De Heilige Geest en de ambten (I)

Dat het gezag in onze tijd sterk gedevalueerd is klinkt bijna afgezaagd. Het kan voor ieder duidelijk zijn, dat we een gezagscrisis beleven die z'n weerga in de geschiedenis niet kent. De autonome mens duldt nauwelijks iemand naast zich, zeker niemand boven zich.

Deze gezagscrisis gaat aan de kerk(en) niet voorbij. De tijd dat gemeenteleden bijna alles slikten wat hen door de ambtsdragers werd voorgeschoteld, ligt achter ons. Men laat zich ook niet meer door de dominee of de ouderling vermanen of terechtwijzen. „Dat maak ik zelf wel uit" is een veelgehoorde kreet.

Natuurlijk is het bovenstaande gechargeerd. Er zijn overal nog gemeenteleden die ernst maken met de apostolische vermaning: „erkent degenen die onder u arbeiden en uw voorstanders zijn in de Heere". Maar dat ook in onze eigen kring het (ambtelijk) gezag bezig is af te kalven is ontegenzeggelijk.

Invloeden

Ten dele kan de vermindering van het ambtsbesef in de kerken worden beschouwd als een tijdsverschijnsel. Op alle terreinen is immers een nivellering van het gezag te constateren: in de samenleving, in het leger, op school, op het werk. De overheid, de officier, de leraar, de baas wordt niet vanzelfsprekend gehoorzaamd, hoogstens wanneer hij zich die gehoorzaamheid waard maakt.

Nu moeten we daarover niet al te negatief doen. Het is tot op zekere hoogte toe te juichen dat de afstand tussen overheid en onderdanen, tussen leraren en leerlingen, tussen werkgevers en werknemers, kleiner is geworden. Dat kan de verhoudingen zelfs ten goede komen. We slaan echter door naar een ander uiterste, dat gezag nauwelijks meer wordt erkend.

Die tendens is ook merkbaar in de kerk. Is die dominee, die ouderling, een fijne kerel, dan wil ik desnoods nog wel naar hem luisteren. Zo niet, dan is hij toch ook maar een gewoon mens, en wat zou hij dan over mij te zeggen kunnen hebben? En ontstaat er om een of andere reden een conflictsituatie, dan heb ik hem niet meer nodig. Ik kan de bijbel toch wel lezen, ik kan toch wel geloven.

Als ik het goed zie is er nog een andere factor waardoor het ambtelijk gezag wordt aangetast, en dat is de invloed die uitgaat van de zogenaamde "„vrije groepen", waarin het geïnstitueerde ambt meestal niet wordt erkend, alleen het charismatisch leiderschap. Het ambt is niet de bemiddelende instantie tussen Christus en Zijn Gemeente, eerder een sta-in-deweg!

Nu is het karakteristieke van de Reformatie tegenover Rome dat er inderdaad niets staat tussen Christus en de zondaar. Wij hebben geen priester nodig die het heil „bemiddelt". De Heere spreekt rechtstreeks tot ons door Zijn Woord, en wij mogen rechtstreeks tot Hem gaan. Het protest van de Reformatie was onder andere gericht tegen de priesterheerschappij, waardoor het zicht op de enige Hogepriester maar werd belemmerd en de toegang tot Hem versperd...

Dit op zichzelf bijbelse gegeven hebben de Dopers van de 16e eeuw rigoreus doorgetrokken. Volgens hen is de Kerk van de Reformatie toch niet consequent geweest door een nieuwe ambtsstruktuur op te bouwen. De kerk, de gemeente, was voor hen niet meer het instituut waaraan God Zijn Woord heeft toevertrouwd, een instantie waardoor het heil wordt , , bemiddeld", maar een verzameUng van gelijkgezinden, waarin ieder geestelijk mens evenveel , , inspraak" heeft. In de samenkomsten van de gemeente spreekt dan ook niet een ambtsdrager met ambtelijk gezag, maar ieder die door de Heilige Geest wordt geleid en geïnspireerd kan daar z'n boodschap kwijt. , , Een is uw Meester, en gij zijt allen broeders".

Deze anti-ambtelijke gezindheid is eigenlijk ook in de Kerk van de Reformatie altijd, hoewel latent, aanwezig geweest. Ook wanneer bijvoorbeeld in conventikelkringen de ambten formeel volledig werden erkend - al was de dominee een ketter, hij bleef , , de gezalfde des Heeren"! - maar de visie en vooral de ondervinding van een doorgeleid christen had toch veel meer gezag.

Vandaag is diezelfde geest weer springlevend in tal van groepen waarin ambten en ambtsdragers contrabande zijn, maar waarin datgene wat de Heilige Geest zogenaamd uitspreekt in de harten van de gelovigen, het einde is van alle tegenspraak.

Ik hoop dat ik mij vergis, maar ik vrees wel dat deze weerstand tegen het ambt ook in onze eigen kringen veld wint. Vooral onder jongeren die E.O.-dagen bezoeken en met elkaar aan bijbelstudie doen kan men telkens geluiden horen als: , , waar staat het in de bijbel dat er predikanten, ouderlingen en diakenen moeten zijn? Die waren er immers ook niet in de eerste christen-gemeente? " En als er gezegd wordt: , , terug naar de bijbel", dan lijkt dat toch steeds een doorslaggevend argument?

Tegenstelling?

Er zijn ook wel Nieuw-Testamentici die met de bijbel in de hand een tegenstelling willen creëren tussen de Heilige Geest en het ambt. Ze zijn van mening dat op die eerste tijd na Pinksteren, waarin de Heilige Geest zo krachtig werkte, een periode is gevolgd van inzinking, waarin de ambten noodzakelijk werden.

Eerst waren er , , stromen van zegen", maar toen dat bruisende voorbij was, moesten er kanalen worden gegraven (de ambten) waarin het water des levens rustiger kon stromen. Als bewijs voor deze stelling voeren ze aan dat Paulus in zijn oudste brieven breedvoerig spreekt over de charismata (de Geestesgaven), waarbij het gewone ambt nieteens ter sprake komt, en dat hij in zijn latere brieven (aan Timotheüs en Titus) voorschrijft hoe ambtsdragers gekozen moeten worden en aan welke voorwaarden zij moeten voldoen.

Er zou dus eerst een tijd zijn geweest waarin de gemeente rechtstreeks door de HeiUge Geest werd geleid, en dan zou daarop een periode zijn gevolgd, waarin de gemeente tot kerk werd, en waarin die kerk werd geleid door de ambten.

Onvermijdelijk betekent dat een achteruitgang, een deformatie: het ambt wordt een soort surrogaat voor de Heilige Geest.

Hoewel een en ander op het eerste gezicht aannemelijk lijkt is het toch een vèrregaande versimpeling van de bijbelse gegevens. Bovendien komt in deze visie Geest en ambt met elkaar op gespannen voet te staan, erger nog, zouden de ambten een blokkade gaan vormen voor de Heilige Geest en Zijn werk.

Het is echter ook pertinent onjuist te menen dat de ambten pas van later datum zouden zijn. In feite was het apostelambt al ingesteld vóór Pinksteren! En juist door de ambtelijke dienst van Petrus en de andere apostelen werkte de Heilige Geest zo krachtdadig en onweerstaanbaar.

En - om niet méér te noemen - in Efeze 4 brengt Paulus de ambten rechtstreeks in verband met de hemelvaart van Christus: Hij Die opgevaren is heeft gegeven sommigen tot apostelen en sommigen tot profeten en sommigen tot evangelisten en sommigen tot herders en leraars enz. (Ef. 4 : Uw.)

Uiteraard is er onderscheid tussen het apostelambt, dat door Jezus Zelf is ingesteld en dat éénmalig is, en de andere ambten van opzieners, diakenen, enz. Maar onderscheid is nog geen tegenstelling! Wanneer Paulus Timotheüs aanbeveelt, dan schrijft hij: ij werkt het werk des Heeren, gelijk als ik (I Cor. 16:10).

Het is zeker niet te veel gezegd dat het Nieuwe Testament een onverbrekelijke band kent tussen de Heilige Geest en de ambten. Dat wil nog niet zeggen dat nu ook elke ambtsdrager individueel vervuld is met de Heilige Geest. Ook niet dat de ene ambtsdrager evenveel van de Heilige Geest ontvangt als de andere. De Heilige Geest is niet automatisch met het ambt en de ambtsdrager gegeven. Maar Hij heeft Zich wèl aan de ambtelijke dienst gebonden. Het ambt is als het ware het kanaal waardoor de Heilige Geest stroomt,

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen