Rabbijn Erwteman en de Messias-belijdende gemeente in Amsterdam

KLEINE KRONIEK

Het jongerenblad ,,Tijdschrift" van de HGJB wijdt een themanummer aan Israël. Naast verschillende bijbelstudies over de plaats van het volk Israël in het heilshandelen van God, treffen we van de hand van Herman van Wijngaarden een interview aan met rabbijn L. Erwteman. We laten dit interview hier grotendeels volgen:

„”Echt joods”, zouden wij zeggen. Want dat is het toch, als je op zaterdag de synagoge opzoekt om als gelovigen bij elkaar te komen? In Amsterdam kun je dat iedere week op verschillende plekken zien gebeuren, zoals bijvoorbeeld in een gebouw vlakbij het RAI-station. Er zijn hier nog wel meer dingen die opvallen als , , typisch joods"; die man voorin, bijvoorbeeld, zal de rabbijn wel zijn. Hij is in ieder geval degene die tijdens de dienst de rondgang met de torah maakt door de synagoge. Op een gegeven moment kondigt hij de Schriftlezingen aan: één uit de boeken van Mozes, één uit de profeten en ... één uit het Nieuwe Testament!

Zeker weten, dat had je niet verwacht: het Nieuwe Testament in een synagoge. En toch klopt het. De gemeente waar we nu te gast zijn, is een joodse gemeente. Sabbath, besnijdenis, het joodse Paas-en Loofhuttenfeest, het wordt hier allemaal in ere gehouden. En toch gaat hier óók het evangelie van Jezus Christus open! Op z'n minst uniek, toch? Inderdaad, we hebben het dan ook over de enige - wat we noemen - Messiasbelijdende joodse gemeente in Nederland: , , Beth Yeshua" noemen ze zichzelf, Huis van Jezus. Joods, en voluit belijdend dat Jezus de Messias is, de Zoon van God, Die Zijn volk zal zalig maken van hun zonden.

„Bedrieger”

Bij rabbijn L. Erwteman, de voorganger, is het nu zo'n 25 jaar geleden dat hij Jezus Christus als Zaligmaker leerde kennen. Het was de tijd waarin hij leraar was op een protestants-christelijke scholengemeenschap. Z'n jood-zijn zei hem op dat moment niet zoveel meer, al wist hij natuurlijk nog wel dat een leraar vroeger had gezegd: , , Die Jezus van de christenen was een bedrieger, met hem moet je je nooit bezighouden.”

En toen kwam daar die christen-vrouw in het gezin van Erwteman. Uit zo'n twintig sollicitanten hadden Erwteman en zijn rouw juist haar gekozen om het drukke huishouden wat te ontlasten. En deze rouw begon te vertellen over ... Jezus. Dhr. Erwteman: , , M'n vrouw had daar wel nteresse in, mijzelf stond het in eerste instantie erg tegen. Ik heb zelfs nog op het unt gestaan om haar de deur te wijzen, ant er werd meer gepraat dan gewerkt. En och zag ik wel dat ze iets uitstraalde wat ikelf beslist niet had." , , In die tijd heb ik eel gedacht aan wat mijn joodse leraar roeger over Jezus had gezegd. Ik zat daar ook best mee. Maar aan de andere kant zag k hoe deze vrouw vanuit haar geloof in Jeus leefde, en zo kwam ik erachter: Het kan iet waar zijn dat deze Jezus een bedrieger was”.”

In 1991 is de gemeente Beth Yeshua opericht, met nu zo'n 100 leden en ongeveer 50 regelmatige bezoekers. Van die aantalen is ongeveer 40% joods, de rest komt uit , de (heidense) volken". Hoe kan die aatste groep zich aangetrokken voelen tot eze gemeente?

„Rabbijn Erwteman snapt wel dat wij dat vreemd vinden. Hoe kun je nu als christen de sabbath nog houden, of zelfs de besnijdenis toepassen? En natuurlijk, het koekje dat we tijdens het interview bij de koffie krijgen, is lekker, maar is het nu echt belangrijk om te weten dat het ook , , kosher" is? Dat zijn toch allemaal dingen van het Oude Testament die afgedaan hebben? We leven nu toch bij het nieuwe verbond?

Zo zijn wij gewend te redeneren. In het nieuwe verbond is er van alles uit het oude verbond veranderd of zelfs afgeschaft. In plaats van de zaterdag kwam de zondag, in plaats van de besnijdenis de doop, en ... soms is door de kerk zelfs gezegd: In plaats van Israël kwam de kerk. Alsof het joodse volk had opgehouden Gods volk te zijn!

Anti-semitisch

Volgens meneer Erwteman is hier in het denken van de kerk heel wat verkeerd gegaan. Neem nu dat , , in plaats van ...". Waar staat er nu in de Bijbel dat er iets in plaats van iets anders komt? De zondag in plaats van de sabbath, geloof in plaats van de wet, of de kerk in plaats van Israël: et heeft volgens de joodse voorganger helemaal geen bijbelse basis. Lees het maar na in Jeremia 31 : 31—33, zegt hij: , Daar belooft God dat Hij een nieuw verbond zal sluiten. En waar gaat het om in dat nieuwe verbond? Nog steeds om de wet! God zal de wet in hun hart schrijven, staat er in vers 33. En dat is dezelfde wet waarin ook de besnijdenis genoemd wordt en de sabbath én het kosher eten. Die blijft dus ook in het nieuwe verbond gelden. In het Nieuwe Testament gaat het nooit om het afschaffen van de wet, maar om het afschaffen van de gedachte dat je door de wet behouden kunt worden!”

„De kerk heeft het geloof veel te veel ontjoodsd", is de overtuiging van Erwteman. Hij noemt ook het voorbeeld van het Pinksterfeest: Natuurlijk, dat is het feest van de Geest, maar het is óók het feest waarop gevierd wordt dat God op de Sinaï de wet aan Mozes gaf. En waarom heeft de kerk dat element nu meestal weggelaten? Om dezelfde reden waarom bijvoorbeeld de rustdag werd verschoven van de sabbath naar de zondag: , , Dat was oorspronkelijk niet door nieuwe bijbelse inzichten", vertelt de voorganger, , , maar doordat men zich bewust wilde afzetten tegen de joden. Ik kan met uitspraken bewijzen dat dit des- tij ds bewust anti-semitische beslissingen zijn geweest, zo van: „De zaterdag is van de joden, en wij willen niks meer met joden te maken hebben, dus kiezen wij de zondag”.”

Wilde takken

„Daarmee wil ik beslist niet zeggen dat mensen die nu de zondag vieren, anti-semitisch bezig zijn, hoor. Want de meeste mensen weten deze achtergronden ervan helemaal niet. Maar ik vind wél dat de kerk over dit soort dingen eens zou moeten nadenken, en dat ze terug moet naar haar joodse-of beter gezegd: bijbelse wortels.”

Toch wel moeilijk. Als we Erwteman aanhoren, weten we er eerlijk gezegd niet zoveel raad mee: at moet je hier nu mee? 't Is waar, het valt niet te ontkennen dat Paulus het ook in Romeinen 11 : 16vv over joodse wortels heeft. God is begonnen met de olijfboom van de joden. Het zijn de joden die daarvan de natuurlijke takken uitmaken. En de heidenen? Die worden erin geënt als wilde takken. Zij mogen er nu óók bijhoren. Maar dat betekent niet dat ze de functie van de stam hebben overgenomen, zoals in de kerk wel is gedacht. Dan werd bijvoorbeeld gezegd dat God gebroken heeft met Zijn beloften aan Israël, en dat Hij nu in plaats van Israël de kerk heeft gekozen.

Erwteman vindt zo'n visie wel héél kwalijk: , , God heeft in Hosea gezegd dat Israël voor eeuwig Zijn bruid is. Als je zegt dat de beloften voor Israël nu niet meer gelden, maak je van God dus in feite een overspelige bruidegom. Dat kun je niet maken...!”

Als geheel

Beth Yeshua is een joodse gemeente, en haar voorganger vindt het belangrijk om te benadrukken dat het geloof in Jezus Christus een joods geloof is. Dat was voor hemzelf ook een grote ontdekking: , , Vroeger dacht ik dat je óf jood was óf christen, allebei kon niet. En zo denken de meeste joden nog steeds. Dat is één van de redenen waar­ om WIJ Jezus Yeshua noemen. Daarmee willen we voor joden laten merken: , , We hebben hier niet te maken met de christelijke God, in wiens Naam zoveel onheil is aangesticht, maar met onze eigen joodse Messias.

Bovendien is Yeshua gewoon Zijn oorspronkelijke joodse naam, dus waarom zou je Hem anders noemen? "

De joden moet over deze Yeshua verteld worden, vindt Erwteman. O.k., dat kan niet zómaar; het moet in persoonlijke contacten, op het juiste tijdstip en op de juiste manier. Maar de rabbijn is het niet eens met christenen die vinden dat de kerk daarin geen taak heeft: , , Je onthoudt de joden dan de weg tot behoud, en dat mag je bij geen enkel volk doen, dus ook niet bij dit volk...”.

Zullen de joden naar het evangelie luisteren? , , Mede op grond van Romeinen 11 : 25, 26 geloof ik dat Israël op een gegeven moment als geheel tot geloof zal komen in haar Messias. En ik kan me voorstellen dat dat nog tijdens óns leven zal gebeuren...”.”

Het is interessant van de opvattingen van deze christen-rabbijn kennis te nemen. Het roept zeker vragen bij ons op, maar dat is ook goed. Allerlei vanzelfsprekende vooronderstellingen kunnen dan opnieuw doordacht worden. Ten aanzien van de zondagsviering blijf ik ervan overtuigd dat God het zo geleid heeft dat de christelijke gemeente de eerste dag van de week apart is gaan stellen. Dat anti-semitische motieven hebben meegespeeld, zal waar zijn. Maar voorop stond toch de gedachtenis van Christus' opwekking uit de dood.

Betekent dat nu dat joodse christenen de sabbat niet meer mogen vieren? Of kunnen zij én de sabbat én de zondag houden? De nieuwe ontmoeting met Israël en dus ook met de Messias-belijdende joden roept vele vragen op, waarop de antwoorden zomaar niet gegeven zijn. Maar dat deze ontmoeting verrijkend en in wezen onmisbaar is, staat voor mij vast.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen