmiddels onaanvaardbaar hoog geworden: „Vierhonderd jonge mensen die jaarlijks om uiteenlopende redenen, maar in ieder geval uit nood, overdoses tabletten innemen of zichzelf verwonden zonder dat deze kreten om hulp worden gehoord of beantwoord. Aan wier bed, in een slaapkamer thuis, of in een ziekenhuis, anderen zich ongerust, verdrietig of boos en niet-begrijpend afvragen wat er dan mis is gegaan. Om zich vervolgens bezorgd te maken over de toekomst waarin het mogelijk weer kan gebeuren. En gebeurt". Een aarzelende schets van een angstaanjagende werkelijkheid. Precies een jaar geleden maakten vier jonge Westduitsers, in leeftijd variërend van vijftien tot achttien jaar op een opmerkelijke wijze een einde aan hun leven. Twee van hen sprongen samen van een flatgebouw. De twee anderen doodden zich samen met behulp van uitlaatgassen van een auto. Opmerkelijk was vooral de inhoud van hun afscheidsbrieven. Op indringende wijze werd daarin de schrijnende uitzichtloze positie van de jeugd in de huidige samenleving tot uitdrukking gebracht. Het was koren op de molen van de Duitse boulevardbladen. Op dreigende wijze voorspelden zij een epidemie van suïcides onder de jongeren. Sensationeel gebrachte alarmkreten. Nu, een jaar later, weten we dat het nauwelijks overdreven was. Het daarop volgende bericht over zelfdoding dat evenveel opzien baarde kwam uit Nederland. Op het Dr. Nassau College in Assen benamen, binnen een tijdsbestek van een paar weken, drie leerlingen zich het leven.