VERLEGEN OM HET WOORD Over Bijbellezen tijdens het huisbezoek

MOET DE BIJBEL OPEN?

In de praktijk blijken er ook ambtelijke bezoeken gebracht te worden waarbij de Bijbel dicht blijft. En natuurlijk zijn er bijzondere situaties denkbaar waarbij het voor iedereen duidelijk is dat er niet uit de Bijbel gelezen kan worden. Soms wordt er ook geen toestemming voor gegeven. Het gaat mij in dit artikel echter vooral om een verlegenheid die u als ambtsdrager kunt hebben om het Woord van God echt ter sprake te brengen in een huisbezoek waar dat Woord van God en de werking van dat Woord in principe centraal zou moeten staan. Uitgangspunt van dit artikel is de gedachte dat een bij ambtsdragers ervaren verlegenheid om het Woord echt te openen niet mag leiden tot een huisbezoek waarbij de Bijbel dicht blijft. Naast het gegeven dat het principieel niet klopt, wordt dan immers ook het risico erg groot dat de betreffende ouderling of heel weinig zegt òf teveel met zijn eigen verhaal het gesprek bepaalt. Dat leidt er dan vervolgens gemakkelijk toe dat gemeenteleden gespitst worden op de vraag wie er op huisbezoek komt. Daarom moet de Bijbel, zeker op een regulier huisbezoek, echt open!

PRINCIPIEEL

Voordat we naar de praktijk gaan, lijkt het me belangrijk om eerst uit te leggen waarom er uit de Bijbel gelezen moet worden tijdens het huisbezoek. Om dat scherp te krijgen is het belangrijk dat wij goed zien wat een huisbezoek werkelijk is. In het formulier voor de bevestiging van ouderlingen en diakenen kunnen we lezen dat het tot de taak van de ouderlingen behoort om de gemeenteleden trouw te bezoeken en geestelijke leiding te geven. Het gaat in het huisbezoek dus om het geven van geestelijke leiding. Hoe zouden wij anders geestelijke leiding kunnen geven dan vanuit het Woord van God alleen? Dat is het meest direct. En dan kan ook tijdens een bezoek, uiteraard in alle voorzichtigheid, op cruciale momenten gezegd worden: “alzo spreekt de HERE!” Daarnaast is het duidelijk dat het huisbezoek een bezoek is met een ambtelijk karakter. Het tegenover van het ambt kan eigenlijk ook alleen maar tot uitdrukking komen bij een geopende Bijbel.

Uiteraard is het huisbezoek een gesprek! Een gesprek waarin het hele leven ter sprake mag komen. Maar wie ervaring heeft met ambtelijke bezoeken, zal graag toegeven dat een gesprek over het hele leven bij een niet geopende Bijbel al snel ontaardt in een gesprek over koetjes en kalfjes of over zorgen, verdriet, vreugde en nood, die niet meer in het licht van het Woord besproken worden. En dan wil ik wel toegeven dat de boodschap van de Bijbel ook centraal kan staan in een gesprek zonder dat de Bijbel nog geopend is. Maar bij een gesprek waar het zo is, zal er vervolgens geen verlegenheid zijn om de Bijbel ook daadwerkelijk te openen. Daarom trek ik de voorzichtige conclusie dat, waar die verlegenheid er wel is tijdens een huisbezoek, er toch iets niet goed is.

DE PRAKTIJK

Echter de praktijk, die leidt tot verlegenheid, is weerbarstig. Er kunnen gesprekken zijn waarbij het echt niet lukt om de diepte in te gaan. Soms heeft dat er mee te maken dat de ouderlingen en de bezochte gemeenteleden elkaar eigenlijk te goed kennen en te veel van elkaar weten. Dat kan een hindernis vormen voor een stuk openheid over het leven met de Here. Soms leidt dat tot gesprekken waarbij de bezoekers zich echt verlegen voelen om de Bijbel te openen. Het is duidelijk dat dit niet goed is. Deze verlegenheid is ook zeker geen argument om de Bijbel dicht te laten. Beter is het om de verlegenheid ter sprake te brengen, de Bijbel als nog te openen en daarna de verlegenheid ook in het gebed tot God te brengen.

Er zijn ook gesprekken waarbij de gezinssituatie zo hectisch is dat er verlegenheid ontstaat door de wijdlopigheid van de onderwerpen die ter sprake komen. De ouderlingen zijn blij dat alle (opgroeiende) kinderen er bij zijn, maar hebben soms het idee dat zij geen leiding meer kunnen geven aan het gesprek. En wanneer het een gesprek aan het begin van de avond is, kunnen zij aan het einde ook nog in tijdnood komen vanwege een gepland tweede bezoek. Het zal in zo’n situatie wel eens voorkomen dat er geëindigd wordt zonder dat de Bijbel nog open gaat. En toch is het niet goed. Bij de voorbereiding op een volgend bezoek aan hetzelfde gezin moet hiermee rekening gehouden worden.

Het komt daarnaast ook voor dat er verlegenheid ontstaat doordat de bezochte gemeenteleden eigenlijk op geen enkele manier over het geestelijke leven willen spreken.Tijdens het huisbezoek kunnen ambtsdragers in veel verschillende situaties komen waarbij de leiding van de Heilige Geest, gepaard met veel wijsheid en inzicht, nodig is om werkelijk het Woord van de Here ter sprake te brengen. Het is begrijpelijk wanneer broeders zich af en toe in verlegenheid gebracht voelen, maar dat ontslaat hen niet van de roeping om met het Woord van de Here te komen.

BEGINNEN MET EEN OPEN BIJBEL?

Een belangrijke vraag is hoe wij dan te werk dienen te gaan bij het ter sprake brengen van Gods Woord. Het is mogelijk om na het inschenken van een kopje koffie of thee en wat heen weer praten over de omstandigheden van de persoon of het gezin te beginnen met gebed en Schriftlezing. Belangrijk voordeel van deze methode is dat het Woord aan het begin open gaat en het gesprek zo ook ingezet kan worden vanuit het Woord zelf. De ervaring leert echter dat deze hoge inzet van het gesprek ook gemakkelijk kan leiden tot het dichtslaan van de gesprekspartners, die namelijk op dat moment het idee krijgen dat het nu moet komen. Het kan voor hen te direct zijn of te snel gaan waardoor zij juist niet echt open gaan. Wanneer er gekozen wordt om het gesprek met schriftlezing en gebed te beginnen, lijkt het mij aan te bevelen om de Schriftlezing bijvoorbeeld aan te laten sluiten bij de preek van de zondag ervoor of bij een thema waarvan de gesprekspartner van te voren weet dat dit een uitgangspunt van gesprek kan zijn. Dan kan beginnen met een open Bijbel heel zegenrijk werken. Overigens hoeft dit niet te betekenen dat de Bijbel aan het einde van het gesprek dicht blijft.

DE BIJBEL OPEN VANUIT HET GESPREK

Een andere methode is om de Bijbel te openen tegen het einde van het gesprek en ook heel nadrukkelijk tegen de achtergrond van het gevoerde gesprek. Dat is wat een predikant vaak probeert te doen tijdens bezoeken in bijzondere situaties.

Maar deze methode lijkt mij ook voor het huisbezoek niet onbelangrijk. Er kunnen namelijk (geestelijke) vragen, zorgen of vreugden naar voren komen in een gesprek waarbij ook vanuit het Woord op de situatie ingegaan moet worden. Deze methode vraagt veel van de bezoekende broeders. Allereerst vraagt het om heel goed luisteren. Dat is in ieder gesprek belangrijk om recht te doen aan de bezochte gemeenteleden. Maar het is ook belangrijk voor de broeders zelf om op die manier al luisterend het leven van de gemeenteleden naast het Woord van de Here te leggen. En het is de ervaring van velen dat op die manier ook al luisterend het te lezen Bijbelgedeelte ontvangen kan worden als een geschenk van de Here Zelf. Overigens is het goed om in de gaten te houden dat de goede methode om de Bijbel te openen per persoon verschillen kan. Er zijn mensen die echt dichtslaan wanneer het gesprek moet komen na het lezen van de Bijbel en een gebed. En er zijn ook mensen met wie je een uur lang niet tot een gesprek kunt komen, die bij een geopende Bijbel ineens wel tot een wezenlijk gesprek blijken te kunnen komen. Het is goed daar rekening mee te houden.

AANBEVELINGEN

Ik wil het artikel afsluiten met een tweetal, misschien voor de hand liggende, aanbevelingen. De eerste aanbeveling, die zo uit het bevestigingsformulier voor ambtsdragers vandaan gehaald zou kunnen worden, is om zelf goed de Bijbel te lezen. Ambtsdragers dienen Gods woord te onderzoeken en zich gedurig te oefenen in de overderiking van de verborgenheden des geloofs (formulier). De beste manier om van verlegenheid af te komen is een regelmatige omgang met het Woord van God. Dat is belangrijk voor eigen hart en leven, maar zal ook vruchten voortbrengen voor het ambtelijk werk. Daarnaast kan het handig zijn om achter in de Bijbel, die meegenomen wordt op bezoek, een lijstje te hebben met gedeelten die in bepaalde situaties gelezen kunnen worden. Dat kan helpen in sommige situaties van verlegenheid.

Tenslotte zullen we te allen tijde voor onszelf helder moeten hebben dat de gemeente niets moet verwachten van de persoon van de ambtsdrager. De gemeente is verlegen om het WOORD. Het is dan ook de bedoeling dat er na het huisbezoek gesproken wordt over de vraag hoe er geestelijke leiding gegeven werd vanuit het Woord.

Ds. J.L De Jong (1972) is sinds kort predikant van de gemeente Bunschoten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen