Klachten over dikke darm

De dunne darm vervoert het voedsel. Onderweg worden de diverse voedingsstoffen opgenomen, in de vorm van kleine moleculen als eiwitten, suikers en vetten. Ook de meeste vitamines en mineralen worden opgnomen in de dunne darm. Als het overschot van het voedsel in de dikke darm aankomt, zit er weinig waardevols meer in. Het bestaat uit een breiige, waterige massa met afvalstoffen die het lichaam niet meer kan gebruiken. De dikke darm zorgt er nu voor dat het vocht uit de reststoffen wordt gehaald. Dat vocht heeft het lichaam zelf nodig en het zou lastig zijn als we vele malen per dag naar het toilet moesten om meer dan anderhalve liter (!) ontlasting kwijt te raken. De dikke darm dikt dus in, het maakt van de anderhalve liter een nette vaste ontlasting van ongeveer 200 gram per dag. Deze hoeveelheid is nog te doen...

Spastische darm

Deze indikking gaat helaas niet altijd zonder problemen. Voor het vervoeren door de darm is een soort kneedbeweging nodig, waarbij opeenvolgende stukken darm spannen en ontspannen. Dit gaat door middel van spierringen in de darmwand die op een commando vanuit de wand zelf darm spannen en ontspannen. Deze beweging noemen we peristaltiek.

De peristaltiek staat onder invloed van het onwillekeurige zenuwstelsel. Daar hebben we dus geen invloed op. Bepaalde omstandigheden in onze geest hebben echter wel invloed op de peristaltiek. Bij spanningen of zenuwen voor een examen willen de darmen wel eens extra doorlopen. En de uitdrukking dat je het in je broek zou doen van angst bestaat niet voor niets. Een zeer snelle peristaltiek, die niet pijnlijk hoeft te zijn, is dan de oorzaak van deze ongemakken.

Obstipatie

Bij langdurige toestanden van psychische spanning, die ook onbewust kan zijn, is het mogelijk dat er een verstoring optreedt in de peristaltiek. De fase van aanspannen wordt sterker dan ontspannen, er treedt een soort kramp in de darmen op. Als deze kramptoestand lang aanhoudt, geeft dit een gevoel van vage pijn in voornamelijk de onderbuik. Vooral de rechterkant van de onderbuik is dan gevoelig, juist op de plaats waar de dunne darm in de dikke darm overgaat. De darm kan hier ook opgezet zijn, omdat het voedsel niet snel genoeg verplaatst wordt. Deze situatie wordt een spastisch colon of "iritable bowel syndrome" genoemd.

Door de continue spanning in de darmwand verloopt de "doorstroom" minder snel, het heeft verstopping of obstipatie tot gevolg. De ontlasting dikt in, omdat door het langere verblijf in de darm er meer vocht onttrokken wordt. Als de obstipatie langer blijft bestaan, kan de buik dikker worden of er ontstaat een opgeblazen gevoel.

Een goede remedie tegen het spastische colon is het weer op gang brengen van de peristaltiek. Dit kan door middel van stoffen die de vochtopname in de dikke darm afremmen. Zemelen, de vliesjes van tarwe- en andere graankorrels, zijn hiervoor zeer geschikt, een paar lepels per dag zijn vaak al voldoende voor het herstellen van een normale darmwerking. Er zijn ook andere, milde, laxeermiddelen in de handel. Zij zorgen er allemaal echter voor dat de ontlasting in de dikke darm meer vocht vasthoudt, zodat het geheel wat makkelijker kan worden vervoerd. Door de grotere hoeveelheid ontlasting wordt ook de dikke darmwerking gestimuleerd.

Het proberen te ontdekken van de oorzaak van de (onbewuste) spanningen geeft het beste resultaat. Als de oorzaak gevonden is, is het mogelijk hier iets aan te doen. De verschijnselen van de spastische dikke darm zullen dan ook snel verminderen.

Ontsteking

Naast het spastische colon zijn er andere dikke-darmaandoeningen die veroorzaakt worden door een ontsteking in de darmwand. Hierbij zijn niet de spieren betrokken, maar de slijmvlieslaag die aan de binnenzijde van de darm zit.

Er bestaan twee soorten ontstekingen, de colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Het voert te ver om het verschil tussen deze twee precies uit te leggen. Een van de belangrijke dingen is dat de colitis alleen in de dikke darm voorkomt, de ziekte van Crohn kan in het hele maagdarmstelsel voorkomen.

De klachten bestaan bij beide ziektes uit hevige buikpijn met een bloederige diarree, soms gepaard met koorts. In het begin lijkt het beeld op een infectie van darmtyfus, maar er is geen infectie met een bacterie aantoonbaar.

Stoma

In beide gevallen is het noodzakelijk de ontsteking van de darmen te verminderen door middel van medicijnen en dieet. Hierdoor komen de darmen tot rust en kunnen genezen. Beide darmontstekingen kunnen heel hardnekkig zijn. Na een paar jaar rust kan het weer de kop opsteken.

Soms is een gedeelte van de darm zo aangetast dat het moet worden verwijderd. In ernstige gevallen moet een een kunstmatige uitgang of stoma worden gemaakt om het laatste stuk darm rust te gunnen, om het te laten genezen. Na verloop van tijd kan de verbinding weer hersteld worden. Gelukkig zijn met de goede medicijnen die tegenwoordig voorhanden zijn deze ingrijpende operaties minder vaak nodig. Zowel de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa blijft echter nog een grillige aandoening.

Laatste aflevering

Na acht jaar lang de rubriek "Hoe gaat het?" verzorgd te hebben in RD-plus, wil ik u hierbij meedelen dat deze aflevering van mijn hand de laatste zal zijn. De 21e januari 1983 was de eerste aflevering van deze rubriek, die ging over "Hij heeft het aan zijn hart, wat wil dat eigenlijk zeggen?". Daarna verscheen er iedere twee weken een aflevering, waarbij ook vragen van lezers werden beantwoord. In de loop der jaren zijn vele onderwerpen aan bod geweest, van koude voeten tot stoflongen en van epilepsie tot hernia's. Na acht jaar ben je echter ook eens 'uitgeschreven', er moet steeds nieuwe schrijfstof voorhanden zijn. In mijn ontwikkeling van co-assistent in opleiding tot arts in 1983 tot bedrijfsarts in 1991 kwam ik steeds met andere dingen in aanraking. In mijn huidige functie als bedrijfsarts is de problematiek dermate gespecialiseerd, dat de onderwerpen voor een rubriek als "Hoe gaat het?" niet meer geschikt zijn.

De laatste aflevering dus in een lange reeks waarin ik geprobeerd heb de werking van het menselijk lichaam en menselijke ziektes aan te geven.

Eén ding staat vast. Gezondheid en een goed functionerend lichaam zijn een groot goed, waar men dankbaar voor moet zijn. Ik wens u allen nog vele gezonde jaren toe.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen