De Lariks

Ongeveer 50 procent van het bos in Nederland bestaat uit naaldbomen. Lariks, spar, grove den en douglas zijn goed voor dit percentage. De douglas is de meest aangeplante uitheemse boomsoort in de bosbouw en is afkomstig uit Noord-Amerika. Grove den en spar zijn Europese boomsoorten en de lariks die het meeste in Nederland voorkomt is de Japanse lariks. Ook een uitheemse boom dus. De hedendaagse tendens is om een gevarieerd bos te creëren dat lijkt op het Hollandse bos uit vroegere tijden. Hierin is dan vaak geen plaats voor exoten als lariks en douglas. Deze soorten zijn ingevoerd voor de houtproduktie, want een hectare douglas levert bijna twee maal zoveel op als een hectare grove den. Om de naaldbomen te herkennen kunnen we het beste naar de naalden en de twijgen kijken. De naalden van de lariks staan op oudere takken en twijgen in bosjes bij elkaar. De naalden van nieuwe uitlopers groeien alleen. De naalden bij de grove den staan twee bij twee. Het moeilijkste te onderscheiden zijn de spar en de douglas. De spar of fijnspar wordt in de volksmond ook wel kerstboom genoemd. Bij de spar en de douglas staan de naalden alleen op de tak of twijg. Alleen groeien ze bij de spar alle kanten op en bij de douglas staan ze maar naar twee kanten, zodat er een wat plattere tak met naalden ontstaat.

Zeeklimaat
Zoals al gezegd komt in Nederland het meest de Japanse lariks voor. Oorspronkelijk komt de boom voor in een betrekkelijk klein areaal ten westen van Tokio. De omstandigheden daar zijn gelijk aan die in Nederlandse bosgebieden, zandgrond en een zeekhmaat. De lariks levert goede kwaliteit hout en groeit de eerste jaren sneller dan andere hier voorkomende naaldbomen. Er is ook een Europese lariks, die is te vinden in o.a. de Alpen en Polen. De bomen zijn in Nederland wel aangeplant, maar dat is nooit een succes geworden omdat het Zuideuropese bergklimaat heel anders is dan het onze. De lariks is een wat bijzondere boom in de rij van de naaldbomen, omdat hij als een van de weinige zijn naalden in de herfst verliest. De groene naalden kleuren geelbruin en vallen vervolgens af De bodem van een lariksbos verandert dan in een goudgeel, zacht tapijt van naalden. Najaar en voorjaar zijn de mooiste jaargetijden om de boom eens goed te bekijken. Met de fijne frisgroene naalden springt de boom er in het vroege voorjaar uit.

Niet dood
De naam lariks is een verbastering van de Latijnse naam Larix, en de eigenlijke Nederlandse naam is Lork. De boom kan een hoogte bereiken van 20-30 meter en is veel gebruikt voor het beplanten van de vroegere heidevelden, die dienden als weide voor de schapen. Deze zorgden voor mest, die nodig was voor de landbouw. De kleine exemplaren, van een jaar oud, zijn bijzonder fraai. Zo'n jong boompje had ik eens aan iemand gegeven voor in de tuin. Maar ook deze lariks verloor in de herfst zijn naalden en zo stond er in de tuin alleen nog maar een klein stammetje met wat zijtakjes. Men durfde niet te zeggen dat de boom dood was, maar toen ik vertelde dat de lariks zijn naalden verloor, bekende men dat het kleine boompje bijna uit de tuin was verwijderd omdat men dacht dat er geen leven meer in zat. Andere naaldbomen verliezen ook wel hun naalden, maar dat gebeurt geleidelijk. Als naaldbomen goed gezond zijn, blijven de naalden ongeveer vier jaar aan de boom. Onder invloed van zure regen is deze tijd korter. Al vroeg in het voorjaar bloeit de lariks en komen ook de frisse, lichtgroene naalden te voorschijn. In maart is dit al waar te nemen. De vrouwelijke bloemen hebben een bijzonder fraaie vorm en een paarsachtige kleur. De mannelijke bloemen, die het stuifmeel bezitten, hebben de vorm van kegeltjes Mannelijke en vrouwelijk bloemen groeien aan één boom. Na de bloei worden de vrouwelijke bloemen kegels en vaak zitten dan de kegels van het vorige jaar ook nog aan de twijg.

Zaden
In de kegels bevinden zich de zaden waaruit jonge lariksen kunnen groeien, als de zaden niet door de vogels worden opgegeten. In de loop van het voorjaar en de zomer groeien er nieuwe twijgen aan die lichtgroen van kleur zijn. Op deze nieuwe twijgen groeien de naalden alleen. In het najaar springen de kegels niet zomaar open. Vaak is daarvoor wat vorst nodig, om de hars hard te maken. In deze periode zijn vaak veel zaadetende vogels zoals kruisbekken en vinken in een lariksbos te vinden. De kruisbek is er helemaal op gebouwd om zaden uit de kegels te halen. De vogel heeft een snavel waarbij het bovenste en onderste deel elkaar kruisen. Het bovenste deel staat recht en het onderste deel iets scheef. Ze kunnen met de snavel de schubben van de kegels van elkaar verwijderen om zo bij de zaden te komen. De vogel leeft voornamelijk in Scandinavië, maar als daar weinig zaden zijn trekken ze zuidelijker en komen ze dus ook in Nederland.

Larven in de naald
Een ander dier dat we bij de lariks kunnen aantreffen is het lariksmotje. Een vlinder van een centimeter, waarvan de larven zich in een naald boren om vervolgens de naalden van binnen leeg te eten. De larven vervellen en overwinteren in de uitgevreten naalden. Als de bomen in het voorjaar uitlopen worden de nieuwe naalden meteen opgegeten. Als later de rupsen zijn verpopt loopt de lariks opnieuw uit.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen