JULIANA VAN STOLBERG

De Dillenburg.

Een groot kasteel is het, dat hoog op een steile heuvel gebouwd is. Onderaan kronkelt een klein riviertje, de Dille. Aan dit riviertje heeft het kasteel zijn naam te danken: de Dillenburg.

Groot en mooi is het kasteel. Het heeft zeven grote zalen en wel zeventig kleinere vertrekken. De stallen bieden plaats aan zeshonderd paarden. Beneden, aan de Dille, ligt de grote kasteeltuin. Ook is er een kruidentuin, waarin kruiden gekweekt worden, die een genezende werking hebben.

Op dit mooie kasteel wonen gravin Juliana en graaf Willem van Nassau met hun kinderen.

Willem van Nassau is in zijn omgeving erg gezien. Hij is zijn tijd ver vooruit. Hij heeft een hofschool opgericht. In zijn tijd gaan de meeste kinderen nog niet naar school. De kinderen van de Dillenburg krijgen wel onderwijs. Zelfs de meisjes gaan naar school. Dat is voor die tijd een grote uitzondering.

De slotvrouwe van de Dillenburg.

De slotvrouwe is Juliana van Stolberg. Zij heeft daar niet altijd gewoond. Zij was het vierde kind van de graaf Van Stolberg. Deze graaf was rooms. Zijn kinderen werden onderwezen door een luiskapelaan. Deze man, Platner, kwam uit Wittenberg en was hervormingsgezind. Door hem kwamen de kinderen ^an Stolberg in aanraking met de leer Ier hervorming. De Heere wilde dit onierwijs gebruiken om de ogen van Juiana te openen voor de dwalingen van ie roomse kerk. Niet Maria, maar aleen de Heere Jezus kan reinigen van ille zonden. Heel haar verdere leven ; al Juliana rotsvast bouwen op het Goddelijke evangelie. Op zeventienjarige leeftijd trouwde Juliana met Philip, graaf van Hanau. Na zes jaar stierf hij. Toen was Juliana voor het eerst weduwe.

Twee jaar later trouwde Juliana weer. Een oudere man, Willem van Nassau, had haar ten huwelijk gevraagd. Hij was weduwnaar en had één kind. Zo is Juliana slotvrouwe van de Dillenburg geworden.

Een groot gezin.

Juliana en Willem krijgen een groot gezin. Er worden vijf zoons en zes dochters geboren. Zelf heeft Juliana vier kinderen uit haar eerste huwelijk meegebracht. Bovendien ontvangen verscheidene kinderen van familie of vrienden hun opleiding aan de Dillenburgse hofschool. De opvoeding van deze grote kinderschaar wordt aan Juliana toevertrouwd. Als ze oud genoeg zijn leren ze lezen en rekenen. Al heel gauw kunnen ze zelf de Bijbel lezen. De voornaamste bedoeling van Juliana is, dat de ontvankelijke kinderharten tot het ware geloof zullen komen. Dikwijls onderwijst zij de kinderen uit de Bijbel. Zij weet, dat ze allemaal een ziel te verliezen hebben voor de eeuwigheid. De meisjes leren behalve rekenen, schrijven en lezen, ook spinnen en weven.

In 1538 wordt alles voor Juliana een beetje te veel. Graaf Willem stelt dan een huisleraar aan. Zijn naam is Jost Hoen. Het godsdienstonderwijs blijft Juliana zelf geven. Later komt er nog een leraar bij die het godsdienstonderwijs geeft.

Veel tijd besteedt Juliana aan de geneeskunde. In de hele omtrek is zij beroemd om haar goede geneesmiddelen. Zij heeft een grote kruidentuin, waarin

allerlei geneeskrachtige planten groeien. De dochters moeten regelmatig helpen in deze tuin. In de huisapotheek bereidt Juliana medicijnen uit de kruiden. Om de beurt mogen de dochters met Juliana mee, als zij de middelen bij de zieken gaat brengen.

Als er armen in de buurt zijn, zorgt Juliana ook voor hen. Uit heel haar leven blijkt, dat ze een echte christin is.

Een grote verandering.

Als zoon Willem elf jaar is, kont er een keizerlijke bode op het kasteel. Hij overhandigt een verzegeld stuk. Groot is de ontroering van de ouders als ze de inhoud lezen. Willem is aangewezen als de erfgenaam van zijn neef Rcné van Chalons.

René, veldheer in het leger van Karei V, is gesneuveld in de strijd. Al zijn bezittingen. o.a. het Prinsdom Oranje in Frankrijk en de Baronie van Breda, zijn nu voor zijn neef Willem van Nassau. Een schitterende toekomst lijkt voor Willem in het verschiet te liggen. Toch zijn de graaf eh de gravin bezorgd, want Willem zal hen moeten verlaten. Willem moet opgevoed worden aan het keizerlijke hof. Hij zal onder invloed komen van zijn roomse opvoeders. Weigeren is bijna onmogelijk. De aanbieding van deze keizerlijke gunst staat gelijk met een bevel. We moeten ook niet vergeten, dat de grens tussen de oude en de nieuwe leer in die jaren nog niet scherp getrokken is. Velen hopen dat de hervorming zich binnen de moederkerk zal voltrekken.

Juliana’s hart is ook bezorgd over de weelde en verleiding aan het Brusselse hof. Biddend laten ze Willem gaan. Bid-den blijft Juliana, ook als Willem in Brussel blijk geeft zijn godvrezende opvoeding te verloochenen. Hij gaat op in de roes van het weelderige leven en vraagt niet naar godsdienst. Hij verfoeit de inquisitie en bloedplakkaten, maar neemt zonder bezwaar deel aan alle roomse godsdienstplechtigheden. In haar brieven waarschuwt Juliana hem steeds voor de vele verleidingen.

De jeugd vliegt uit.

Een jaar na het vertrek van Willem verlaat Juliana's dochter Katharine de Dillenburg en drie jaar later haar dochter Juliana. Daarna trouwt ook haar oudste zoon Philips. Dit zijn kinderen uit haar eerste huwelijk.

Het verdriet blijft ook Juliana niet bespaard. Haar zoon Rheinhard sterft in het keizerlijke leger. , , Kon de jonge Rheinhard God ontmoeten? " vraagt Juliana zich af.

Lodewijk, de lieveling van z'n moeder, is ook niet vaak meer op de Dillenburg. Hij woont lange tijd bij Willem op het kasteel te Breda.

Adolf dient jaren in het leger van de koning van Denemarken. Moeder Juliana is het hier niet mee eens. Ze vindt ook, dat hij veel te weinig schrijft. Adolf hoeft helemaal niet zo ver van huis te trekken. Hij heeft een goed verstand en men biedt hem aan om rector te worden van de Wittenbergse hogeschool. Adolf heeft hier echter geen zin in.

Nog meer kinderen vliegen uit. Op ze juni van het jaar 1559 trouwen er dric kinderen tegelijk: Jan, Anna en Elisabeth. Het wordt een groot feest. Vee familieleden en vrienden komen. Na de

huwelijksplechtigheid wordt er een grote feestmaaltijd aangericht. Eén ontbreekt er op dit feest. Willem is cr niet. Hij zit, samen met dc graaf Van Egmond en de hertog van Alva, als gijzelaar in Frankrijk. Na zijn trouwen blijft graaf Jan samen met zijn vrouw Elisabeth, die goed met haar schoonmoeder kan opschieten, op de Dillenburg wonen.

Een lege plaats.

Op zes oktober van het jaar 1559 wordt Juliana voor de tweede keer weduwe. Haar man, Willem van Nassau, sterft. Voortaan is er een lege plaats op het slot. Nu staat Juliana alleen voor de taak om leiding te geven aan het leven op de Dillenburg. Ze trekt zich niet terug op een klein familieslot. Dit had ze mogen doen. Ondanks alle leed zal zij de belangen van de Dillenburgse familie en bevolking blijven behartigen.

Graaf Jan wordt de opvolger van zijn vader, maar in wezen verandert er niets. Juliana blijft het middelpunt op de Dillenburg, ook voor de getrouwde kinderen. In deze tijd toont prins Willem, dat hij zijn ouders op de Dillenburg nog niet vergeten is. Hij schrijft z'n moeder een hartelijke brief. Hij wil trachten zijn vader te vervangen. Hij wil z'n moeder, broers en zusters helpen waar hij kan. Willem is zelf al een jaar weduwnaar. Zijn vrouw, Anna van Buren, is overleden. Hij heeft twee kinderen: Philips Willem en Maria.

Een veilige haven.

Juliana krijgt een ander levensdoel. Zij heeft zich altijd helemaal voor haar gezin gegeven. Voortaan zal de Dillenburg Dok een vrijhaven worden voor allen, iie vervolgd worden om het geloof. Dit s de taak, waaraan zij zich wijden zal. Voor de vrijheidsstrijd om de Nederanden zal ze alles ten offer brengen: de auiselijke rust, geld, goed, ja zelfs haar anderen. Als het in de Nederlanden liet meer veilig is, komen Willem met : ijn dochter Maria en z'n tweede vrouw Vnna van Saksen naar de Dillenburg. Uleen Philips Willem blijft achter. Hij tudeert aan de universiteit te Leuven. Villem denkt dat z'n zoon daar veilig is, naar na enige tijd wordt hij ontvoerd n naar Spanje gebracht,

Maria voelt zich al gauw thuis op de )illenburg. Anna van Saksen heeft het eel slecht naar haar zin. Zij ergert zich an de sobere levenswijze en wil zich eslist niet aan de regels van het huis nderwerpen.

Ook enkele Franse predikanten hebben de toevlucht tot de Dillenburg genomen. Door hen komt Willem in aanraking met de leer van Calvijn. In deze tijd begint Willem ernst te maken met geestelijke zaken. Moeder Juliana worstelt biddend met hem mee. Later zal Willem openlijk calvinist worden.

Juliana heeft veel verdriet over de onredelijke houding van Anna van Saksen. Ze begrijpt dat het huwelijk van Willem spaak loopt. Anna is in verwachting en daarom ontzien ze haar zoveel mogelijk. Na een poos wordt er een jongetje geboren. Hij krijgt de naam Maurits. Anna blijft even onredelijk als voor die tijd, tot groot verdriet van haar familie. Nooit zal Juliana vergeten om ook voor deze moeilijke vrouw te bidden.

De strijd om de vrijheid.

De strijd om de vrijheid is begonnen. In 1568 moet Juliana hiervoor een groot offer brengen. Haar zoon Adolf sneuvelt bij Heiligerlee.

Graaf Adolf is gebleven, In Friesland in de slag, zijn ziel in 't eeuwig leven, verwacht de jongste dag.

Opnieuw komt er rouw op de Dillenburg. In april 1574 wordt het leger van Lodewijk van Nassau bij Mook verpletterend verslagen. Lodewijk en Hendrik zijn niet meer.

Niets is er van hen teruggevonden. Juliana is diep bedroefd. In al haar droefheid is de Heere haar een toevlucht. Willem van Oranje trouwt weer en wil zijn kinderen bij zich hebben. Juliana is erg gehecht aan Maria, haar kleindochter en voelt zich erg eenzaam na het vertrek van de prinsekinderen.

Graaf Jan wordt stadhouder van Gelderland en is langdurig afwezig. Ook deze zoon moet Juliana afstaan aan de Nederlanden. In de zomer van 1579 sterft de vrouw van Jan bij de geboorte van haar twaalfde kind. Twintig jaar heeft Juliana met haar samen gewoond. Door dit sterven wordt haar leven nog eenzamer. De kinderen van graaf Jan worden over de verschillende families verdeeld. Dan overvalt Juliana een verval van krachten door de ouderdom. Ze verlangt ernaar om heen te gaan. Op 18 juni 1580 gaat voor haar deze wens in vervulling.

Uit de Mivo-map „Het Oranjehuis”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen