Het stond in de kerkbode

Vóór de oorlog bestonden ze nog vrijwel niet, maar in de jaren na de oorlog schoten ze - als ik het traditionele beeld mag gebruiken — als paddestoelen uit de grond: de kerkboden in eindeloze variaties. Voor één gemeente, of voor drie of vier genabuurde gemeenten, of voor een ring, of zelfs voor een hele classis. Eenvoudige, gestencilde blaadjes soms, maar ook verzorgde en soms zelfs luxueuze uitgaven. Met allerlei namen: Kerkblad, Kerkbode, Kerkklok, Kerkklanken. Hoeveel van dit soort periodieken zouden er wekelijks of om de veertien dagen in Nederland verschijnen.?

Ze voorzien kennelijk in een behoefte, deze plaatselijke of regionale kerkbladen.

Niet alleen trouw meelevende gemeenteleden zijn erop geabonneerd, maar ook dikwijls randkerkelijken. Misschien omdat de kerkbode voor hen de functie van streekblad vervult, dat nieuws van het dorp of uit de streek biedt. Bovendien is een kerkblad gemeenschapsvormend, het versterkt de band in de gemeente, en tussen gemeenten • in een bepaalde regio. Want men leest niet alleen de berichten uit de eigen gemeente, men kijkt ook wie in een naburige gemeente getrouwd zijn of gejubileerd hebben. Ik ben het dan ook hartelijk eens met wat P. W. A. de Wit schreef in: „Woord en Dienst" van 9 november (en dat is dan ook de aanleiding tot dit artikel):

„...één ding hebben al die publicaties gemeen: ze worden gelezen. Soms gespeld, van a tot z. Waarom.? Omdat ze (met alle respekt voor het hogere) een soort clubbladen zijn. Het gaat over vertrouwde zaken en mensen. Waarom deze of gene blij, boos, verontwaardigd of verdrietig is. Wat er in en om 'de club' te doen is. Waar het geld blijft. Waarom de torenklok nog altijd stuk is. En zo nu en dan ipik je ook nog weieens wat anders mee."

Ik denk dat hij gelijk heeft. Ik ben althans minder pessimistisch dan die collega die ooit eens verzuchtte: „als je iets beslist geheim wilt houden, moet je het in de kerkbode zetten, want die leest toch niemand..."

Attentie

Het is nog niet zo'n geringe opgave, elke week of eenmaal in de veertien dagen de gemeenteberichten te moeten verzorgen. De predikant - en in geval van een vakature de scriba — moet van alle lief en leed in de gemeente op de hoogte zijn. Hij moet vooral niet vergeten te vermelden dat ergens een kind geboren is, of dat een echtpaar 25 jaar getrouwd was, of dat iemand in het ziekenhuis moest worden opgenomen of daaruit weer werd ontslagen. Zelfs een niet vermelde gift kan de toorn van een gemeentelid opwekken. En dan is er nog de agenda voor de komende week of voor de komende twee weken: wanneer de vrouwen-of mannenvereniging vergadert, wanneer de bijbelkring weer bij elkaar komt, of wanneer er jeugdclub is. Zo zouden we nog wel een tijdje kunnen voortgaan... Zelfs het nauwkeurig aantekenen van alles wat er in de gemeente gebeurd is of nog staat te gebeuren voorkomt niet dat er vergissingen worden gemaakt. En de kerkbladschrijver — predikant of ouderling — kan in het volgende nummer het boetekleed aantrekken.

Stijlgevoel

Behalve de attentie die nodig is om het gemeentenieuws te verzamelen moet de scribent in het kerkblad ook beschikken over een redelijk taal-en stijlgevoel, wil zijn bijdrage enigszins verzorgd overkomen. Dat laatste is niet aan alle mensen, zeker ook niet aan alle predikanten gegeven. Ik krijg nogal wat kerkboden in mijn brievenbus, wat nog niet wil zeggen dat ik ze alle van begin tot eind lees. Maar wat soms onder mijn ogen komt, doet me weieens de haren te berge rijzen. Het moest toch niet voorkomen dat academisch gevormde mensen - dat zijn de predikanten toch.? — een d schrijven als het een t moet zijn en omgekeerd.? Wanneer dat één keer gebeurt kan men nog de beschuldigende vinger uitsteken naar de zetter of naar de corrector. Maar wanneer het consequent geschiedt, dan krijgt men het bange vermoeden dat er iets mankeert aan de opleiding van de schrijver. En dat is dan misschien nog het minst in het

oog lopende vergrijp. Veel erger wordt het wanneer de scribent er blijk van geeft geen enkel gevoel voor taal of stijl te bezitten, waardoor zinnen worden gevormd die onleesbaar zijn of zelfs de lachlust opwekken. Wat denkt u bijvoorbeeld van die dominé, die — alweer jaren geleden — in zijn ziekenrubriek het volgende vermeldde?

„Mevrouw Jansen en Mevrouw Pietersen hebben beide het ziekenhuis verlaten. Zo zien we, gemeente, God zegent mens en beest..." Wie zou nu van die twee de mens en wie zou het beest zijn...?

Een andere predikant kondigde in zijn gemeenteberichten aan dat de meisjesclub weer zou vergaderen. „Agenda: vóór de pauze bijbelstudie; na de pauze hond afmaken". En nu maar hopen, denk je dan, dat de Dierenbescherming er geen lucht van krijgt...!

Sommigen hebben een hele verzameling van dit soort stijlbloempjes aangelegd en het zou geen moeite kosten elkaar een avond te vermaken met een keur van deze missers, maar het is eigenlijk om bij te huilen.

Pastoraat?

Waar nogal wat mensen zich aan stoten — en naar mijn inzicht terecht — is dat sommige schrijvers in kerkbladen geen gevoel hebben voor de „privacy" van hun gemeenteleden. Vooral in geval van ziekte wordt soms gedétailleerd aangegeven welke klachten iemand heeft of waarom hij of zij in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Dat de gemeente op de hoogte wordt gesteld van het feit dat iemand ziek is kan een goede zaak zijn. Maar of iemand ermee gediend is dat zijn of haar ziektebeeld tot in de finesses wordt beschreven betwijfel ik.

Ik geloof ook niet dat het kerkblad de meest geëigende plaats is om pastoraat te bedrijven. Ieder bericht over een geboorte, een jubileum, een sterfgeval, hoeft toch niet vergezeld te gaan van een persoonlijk woord aan het adres van de betrokkene(n)? Een felicitatie, een condoleantie, een enkel woord van meeleven is op z'n plaats. Maar vermaningen, waarschuwingen of zegewensen spreekt men uit in een pastoraal gesprek, niet in het openbaar in het kerkblad.

Vorming

Het klonk misschien tot nog toe allemaal een beetje negatief. Maar dat werd ingegeven door de bezorgdheid over een zo belangrijk stukje gemeentewerk. In het kerkblad presenteert de gemeente zich naar buiten en dat kan samenbindend werken. Daarom mogen we er niet slordig mee omgaan, maar moeten we er onze tijd en aandacht aan geven. Het is beter zich drie keer te bedenken voor men iets neerschrijft dan dat we dit werk zomaar tussen de bedrijven en met de natte vinger doen en daarmee mensen onnodig kwetsen of de lachers op onze hand krijgen.

In dit verband zou ik ervoor willen pleiten dat het kerkblad, behalve de gemeenteberichten en de gebruikelijke meditatie, ook wat meer algemene artikelen bevat. Uit ervaring weet ik hoe moeilijk dat te verwezenlijken valt. Er is vaak zóveel gemeentenieuws dat er voor iets anders geen plaats is. Bovendien is het moeilijk om mensen te vinden die bereid en in staat zijn een bijdrage te leveren op enig niveau. Maar waarom zou men de breedsprakige wijkberichten niet een beetje inperken om daarmee ruimte te maken voor wat aktualiteit, desnoods doordat een goed artikel uit een kerkelijk blad wordt overgenomen? Dan is men werkelijk konstruktief bezig, en draagt men ook door middel van het kerkblad bij aan de geestelijke vorming van de gemeente.

Tenslotte. De blunders vallen op en krijgen publiciteit. Maar veel groter is uiteraard het aantal verzorgde gemeenteberichten. Een woord van waardering is daarom op z'n plaats voor hen die iedere week weer samen voor die taak en die proberen er iets van te maken. Dan kan ook dit bescheiden stukje werk dienstbaar zijn aan de opbouw van de gemeente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen