Joh. Westerbeke, Vissers van Noordwijk (162 blz; prijs ƒ 19,75); De armen verzadigd (168 blz; prijs ƒ 24,75). Uitgaven van Uitgeverij Middelburg.

Van uitgeverij Middelburg ontvingen we drie nieuwe uitgaven ter bespreking. Graag voldoen wij aan het verzoek om deze boeken te recenseren. We zouden er de voorkeur aan gegeven hebben, om ieder boek afzonderlijk te bespreken, maar dat is in het bestek van de plaatsruimte niet mogelijk. We volstaan met het weergeven van onze waardering voor deze boeken in een totale samenvatting.

De schrijver van dit drietal is Joh. Westerbeke. Niet alleen de schrijver is dezelfde, ook de strekking van deze boeken is gelijk aan elkaar. Het gaat in deze drie boeken over personen uit de geschiedenis van Gods kerk. Slechts de tijd waarin de beschreven personen hebben geleefd verschilt. Maar er is nog een overeenkomst. Dat is de leiding des Heeren met zondige Adamskinderen, de zaligmakende bearbeiding des Geestes die in hun leven zo duidelijk uitblonk en de roeping tot de verschillende ambten.

Het eerst verschenen boekje heeft als titel "Vissers van Noordwijk". Na een inleidende beschrijving van de geschiedenis van het dorp Noordwijk maken we kennis met de eenvoudige visser Klaas Noorduin, een visser die zelf gevangen werd. Zijn levensbeschrijving zag aan het einde van de vorige eeuw het licht onder de veelzeggende titel "Het wijze Godsbestuur zoowel over het kwade als over het goede of: Het leven, de lotgevallen en het heerlijk uiteinde van den godvruchtigen zeeman Klaas Noorduin (1753-1830)".

Bijna de helft van dit boek heeft betrekking op Kors Noorduin, die we op zijn zeereizen kunnen volgen. Zijn laatste reis naar de haven zijner begeerte wordt uitvoerig en op een jaloersmakende wijze weergegeven. Daarna wordt verhaald over de Afscheiding van 1834, gevolgd door ondermeer een levensschets van ds. Corns. Noorduin, een verhaal over de bekering, de ziekte en het sterven van Leuntje van Rhijn, een zeventienjarig meisje uit Katwijk en levensbijzonderheden van ds. E.A. Lazonder, bij wie de latere ds. Pieneman kerkte.

Het volgende boekje gaat over het leven van de bekende ouderling Johannis van Zweden, die onze gemeente Goes ruim 38 jaar in het ambt van ouderling met stichting heeft gediend. Dit boek is verschenen onder de titel "Rondom het altaar; het leven en de brieven van Johannis van Zweden". Zoals de titel aangeeft, zijn in dit boekje ook een aantal (27) brieven opgenomen, die bijna allemaal door Van Zweden zijn geschreven, onder andere aan zijn neef ds. J. van Zweden in Amerika. Het levensverhaal, door ouderling Van Zweden zelf geschreven, wordt voorafgegaan door kerkhistorische bijzonderheden betreffende het kerkelijk leven tot 1869, de Oud Gereformeerde Gemeente (met ds. H.J. Budding) en de Gereformeerde Gemeente.

We maken kennis met de eenvoudige Van Zweden, die op onopgesmukte wijze verslag geeft van zijn levensbijzonderheden. Ook de brieven laten ons blikken in zijn zieleleven. Vanaf zijn zesde of zevende jaar waren er de indrukken van Gods goedheid. Van Zweden is ze nooit meer kwijtgeraakt. De Heere leidde hem verder op de weg des levens en hij werd geoefend in de genade. Toch kreeg hij te doorleven dat hij Gods beeld, gemeenschap en gunst kwijt moest raken. "Toen heb ik ervaren wat het is, het wraakzwaard van de Goddelijke gerechtigheid boven mij uitgetrokken, een heilig God boven mij en een geopende afgrond onder mij, waarin ik voor eeuwig dacht te verzinken". In deze toestand bleef Van Zweden niet; boven het volgende stukje staat "Gods recht en Gods liefde". Ernstig en vermanend schreef deze eenvoudige man zijn brieven. "Algemene genade brengt ons niet verder dan tot de poort des iiemels, maar bijzondere genade lean ons alleen binnen brengen" (blz. 43). 't Wordt vreemde taal tegenwoordig. Ook waarschuwt hij tegen het opgaan in de kentekenen en tegen het daarin worden opgebouwd in de prediking. Nog een passage ter afsluiting, geschreven in 1924: "Hoewel de Heere Zijn volk in het leven houdt, staat het werk der bekering haast stil. Veel ijver voor een kerk, maar zonder God. Christus wordt zozeer gemist in Zijn bediende ambten. Men verneemt veel klagers over de oordelen Gods, maar niet over de zonde, omdat we onszelf niet voor de oordelen over hebben" (49). Nu, ruim 70 jaar na deze brief, zijn er de bewijzen dat het werk der bekering niet heeft stilgestaan in al die jaren. Van Zweden zal de tijd waarin hij dat schreef, vergeleken hebben met de tijd rond de eeuwwisseling, toen er bijvoorbeeld in een grote gemeente als Rotterdam wekelijks mensen bekeerd werden. En, om niet meer te noemen, hij schreef in 1948 "Geve de Heere, om dicht bij Hem te mogen leven en dicht bij de dood". Dit zijn maar enkele passages uit dit lezenswaardige boekje, waarbij we het moeten laten.

Het derde boekje gaat over het leven en werk van Petrus Immens, de bekende auteur van "De godvruchtige Avondmaalganger". Het heet "De armen verzadigd". Ook dit rijk geïllustreerde boek is het lezen meer dan waard. We worden als bij de hand meegenomen op de levensreis van de hoofdpersoon. Ook het ouderlijk gezin waarin Petrus opgroeide, krijgt aandacht. We maken niet alleen kennis met het geslacht Immens, maar ook met de tijd-en ambtgenoten van Petrus. Het leven en sterven van de adellijke jonkvrouwen Cornelia Constantia, Catharina en Jacoba Winckelman wordt ons op bewogen wijze meegedeeld, alsmede de vruchten van de geestelijke opwekking in Middelburg in het begin van de achttiende eeuw. De strijd tussen de Voetianen en de Coccejanen wordt eveneens beschreven. Gelijktijdig met Immens waren er maar liefst negen predikanten in de Zeeuwse hoofdstad die tot de Voetiaanse richting werden gerekend. Maar er waren ook dwaalgeesten. Ze komen in een apart hoofdstuk aan de orde. Kortom, dit boek is een kerkhistorische uitgave met vele stichtelijke elementen. Ik kan het u aanbevelen.

Samenvattend wil ik deze drie boekjes typeren als nuttig, stichtelijk en onderhoudend. In elk besproken boekje heb ik wel enkele onjuistheden in met name de spellingswijze van de persoonsnamen aangetroffen. Daar zou de stofkam weleens doorgehaald mogen worden, 't Heeft mij echter maar marginaal gestoord; de naam van de Persoon over Wie het steeds gaat, blinkt en schittert in deze boekjes uit.

Gouda, J. Mastenbroek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen