John Bunyan (3)

Een minder bekend boek van een bekend schrijver

Individu of gemeenschap

Bunyan kreeg op zijn , , Christenreis" ook kritiek. Volgens sommigen was hij te individualistisch geweest. Het gaat in zijn boek alleen over het persoonlijk geloofsleven. Geheel buiten beschouwing blijven zaken als: Kerk, Gemeente, sacramenten en cultuur.

Bunyan heeft deze kritiek niet naast zich neergelegd. In de „Christinnereis" gaf hij meer aandacht aan genoemde zaken. Deze kritiek is later herhaald.

Zo schreef S. v.d. Linde: „Men zou wel wensen, dat de betekenis van de gemeenschap van de kerk veel dieper en breder zou worden aangewezen". Tegelijk erkent hij, dat dit bezwaar minder geldt voor de „Christinnereis". „Want", aldus v.d. Linde, „daarin komt een reisgezelschap voor, waarin gezinsleden en andere pelgrims meetrekken; men samen op bruiloften terechtkomt, waar wordt gedanst en van het goede genoten."

Inderdaad gaat in de „Christinnereis" een groep pelgrims op reis. Er wordt gesproken van een gezin met daarbij een vriendin, die de schone naam Barmhartigheid draagt. En daar blijft het niet bij! Naarmate de reis vordert, breidt het gezelschap zich uit! Om te beginnen is daar Stoutmoedig, die, gewapend met zwaard, helm en schild, hen begeleidt, beschermt en bemoedigt. Hij strijdt tegen de leeuwen, die hen willen aanvallen; hij doodt Bloeddorstig die hen de doorgang wil beletten. Ook velt hij de reus Moker. Dan is daar ook de oude pelgrim Eerlijk. Ook hij sluit zich bij hen aan. Later komen daar nog bij: Kleinmoedig, Lichtvertraagd die zich moeizaam op krukken voortbeweegt; Verdediger der Waarheid, Standvastig, Neerslachtig met zijn dochter Zeer bevreesd. Al met al een gezelschap van gelijkgezinden, op weg naar het hemels Sion.

Verdere gegevens

Na het vertrek van Christinne en die bij haar waren, moesten zij, evenals Christen vóór hen, door het moeras Mistrouwen. Een moeilijk te passeren poel. Wel had men in dat moeras stenen gelegd. Als men nu maar de voeten op die stenen zette, was het mogelijk, veilig door de poel heen te komen. Toen Christen voor dit moeras stond, had hij die stenen niet opgemerkt. Met zijn vriend viel hij in de poel en was bijna omgekomen. Ondanks de steun van die stenen, aarzelenden Christinne en haar zonen. Barmhartigheid dringt aan, het toch maar te wagen. Zo gaan ze van steen tot steen en bereiken vaste grond.

Ze trekken verder en bereiken de Enge Poort. Christinne klopt aan. Geen gehoor. Ze klopt nog eens en nog eens. Niemand doet open. Wél horen zij een hond dreigend blaffen. Daar schrikken ze geweldig van. Maar na enige tijd vatten zij moed en klopt Christinne opnieuw aan. Nu opent Deurwachter de poort. Christinne en haar zonen mogen naar binnen. In eerste instantie moet Barmhartigheid buiten blijven. Ze had niet een persoonlijke uitnodiging van de Koning ontvangen. Het grijpt haar zó aan, dat ze in zwijm valt. Even later nodigt de vriendelijke Deurwachter ook haar binnen.

Bij de heuvel Moeilijkheid gekomen, vinden ze de bron waaruit Christen had gedronken. De beklimming van deze heuvel vergde het uiterste van hun krachten. Ze kunnen bijna niet meer. Nu had de Koning voor de pelgrims, op de heuvel een Prieel laten aanbrengen. Daar genoten ze een heerlijke rust.

Uit de „Christinnereis" blijkt, dat Bunyan niet bekrompen was. Op een geoorloofde manier mag worden genoten van het goede, dat God geeft. Men leest van goede maaltijden aan een welvoorziene dis. Ook wordt er muziek gemaakt. Dat gebeurt in het huis van Uitlegger.

Bunyan: „Intusschen was het avondmaal gereed, de tafel gedekt en de spijzen opgediend. Allen zetten zich dus neder. Het was de gewoonte, dat Uitlegger voor zijn gasten, als zij waren gezeten, muziek liet maken. Ook nu speelden de speellieden. Ook was er één die zong, met een zeer schone stem. Zijn lied was:

„De Heere is mij tot steun en sterkte, Die me onderhoudt is Hij.

Hoe zou mij dan ook iets ontbreken? - Dat nodig is voor mij? "

We lezen ook, dat reus Wanhoop uit kasteel Twijfel wordt verslagen door Stoutmoedig, Eerlijk en de zonen van Christinne. Het kasteel wordt verwoest. En in triumf wordt het afgeslagen hoofd van Wanhoop meegevoerd. Kleinmoedig en Lichtvertraagd die bij de vrouwen waren achtergebleven, waren zeer verheugd, dat de geduchte reus was gedood. En ook nu wordt er gemusiceerd en zelfs gedanst. Bunyan beschrijft het zó:

„Zodra Kleinmoedig en Lichtvertraagd, dat afgehouwen hoofd zagen, waren zij uitermate verheugd. Nu kon Christinne als het nodig was, op de viool spelen en haar dochter Barmhartigheid op de luit. En daar zij nu zo vroolijk gestemd waren, speelden zij en Lichtvertraagd wilde dansen. Daarom nam hij Zeerbevreesd (zij was met haar vader Neerslachtig uit het kasteel Twijfel bevrijd), bij de hand en zij dansten op de weg. Nu kon hij weliswaar niet dansen zonder krukken in zijn hand, maar ik verzeker u, dat hij zijne voeten goed gebruikte. Ook het meisje verdiende lof, want zij bleef goed in de maat."

In de „Christinnereis" wordt vaak op nederigheid gewezen. Toen Christen in het dal der Verootmoediging aan kwam, moest hij strijden met Apollyon. Het ging er heet aan toe! Als Apollyon het zwaard uit de handen van Christen slaat, dreigt deze de strijd te verliezen. Maar op het laatste moment weet hij zijn zwaard te grijpen, slaat op zijn tegenstander in en verwondt hem ernstig. Als Christinne en haar metgezellen het dal Verootmoediging passeren, zijn van die strijd nog de sporen te zien.

Wij citeren: „Zij waren nu op het punt gekomen, waar Christen te voren zulk een zwaren strijd had door te maken. „Hier is het", zeide Stoutmoedig. „Hier stond Christen en daarginds kwam Apollyon op hem aan. En ziet, heb ik het u niet gezegd? Nog zijn de droppelen bloeds op deze steen zichtbaar! En overal de splinters van Apollyons speren!"

En nu het grote verschil in ervaring tussen Christen en Christinne... zij en haar gezelschap behoeven in dat dal in het geheel niet te strijden, omdat zij nederiger zijn dan Christen was.

Ook in de Vallei der schaduwe des doods is de weg onderscheiden van die van Christen.

„Menig ander pelgrim ontmoette daar vele verschrikkingen, maar Christinne en die bij haar waren, gingen er gemakkelijk door, omdat zij er doortrokken op de dag, en omdat Stoutmoedig hun gids was."

B.

(wordt vervolgd) H.H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen