Katholiek vandaag, een gereformeerd gesprek over katholiciteit

“Katholiek vandaag” is een belangwekkende theologische studie over de kerk en haar wezen. We belijden immers elke zondag een ‘algemene (katholieke) christelijke kerk’. Wat betekent dit woord ‘algemeen’ vandaag de dag.

Dr. W. van Vlastuin probeert in “Katholiek vandaag” eerst te luisteren naar de stemmen uit de Vroege Kerk. We lezen hoe mensen als Ignatius, Cyprianus, Cyrillus en Augustinus dachten over de kerk. Opvallend is dat in de Vroege Kerk de zichtbare en onzichtbare zijde van de kerk vrijwel samenvielen. De zichtbare kerk is het lichaam van Christus, hoewel er wel oog was voor persoonlijk geloof.

Daarna worden enkele vertegenwoordigers van het gereformeerd protestantisme behandeld. Bij Calvijn is het onderscheid tussen zichtbare kerk (de kerk zoals wij die kunnen waarnemen) en de onzichtbare kerk (de uitverkorenen) duidelijk aanwezig, hoewel hij die niet wil scheiden. Ook in onze gereformeerde belijdenis vinden we deze gedachte weer terug.

Dit ligt anders bij iemand als John Owen. Bij hem gaat het om de onzichtbare kerk die wordt onderscheiden van de zichtbare. Owen was ook niet voor niets lid van een kleine congregationalistische gemeente.

In de Westminster Confessie zien we ook de nadruk op de onzichtbare kerk. Er ligt in het denken over kerk en verbond een duidelijke ontwikkeling, ook confessioneel gezien. Meer en meer verschuift de aandacht van het zichtbare naar het wezen en de relatie daarmee tot de uitverkiezing. Dat bij verbond en kerk de uitverkiezing een belangrijke rol zijn gaan spelen, is confessioneel gezien een herkenbare ontwikkeling. Calvijn dacht net iets anders over het verbond, de kerk en de doop dan bijvoorbeeld de Westminster theologen. Kennelijk is er binnen het geheel van het gereformeerd protestantisme een zekere bandbreedte in opvattingen. Wellicht zou het goed zijn om daar nog eens wat dieper op in te gaan, ook al omdat binnen onze gemeenten die ontwikkeling positief is geduid. We kunnen denken aan de synodeuitspraken van 1931.

In het slotgedeelte van dit boek worden lijnen getrokken vanuit de Schrift en met de gedachten vanuit de kerkgeschiedenis naar de praktijk vandaag de dag. Er wordt onder meer gewezen op het kwalitatieve aspect van de katholiciteit (de inhoud van het geloof) en de kwantitatieve kant (de omvang van de kerk). De kerk is het lichaam van Christus. En als we letten op de praktijk vandaag de dag, is er een diepe verlegenheid. Wat zijn er toch veel kerken, richtingen en groepen. Dat alles maakt verlegen en het is ten diepste ook zonde. Het ene lichaam van Christus is wat de zichtbare zijde betreft een gebroken geheel. Dr. Van Vlastuin laat zijn verlegenheid daarmee duidelijk merken.

Ik heb dit mooie boek met heel veel genoegen gelezen. Wat is het goed om vanuit de geschiedenis, de Bijbel en de grote mannen die God aan Zijn kerk heeft gegeven, zo na te denken over de kerk.

ds. W. Visscher, Amersfoort

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen