De schoonheid van ijs

Als de binnenwateren dichtvriezen worden de schaatsen uit het vet gehaald en zoeken de watervogels het open water op of trekken nog wat zuidelijker. Het ijs biedt toegang tot plaatsen waar we anders niet kunnen komen. Zo begaf ik mij een paar jaar geleden op een dichtgevroren Veluwemeer. Het aantal schaatsers kon je tellen, want het ijs was nog niet zo betrouwbaar. Daar ik niet zo'n held ben op het bevroren water, bleef ik aan de kant en liep ik niet zo in het zicht, dacht ik.
Het was een koude, heldere dag en terwijl de zon naar de horizon zakte, daalde de temperatuur nog verder onder het vriespunt. Mijn bedoeling was om tegen de ondergaande zon wat ijsblokjes te fotograferen. Toen ik een mooi blokje had gevonden, fotografeerde ik het terwijl ik op mijn buik lag. De belangstelling van een paar voorbijrazende schaatsers werd gewekt. Ze vroegen met een bezorgd gelaat of er iemand door het ijs was gezakt. „Nee hoor", antwoordde ik, „ik fotografeer een ijsblokje." Eén van de heren schaatste met gefronste wenkbrauwen weer verder, maar de ander bleef staan; hij begreep niet echt wat daar nou de lol van was. Hij bekeek de situatie eens nader en zag het kleine ijsblokje met daarin de roodoranje zonnestralen, waardoor het leek of het leefde. Hij doorzag de situatie, wenste mij succes met het fotograferen en ging zijn maat achterna.

Extreem
Ik bevind me wel vaker in zulke situaties, dus raak je er een beetje aan gewend. Ik moet wel toegeven dat ik mezelf ook wel eens afvraag waar ik mee bezig ben. Zo lag ik tijdens een zeer koude dag langs de IJssel ook wat ijs te fotograferen. Het was -1 r C en een gure oostenwind zette het water dusdanig in beweging dat er zeer mooie pegels ontstonden langs de oever en aan de stammen van de bomen. Het was zo koud langs de dijk dat ik het niet langer dan vijf minuten buiten de auto uithield. De condens van mijn adem die op de camera neersloeg bevroor direct.
In zulke extreme omstandigheden heb je zo weinig gevoel in je vingers dat het verwisselen van een filmrolletje een groot probleem is. Maar het zijn wel uren die je niet snel vergeet. Die winter stond het waterpeil tijdens de strenge-vorstperiode hoog en uiterwaarden vroren helemaal dicht. Onder invloed van de oostenwind ontstond er geen mooie gladde ijsvlakte, maar vroor het water dicht in schotsen die soms half over elkaar lagen. Op de grotere wateren zoals het Markermeer en het IJsselmeer ontstond door de golfslag kruiend ijs met gevaarlijke situaties voor het verkeer. De ijsschotsen werden met grote kracht de dijk opgeschoven, zodat de dijken voor verkeer werden afgesloten. Later in de vorstperiode daalde het water van de IJssel en dus ook het ijs. Rond obstakels, bomen en struiken bleven grote platen met ijs achter.

Rijp
Een andere fraaie ijsvorm is rijp. De dagen met mooie berijpte bomen en een strakblauwe lucht met een helder zonnetje zijn in Nederland zeldzaam. Rijp is niet anders dan ijskristallen, die o.a. ontstaan als er mist is en de temperatuur onder het vriespunt komt. Zo zwierf ik vorig jaar op een door-deweekse dag op de Hoge Veluwe na een nacht met mist en strenge vorst. In het weidse landschap van de Hoge Veluwe leek het net alsof ik in een andere wereld was. Alles was wit en de bomen zaten onder een dikke laag rijp. Het was er stil en het maagdelijke landschap straalde rust uit. Op de allerkleinste takjes zat een laagje rijp, maar ook de goed beschermde knoppen waren bedekt met de ijskristallen. Het is een mooi gezicht. Uit de knop komt straks weer het bladgroen tevoorschijn, maar hij blijft nu nog gesloten om het blad tegen de kou van de winter te beschermen.
De vorming van ijskristallen kunnen we soms ook in de lucht waarnemen, in de vorm van een halo. Het principe is gelijk aan dat van de regenboog, maar alleen wordt het zonlicht niet gebroken door waterdruppels zoals bij de regenboog maar door ijskristallen in de lucht. Er ontstaan dan geen regenbogen maar kleine wolkjes in de kleuren van de regenboog.

Gletsjer
Ijs heeft vele vormen en kleuren. Denk maar eens aan het ijs van een gletsjer, dat vaak een heldere blauwe kleur heeft, de mooi gevormde pegels aan de stam van een boom en de ruwe ijsschotsen die op het IJsselmeer kunnen ontstaan. Ook ijs heeft zijn bekoring en mocht u een fotograaf op het ijs zien liggen die een ijsblokje aan het fotograferen is, schaats dan niet met gefronste wenkbrauwen verder.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen