Toeren door Zuid-Limburg, ons eigen buitenland.

We beginnen in het dorpje Noorbeek, sinds een aantal jaren een deelgemeente van Margraten. Het is een plaatsje van ongeveer 1000 inwoners. In en rond het dorp zijn veel voorbeelden van de mooie vakwerkbouw te bewonderen. Het kerkje dat hier staat is uit de 13e eeuw en een mooie voorbeeld van de gothische bouwstijl. Voor de kerktoren staat een denneboom. Hij groeit er niet, maar er wordt elk jaar een nieuwe boom neergezet. Dit gebruik rust op een gelofte, gedaan in het jaar 1634 aan St. Brigida, de patrones van het dorp. In dat jaar leden de plaatselijke boeren grote schade door de veepest. De (r.k.) boeren riepen de hulp in van St. Brigida en beloofden te harer ere elk jaar een boom te zullen oprichten bij de kerk, indien zij een einde aan de ziekte onder het vee zou maken. De ziekte verdween en op de tweede zaterdag na Pasen van het jaar 1634 werd voor de eerste keer een boom geplant. Men haalde die uit het naburige bos. Die traditie is tot op heden voortgezet, door elk jaar opnieuw een denneboom voor de kerk te planten.

In 't stille dal...
We volgen nu de route en naderen Slenaken, na eerst een flinke daling (13%) te hebben gemaakt. Het kerkje hebben we tijdens de daling al gezien in de diepte. Het dorpje zelfheeft niet veel te bieden, de grote waarde ligt hier in de omgeving. In de VW-folder staat o.a. vermeld: „Mijn dorpje in 't stille dal, gedoken tussen 't groen..." Nu, dat is echt niet te veel gezegd. In het dorp volgen we de route tot we met een scherpe bocht naar rechts moeten; wij gaan hier echter naar links, dus van de hoofdweg af, naar Heyenrath. We rijden op een wit hotel/pension af waar een wegwijzer staat; daar gaan we rechtsaf De verharde weg volgend gaan we na ruim een kilometer scherp naar links, naar Crapoel. Zet uw auto hier eens even aan de kant en geniet met volle teugen. Ga een stuk wandelen, buitengewoon mooi! Veel boerderijen hebben nog gesloten binnenplaatsen. Deze bouw werd toegepast omdat er in de 18e eeuw ook in Limburg veel gespuis rondzwierf, o.a. de zogenoemde bokkerijders. Al rovend en moordend maakten de bendes het platteland onveilig. Om zich hiertegen de beschermen maakte men aan de buitenkant van de hoeve geen deur of venster, alleen een zware poort. Die gaf toegang tot de binnenplaats. Hoe sommige binnenplaatsen er tegenwoordig uitzien, ziet u op de foto.

Epen, een parel
Nu rijden we naar Euvere, waar we bij de wegwijzer links aanhouden om via Billinghuizen, Waterop en Beutenaken weer in Slenaken op de ANWB-route te zijn. Via Eperheide gaat het nu naar Epen. Vooral bij "Ons Krijtland" genieten we van de prachtige vergezichten over het Geuldal, bij helder weer tot in België. Wat Epen en omgeving betreft, in de VW-gids van het dorp staat o.a.: „Zij die Epen kennen, zijn van dit dorp gaan houden. Ze komen jaar op jaar terug om hier hun vakantie door te brengen en er te genieten van de paadjes, de holle wegen, de bossen en het Geuldal, waar Epen ligt te glanzen als een witte parel in een groene schelp." Dit laatste willen wij graag toespitsen op de buurtschappen van het dorp: Plaat, Diependal, Terziet en Kuttingen. In deze buurtschappen zijn veel schitterende voorbeelden van vak- > werkhuizen, die werkelijk als "parels" in het groene landschap liggen geborgen. Waar we in Epen zeker niet aan voorbij mogen gaan is de Volmolen, een aan de Plaatsweg no. 1 gelegen gerestaureerde waterradmolen aan de Geul. Hij dateert uit ongeveer 1750. Hij is toen gebouwd als Volmolen, dus voor het vollen van stoffen. Oude kleding (vodden dus) werd door kneden en walsen vervilt (vervolt) tot een egale massa en vormden zo een grondstof voor de papierfabricage. Nu is het een korenmolen en eigendom van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Hij is vrij toegankelijk op maandag t/m vrijdag van 9.00 16.00 uur.

Uniek
Als u goed kunt wandelen, raden wij u aan om de genoemde buurtschappen per voet te verkennen om de juweeltjes van vakwerkbouw te bewonderen en tevens de flora en misschien ook de fauna, met een beetje geluk. Bij de VW te Epen is o.a. een gids verkrijgbaar voor wandelaars, fietsers en automobilisten, waar 18 wandelingen rond Epen duidelijk in staan vermeld. U wandelt dan door de uniekste plekjes, door weilanden via draaihekjes, holle wegen, enz. Zeer aanbevolen! Op nog één mooi uitzichtpunt wil ik wijzen. Vanaf Epen gaan we richting Kuttingen. Inplaats van linksaf gaan we rechtdoor, de holle weg op. Rij heel kalm, want een stukje van deze weg is onoverzichtelijk en zeer smal. We rijden tot aan de splitsing, links de verharde weg naar Sippenaken (België) en recht voor ons de onverharde landweg. Op dit punt hebben we weer een heel mooi panorama, met in de vallei het kasteel Beutenaken in België. Wilt u het kasteel van dichtbij bewonderen, dan gaat u de verharde weg op, ook vrij smal, tot u aan de T-splitsing komt. Hier rechtsaf en dan ziet u zo'n honderd meter verder het kasteel.

Mechelen
Met deze uitstapjes in de omgeving van Epen zijn we nogal van de route afgedwaald; we volgen hem nu verder ook niet meer. Wij gaan terug naar Epen en op weg naar Mechelen. Nee, niet in België; ten noorden van Epen ligt een dorp met dezelfde naam. De plaatselijke vereniging voor vreemdelingenverkeer noemt het dorp het mooiste vakwerkdorp in de Geulvallei, maar hier geldt ook weer het gezegde: ieder preekt voor zijn eigen parochie. We willen hiermee absoluut niet beweren dat er geen mooie vakwerkhuizen en boerderijen zijn, integendeel! Tussen Epen en Mechelen, bij de benzinepomp, zien we weer een waterradmolen, de zogenaamde Bovenste Molen. Deze gerestaureerde molen is dagelijks in bedrijf en ook te bezichtigen. In het dorp zelf is de derde waterradmolen, de Onderste molen of Commandeursmolen. Ook deze is toegankelijk; u krijgt tevens uitleg en een demonstratie.

Vakwerk: geborgd
Daar we hier zoveel vakwerkhuizen tegenkomen willen we in 't kort iets over deze manier van bouwen vertellen. Wat ons allereerst opvalt is het feit dat er geen spijkers zijn gebruikt voor de verbindingen. Alles is geborgd met pennen van eike- of essehout. De plaatsing van de stijlen is zodanig dat de krachten elkaar opvangen. Alle deuren raamkozijnen vormen een onderdeel van het vakwerk, het zijn dus geen losse bouwelementen. Hier en daar zien we Romeinse cijfers in de balken gebeiteld, dat is de nummering van de onderdelen, die vooraf in de werkplaats werden gemaakt. Op de bouwplaats had men dan geen problemen met het in elkaar zetten van de onderdelen. De balken blijken na eeuwenlange ouderdom nog keihard en volkomen gaaf te zijn. Onvoorstelbaar, zeker als we daarbij bedenken dat er zelfs geen verf aan de binnenkant werd gebruikt.

Kaart aanschaffen
We besluiten met een rondrit ten oosten van de weg EpenMechelen. Een 50 meter vóór de benzinepomp, bij de Bovenste Molen, gaan we rechtsaf (gerekend als we van Epen komen). In dat gebied kunt u ook weer heerlijk toeren, en wandelen in de buurtschappen Helle, Elzet en Rott. Bij Rott zien we de kerk van Vijlen hoog op de heuvels liggen; rustieke plekjes zijn er te kust en te keur. Nog een laatste tip om dit prachtige gebied goed te leren verkennen: schaf de ANWBkaart van Zuid-Limburg aan, alle weggetjes en gehuchten staan er op.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen