Wat moet er geregeld worden voor een begrafenis?

In dit artikel zullen een aantal praktische zaken waarover vooraf al kan worden nagedacht aan de orde komen.

Wat u zelf vooraf kunt regelen

Wilsbeschikking

Om uw wensen met betrekking tot uw begrafenis kenbaar te maken, is het aan te raden om een wilsbeschikking (ook wel codicil genoemd) in te vullen. In dit document kunt u, eventueel zelfs tot in het kleinste detail, aangeven hoe uw begrafenis verzorgd moet worden. Een begrafenisonderneming kan u hier eventueel bij helpen.

Het is verstandig om vooraf goed na te denken over welke begrafenisonderneming ingeschakeld moet worden, waarbij u kunt letten op de signatuur van het bedrijf. Een christelijke begrafenisonderneming is vaak op de hoogte van de christelijke gebruiken, zoals het houden van een rouwdienst, soberheid, het laten indalen van de kist in het graf en dergelijke.

Met een wilsbeschikking kunnen pijnlijke situaties rondom de rouwdienst en begrafenis worden voorkomen. Denk hierbij aan kinderen die andersdenkend zijn en de begrafenis op hun eigen manier willen invullen.

Een geordende administratie

Bij een begrafenis is het nodige papierwerk te regelen. Door uw administratie goed te ordenen, kunt u voor de nabestaanden veel vergemakkelijken. Zorg dat alle, voor uw begrafenis belangrijke, documenten in één map zijn opgeborgen. Denk hierbij aan een adressenlijst waarop alle namen, adressen en telefoonnummers staan van de personen en/of instanties die een bericht van overlijden moeten ontvangen, een overzicht van uw verzekeringen, pensioenoverzicht, bankrekeningen, abonnementen etc., een overzicht van uw personalia, zoals volledige namen, geboortedatum, BSN, het telefoonnummer van uw huisarts en dat van de personen in uw directe omgeving, uw wilsbeschikking, een eventueel testament en een eventueel trouwboekje. Hierbij is wel belangrijk dat in deze map geen vertrouwelijke gegevens zijn opgenomen die u bij diefstal ervan kunnen schaden, zoals uw pincode.

Daarnaast is het belangrijk dat uw bank-/girorekeningen, indien mogelijk, op EN/OF zijn gesteld. Dit zorgt ervoor dat de achterblijvende partner of familie toegang blijft houden tot de rekening.

Praktische zaken rondom de begrafenis

Wat te doen als iemand overlijdt

Op het moment dat u met een overlijden te maken krijgt, dient u als eerste de huisarts te waarschuwen. Dit geldt alleen als iemand in een thuissituatie is overleden. In een ziekenhuis of zorginstelling is de aanwezigheid van een arts vanzelfsprekend. Vervolgens kunt u contact opnemen met de begrafenisonderneming. In overleg met u maken zij een afspraak om de begrafenis te komen bespreken en alle wensen vast te leggen.

Daarnaast is het op de hoogte brengen van de predikant of ouderling verstandig. Zij vinden het fijn om betrokken te worden bij de planning van de rouwdienst en begrafenis.

Ook is het verstandig om de personalia, relevante administratie en kleding van de overledene klaar te leggen.

De opbaring

Tijdens het eerste telefoongesprek of de bespreking van de begrafenis zal de begrafenisondernemer u vragen naar de wensen omtrent de opbaring. Allereerst zal de overledene worden verzorgd. Het is goed mogelijk dat de familie de verzorging samen met de verpleging of begrafenisondernemer doet.

Voor wat betreft de opbaring zijn er verschillende mogelijkheden: thuis, in het uitvaartcentrum, in de zorginstelling, in de kerk enzovoort. Een uitvaartcentrum of aula is er specifiek op ingericht om grote groepen belangstellenden te ontvangen, zodat er tot het laatste moment afscheid kan worden genomen. Het is ook goed mogelijk om een overledene in het woonhuis op te baren. Hierdoor kan de familie in huiselijke kring afscheid nemen en dus op elk gewenst moment bij de overledene zijn. Steeds vaker komt het voor dat nabestaanden ervoor kiezen om de overledene thuis op te baren en de condoleance en rouwdienst in een uitvaartcentrum of de kerk te laten plaatsvinden.

Persoonlijke wensen

De begrafenisondernemer zal tijdens de bespreking van de begrafenis veel zaken aan de orde stellen. Enkele voorbeelden hiervan zijn het rouwvervoer, de kist en de eventuele rouwadvertenties. Een belangrijk onderdeel van de bespreking is het opstellen van de rouwkaart. Ook is het belangrijk om andere persoonlijke wensen aan de orde te stellen. Denk hierbij aan het dragen van de kist en het uitspreken van een in memoriam. In bepaalde streken in Nederland kent men speciale gebruiken, zoals het lezen van Psalm 90 voor aanvang van de rouwdienst of het luiden van de kerkklok.

De begrafenisondernemer zal na de bespreking het contact leggen en onderhouden met de predikant of ouderling, koster en begraafplaatsbeheerder. De invulling van de rouwdienst zal door de predikant of ouderling worden verzorgd. In samenwerking met de predikant of ouderling kan de begrafenisondernemer de liturgie van de rouwdienst uitwerken. Op verzoek van de nabestaanden kan hij ook contact leggen met een organist.

Begraven

In Nederland kennen we twee soorten begraafplaatsen, namelijk algemene begraafplaatsen en bijzondere begraafplaatsen. Algemene begraafplaatsen zijn de begraafplaatsen die beheerd worden door gemeenten. Bijzondere begraafplaatsen zijn begraafplaatsen die beheerd worden door bijvoorbeeld een kerkgenootschap (denk hierbij aan een hervormde begraafplaats) of begraafplaatsen in eigendom van particulieren.

Tijdens het overleg met de begrafenisondernemer komt ter sprake in wat voor soort graf de overledene begraven zal worden. Hierbij zijn drie mogelijkheden, namelijk een algemeen graf, een huurgraf of een koopgraf.

Een algemeen graf is een grafruimte waarin meerdere overledenen worden begraven. Wie dat zijn, bepaalt uitsluitend de beheerder van de begraafplaats. De overledenen zijn dan ook vrijwel nooit familie van elkaar. Deze graven zijn na het verlopen van de graftermijn niet te verlengen. Het plaatsen van een gedenksteen op een algemeen graf is vrijwel altijd gebonden aan vaste maten.

Het huurgraf, ook wel eigen of particulier graf genoemd, is een grafruimte waarop een uitsluitend recht geldt. Deze graven kunnen uitgegeven worden voor het begraven van één of meerdere personen. De rechthebbende op dit graf bepaalt dan ook wie daarin begraven wordt. Veelal worden deze graven ingehuurd door personen die bij elkaar begraven willen worden. Men spreekt dan ook wel over een “familiegraf”. De graven zijn na het verlopen van de graftermijn steeds met een termijn te verlengen. Het plaatsen van een gedenksteen op een particulier graf geeft veel meer vrijheid wat betreft de maten van de gedenksteen, zij het dat gemeenten wel minimale en maximale afmetingen voorschrijven.

Een koopgraf is een grafruimte die voor onbepaalde tijd wordt uitgegeven. Men spreekt hier ook wel over een bijzonder graf. Het graf wordt eigendom van de koper en zijn/haar erfgenamen. Dit soort graven wordt echter nog maar in een beperkt aantal gemeenten in Nederland uitgegeven.

De dagen na het overlijden

De begrafenisondernemer zal na het eerste contact zorg dragen voor alle wettelijke formaliteiten, zoals de aangifte van het overlijden bij de gemeente. In de periode vanaf het overlijden tot aan de begrafenis zal er vrijwel dagelijks contact zijn. Hij zal zorg dragen voor de begeleiding van het condoleancebezoek.

Op de dag van de rouwdienst en begrafenis zal hij de leiding op zich nemen om de besproken wensen rondom de begrafenis op een zorgvuldige manier ten uitvoer te brengen.

Nazorg

Enkele weken na de begrafenis is het mogelijk om de aanwezigen of belangstellenden te bedanken middels een dankbetuiging of advertentie. Vaak is dit ook de periode om als nabestaanden eventueel een grafmonument uit te kiezen.

Omdat er na een overlijden veel praktische zaken te regelen zijn, hebben veel begrafenisondernemers een checklist samengesteld die kan helpen bij de afwikkeling. Het Landelijk Steunpunt Verlies (LSV) biedt op haar website eveneens een checklist aan.

Financiën en nalatenschap

De kosten van een begrafenis

Het zal duidelijk zijn dat een begrafenis kosten met zich meebrengt. De totale kosten zijn mede afhankelijk van de persoonlijke wensen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het soort graf, advertenties, enzovoort. Het is belangrijk om hiervoor geld te reserveren, zodat nabestaanden niet in de verlegenheid worden gebracht.

Het testament

In een testament kunt u uw laatste wil vastleggen. Er zijn talloze zaken die in een testament kunnen worden vastgelegd. Een notaris is hiervan goed op de hoogte. Een opgemaakt testament is niet definitief. U kunt het altijd wijzigen of aanvullen, als er maar een notaris aan te pas komt. Ook kunt u het hele testament weer ongedaan maken.

De wilsbeschikking

De wilsbeschikking verschilt van het testament, omdat er geen tussenkomst van een notaris is vereist. Toch gelden er ook voor de wilsbeschikking, wil deze geldig zijn, enkele voorwaarden. De wilsbeschikking:

1. moet door u als erflater zelf (hand)geschreven zijn: een getypte of door een ander geschreven tekst maakt de wilsbeschikking ongeldig;

2. moet voorzien zijn van de datum waarop het geschreven werd;

3. moet ondertekend zijn door de erflater.

Tot slot

We leven in een tijd waarin de dood bespreekbaar is geworden. Desondanks denken velen liever niet na over hun eigen sterven. De confrontatie met de dood willen wij liever voorkomen. Toch is er niets zo zeker als dat wij eenmaal moeten sterven. De grootste vraag is dan: kunt u sterven? Sterven is immers God ontmoeten. Dat is, los van de praktische informatie die u in dit stuk gelezen heeft, de belangrijkste vraag.

Martin Ligthart (1982) werkt al ruim 18 jaar in de uitvaartsector en is thans werkzaam bij een reformatorische begrafenisonderneming. Hij is ook ouderling in de Christelijke Gereformeerde Kerk ‘Beth-El’ te Sliedrecht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen