Pastoraat en samenwonen (3)

PASTORAAL

Pastorale benadering

In de reeds genoemde nummer van het tijd schrift Wapenveld schrijft ook ds. T. van 't Veld over huwen of samenwonen, maar nu vanuit pastoraal gezichtspunt. Ik geef 'n korte samenvatting van het door hem geschrevene.

—Er is niet één algemene regel te geven, die zonder meer op alle gevallen kan worden toe gepast. De motieven van mensen zijn immers verschillend. Als twee hetzelfde doen, is het nog niet hetzelfde. We zijn zoekend op weg naar een verantwoorde pastorale praktijk Daarbij hebben wij eikaars hulp hard nodig en boven^ de leiding van de Heilige Geest, opdat wij zo mogen handelen als de grote Pastor Je zus Christus het van ons vraagt.

—Ook hier geldt: voorkomen is beter dan genezen. Er moet veel meer dan vroeger in prediking, pastoraat, catechese en kringwerk aandacht geschonken worden aan de betekenis van het huwelijk, de rechte voorbereiding op het huwelijk, de betekenis van de sexualiteit, enzovoorts. Concreet noemt ds. Van 't Veld de consumptie-mentaliteit, waardoor we niet meer kurmen wachten op God en op elkaar. Vandaar dat ook in kerkelijke kring sexuele gemeenschap vóór het huwelijk al door velen stilzwijgend aanvaard is. De praktijk is nu eenmaal zo en dan moeten we er de normen maar bij aanpassen, zo wordt veelal geredeneerd.

—Het gesprek met samenwonenden is heel moeilijk. Vaak betreft het mensen die nauwelijks aanspreekbaar zijn op bijbelse noties. „Het gaat er toch maar om dat we echt van elkaar houden", zo luidt steevast het argumen' dat als het eind van alle tegenspraak wordt beschouwd. Ook is het voor samenwonenden vaak een prestigekwestie geworden tegenover hun familie, waardoor ze op de gedane schreden niet terug menen te kurmen keren. In het astorale gesprek zal het er niet alleen om lan te trachten de samenwonenden ervan te vertuigen dat hun relatievorm niet verant-/oord is, maar ook erop aan te dringen de salenwoning te beëindigen zolang men nog niet huwd is. , , Maar als we ook hen het pastoraadvies tot huwelijkssluiting geven, zullen we egelijkertijd als christelijke gemeente ook lulp hebben te bieden, als men door zo'n hudijk in moeiUjkheden dreigt te komen, ^^oord en daad zullen hier ook samen hebben e gaan." (T. van 't Veld, t.a.p. 127).

Kinderen van een man en vrouw die samenronen kunnen niet worden gedoopt. Het zou tegenover de gemeente inderdaad overkomen lis een sanctionering van de Sïunenwoning, als »e een niet wettig getrouwd paar samen lieten mtwoorden bij de doopvont. „Bovendien is tierbij het feit in geding, dat de man (resp. ïrouw) juridisch nog geen vader of moeder is. Ie kunt als kerk niet doen alsof." Dit laatste argument kan vervallen door veranderende ivetgeving. Ik meen dat de kerk dan toch haar eigen normen dient te handhaven en niet eenfoudig kan aanvaarden wat in de burgerlijke wetgeving geaccepteerd is.

Samenwonenden moeten niet bij voorbaat geweerd worden van de belijdeniscatechisatie. Maar dan zal het in een persoonlijk pastoraal gesprek aan het begin van de catechisatieperioile aan de orde gesteld worden dat de kerketaad ervan uitgaat dat het betreffende paar getrouwd zal zijn eer er officiële handelingen (belijdenis, eventueel doop) verricht kunnen worden.

Avondmaal

Grote aarzelingen heeft ds. Van 't Veld ten aanzien van een eventueel afhouden van het Avondmaal van lidmaten die zijn gaan samenwonen. Durven we werkelijk tot samenwonenlien uit te spreken dat zij buiten het koninkrijk Gods staan? Liever wil hij dan bij wijze van pastoraal advies hen vragen, of het toch niet beter zou zijn kf te blijven van de tafel. Tettieer omdat hun wél aangaan ergernis in de ge-Bieente en daardoor ontering van Jezus' Naam en gevolge zou hebben. Persoonlijk zou ik üer toch nog een klein stapje verder willen êaan. Niet alleen vragen, maar ook de toegang Ontzeggen, zolang zij niet van hun onordeUjke landel en wandel terugkomen. Het spreekt Vanzelf dat deze benadering vanuit liefdevolle bewogenheid dient te worden gevolgd. Zetten e samenwonenden daarmee buiten het ko­ninkrijk Gods? We trachten hen duidelijk te maken dat naar onze diepe overtuiging de weg die zij gaan niet de weg is van Gods koninkrijk. Het laatste oordeel is echter niet aan ons. Afhouden van het Avondmaal is een voorlaatste beslissing in de hoogspanning van ambtelijke verantwoordelijkheid en pastorale bewogenheid.

Een andere vraag is of samenwonenden kunnen meedoen als medewerkers in het kerkewerk, bij voorbeeld bij Kerkbalans of de bandrecorderdienst of bij ziekenbezoek. Dit ligt op een ander niveau dan dat van ambtsdragers of leidinggevenden in het jeugdwerk. We zullen hierover dan ook genuanceerd moeten oordelen en het van geval tot geval bekijken. Wat de ambten betreft wijst ds. Van 't Veld als analogie op 1 Tim. 3 : 2 of Titus 1 : 6. Ouderlingen moesten de man van één vrouw zijn. Onder die eerste christenen waren mannen die vroeger als heidenen twee vrouwen getrouwd hadden. Paulus vraagt niet van hen dat zij, nu ze Christus kennen, gaan scheiden. Hun bigamie is ook geen reden om hen niet echt als christenen te accepteren. Maar ze komen toch niet in aanmerking voor het opzienersambt, aangezien andere gemeenteleden daardoor in verwarring zouden worden gebracht. Het is een voorbeeld waar wel wat inzit, maar wat anderzijds toch ook weer enigszins mank gaat. In het geval van bigamie kon de situatie niet worden recht getrokken dan ten koste van echtscheiding. Bij samenwonen ligt dat anders.

Geen selectieve verontwaardiging

Tot zover enkele overwegingen in aansluiting bij Van 't Veld, die er tenslotte nog op wijst dat wij de hand in eigen boezem moeten steken. Pas op voor selectieve verontwaardiging. Hoevele jongelui trouwen niet op het oog keurig netjes in de kerk, terwijl ze in het geheim al vele keren sexuele omgang met elkaar of zelfs met verschillende vriendjes of vriendinnetjes hebben gehad! ledere predikant weet vanuit de pastorale praktijk daarover mee te praten. Ook moet beseft worden dat we allen in meerdere of mindere mate schuldig staan op het terrein van het zevende gebod en trouwens ook ten aanzien van alle geboden. We staan dus samen in de schuld. En we moeten ons afvragen wanneer ook onder ons jongeren kiezen voor samenwonen, of wij hen wel genoeg hebben voorgeleefd hoe mooi en rijk het huwelijk naar Gods bedoeUng is. Wat hebben wij er zelf van terechtgebracht? Evangelisatie

Graag geef ik u een enkele overweging door van de evangelisatie-ouderling in mijn wijkgemeente. Hij en zijn teamleden komen zeer vaak in aanraking met samenwonenden. Vanuit de praktijk van het bezoekwerk is hij van overtuiging dat de vragen rond huwelijk en alternatieve relatievormen pas bij een nader kontakt aan de orde kunnen worden gesteld. Eerst dient er een vertrouwensbasis te worden gevonden. De christelijke moraal is een zaak van belang, maar de bezoekers namens de kerk komen toch in de eerste plaats om het evangelie te brengen. De levensstijl is een consequentie van het geloof in het evangelie. Deze volgorde moet in het oog gehouden worden. Het zou ook geheel verkeerd zijn om de adressen van samenwonenden maar bij voorbaat over te slaan. Ook voor de zusters van de H.V.D. liggen hier nogaleens vragen. Wanneer zij kennismakingsbezoeken brengen bij nieuw ingekomenen staan zij voor de vraag: moeten we er wat van zeggen als een stel ongetrouwd samenwoont? Mijn gedachte is dat zij dit punt niet zelf ter sprake behoeven te brengen. Zij zorgen voor het eerste kontakt met de kerk en reiken de hand namens de kerk. Voor de ouderlingen of evangelisatiemedewerkers ligt er vervolgens de taak om tactvol op de zaak in te gaan, met inachtneming van de aangegeven volgorde: eerst het evangelie, dan de consequenties van het aanvaarden van het evangelie.

Gebed en belofte

Ik hoop dat ik zo, in alle voorlopigheid en beperktheid, u een handreiking heb kunnen bieden met het oog op de pastorale benadering van mensen die samenwonen. In toenemende mate zullen we als christenen en in het bijzonder als ambtsdragers uitgedaagd worden om onze positie ten aanzien van alternatieve relaties te bepalen. En vooral ook te zoeken naar de juiste benadering van de mensen die het betreft, met hun zozeer verschillende achtergronden en motieven. De Heilige Geest wil ons daarbij op het gebed de nodige wijsheid geven om verantwoorde wegen te vinden in een verwarrende tijd. Het pastoraat staat ook vandaag onder de belofte dat de Geest in alle waarheid zal leiden!

V.

J.H.

Lezing gehouden op de Regionale Toerustingsavond voor hervormde ambtsdragers te Lekkerkerk, 25 maart 1992.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen