„Op politieke avonden zijn altijd verrassend veel jongeren”

Wie een bezoek brengt aan de Tweede Kamer, treft daar vaak maar enkele afgevaardigden in de vergaderzaal aan. Wat doet een kamerlid als hij of zij niet in de vergaderzaal zit?

Dat is een goede vraag! Om daar een beetje zicht op te krijgen, wil ik graag iets van onze manier van werken vertellen. Het bijwonen van de debatten in de Kamer is slechts het topje van de spreekwoordelijke ijsberg. Veel tijd gaat zitten in de kommissies.

Veel voorbereidend werk vindt hier plaats. Die kommissievergaderingen zijn ook gepland terwijl de Kamer vergadert. Men weet dus al van tc voren, dat steeds een aantal kamerleden niel in de Kamer zelf aanwezig is.

Daarnaast heb je kontakten met allerlei mensen buiten de Kamer. Mensen willen je spreken over een bepaalde kwestie. Je moet ook vaak het land in, dikwijls mei de leden van dc kommissies waarin je zitling hebt, maar ook met de eigen fraklie. Van die werkbezoeken valt veel te leren. Ook die bezoeken vallen nogal eens in de tijd dat de Kamer vergadert. Voor een kleine fraktie als de onze betekent dit, dat we eigenlijk altijd met agendaproblemen zitten. We moeten als fraktic permanent kiezen.

Gelukkig wordt er vrijwel altijd op dinsdagmiddag gestemd, terwijl alle fracties dinsdagmorgen hun fraktie-vergadering hebben. Dat betekent, dat op dinsdag de Kamer vrijwel voltallig is. En ja, tenslotte moet je ook wel eens tijd vrijmaken voor een interview...

S.G.P. - G.P.V. - R.P.F.

Wat ziet u als het kenmerkende onderscheid tussen S.G.P. enerzijds en G.P.V. en R.P.F. anderzijds? Bij verkiezingen mag dat onderscheid toch duidelijk naar voren komen? Blijkt dat onderscheid ook daadwerkelijk bij stemmingen over wetsontwerpen en moties? Waarmee kunt u dat illustreren?

Er zijn natuurlijk veel overeenkomsten. dat is duidelijk. Vooral op het ethische vlak zijn we het vaak met elkaar eens. We moeten ook niet onze kracht zoeken in het ons afzetten tegen anderen. Aan de andere kant staan we natuurlijk wel voor onze eigen zaak.

Er is dan niet alleen verwantschap. maar evengoed zijn er belanarijke verschillen. Het G.P.V. en de R.P.F. zetten historisch gezien vooral de oude antirevolutionaire lijn voort. De S.G.P. komt met een veel theocratischer geluid. Wc zien in de allereerste plaats de overheid als een dienaresse Gods. Daarmee willen we artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis als het ware handen en voeten geven.

We stellen duidelijker dan de andere christelijke partijen, dat de taak van de overheid ook gelegen is in het geestelijk welzijn van het volk. Het G.P.V. en de R.P.F. gaan veel meer uit van de geestelijke vrijheid en houden dan ook meer rekening met de draagkracht van de samenleving. De genoemde partijen hebben ook een veel bredere visie op de kuituur. Men spreekt daar wal optimistischer over de kulturele taak die de christen heeft in het geheel van de samenleving. Bij ons is de kultuur-asccse, om het zo eens le zeggen, veel groter. Dat hcefl natuurlijk consequenties, zoals pas nog te zien was in de houding tegenover de nieuwe media-wet. Het G.P.V. en de R.P.F. stemden toen vóór deze wet, terwijl wij tegenstemden.

Wordt het theocratisch elan ook hij de S.G.P. niet minder?

Ja, we moeten oppassen dat we dit aspekt niet laten verschralen! Als dit vervaagt, zijn wc bezig onze eigen wortels door le zagen. We moeten met alle nadruk blijven zeggen, dat het volgen van Gods geboden heilzaam is. Alleen in het houden van Gods wetten is heil voor de samenleving gelegen. Dit hebben we te vertalen naar de regering toe, naar de samenleving, naar onze eigen mensen, vooral ook naar onze jonge mensen toe. Ik zie dit als één van de grootste uitdagingen waar we als politieke partij voor staan. Op de fundamenten van onze samenleving wordt een ontzaglijke aanval gedaan: er vinden huiveringwekkende verschuivingen plaats. Er zijn geweldige problemen waar we in deze door en door verwereldlijkte samenleving voor staan. En dan is er uiteindelijk maar één antwoord: Gods heil zaam Woord. Ik merk dat onze eigen jongeren hier beslist wel ontvankelijk voor zijn. Ons verkiezingsprogram gaat uit van de twee woorden: vast en zeker. Dat spreekt ook onze jongeren aan. Alles verschuift, de samen leving verloedert; dat merken zij ook. We moeten ons niet laten meesleuren door de waan van alle dag. Maar daartegenover mogen we vasthouden dat er een Fundament is, waarop het goed rusten is, zowel voor de mens persoonlijk als voor een samenleving in haar geheel.

U bent ambtsdrager in de Gereformeerde Gemeenten; vanouds stemden vrijwel alle Ger. Gem.'era op de S.G.P.. Hier en daar valt duidelijk een R.P.F.eend in de Ger. Gem.-bijt waar te nemen. Moet dat binnen de scheiding van kerk en politieke partij kunnen of vindt u dit een verontrustende ontwikkeling?

Ik konslateer dat de genoemde vanzelfsprekendheid minder wordt, vooral onder de jongeren. Het is natuurlijk heel goed, als onze jonge mensen zélf gaan nadenken over hun politieke keus. maar we moeten ons wel afvragen waar die bezinning ons brengt. Mijns inziens moeten we dan toch terecht komen bij de fundamentele dingen die ik zojuist noemde.

Daarom hoop ik niet dat veel jongeren uit onze gemeenten bij de S.G.P. weglopen. Ik ben er eerlijk gezegd ook niet zo bang voor.

Ik vang signalen op, dat onze jongeren de fundamentele, eerlijke en tegelijk frisse manier waarop we ons momenteel presenteren, wel waarderen.

Christenen en politiek

Dr. W. J. Ouweneel heeft onlangs de pers gehaald, omdat hij zijn oude standpunt verlaten had, namelijk dat christenen geen taak in de (wereldse) politiek zouden hebben. In dezelfde periode vragen sommige S.G.P.'ers zich juist af of zij de politiek niet moeten verlaten, nu de wetgeving zo a-christelijk of zelfs anti-christelijk wordt. Is dat geen merkwaardige tegenstrijdigheid?

Deze vraag is goed te begrijpen, gezien de lijd waarin we leven. We moeten inderdaad vooropstellen. dat de macht van dc politiek betrekkelijk is. De Heere Christus heeft immers gezegd: Mij is gegeven alle macht... Het gaat ook niel om de zichtbare macht van de meerderheid. Dat te denken leren we als kleine;

partij ook wel af. Maar 0111 je nu van je politieke verantwoordelijkheid te onttrekken, dat gaat me te ver. Ik ben dan ook blij. dat dr. Ouweneel duidelijk voor de dag is gekomen. Bovendien moeten we bedenken, dat de Heere duidelijk zegt, dat Zijn kracht in zwakheid wordt volbracht. God werkt Zijn raad uit. ook door de 'macht' van het kleine, dwars ook tegen menselijke machtsberekeningen in. Juist als bcginselpartij die we als S.G.P. zijn willen, zijn we op de doorwerking van het beginsel gericht. Daarom is het voor mij ook onbegrijpelijk dat serieuze christenen nog steeds het C.D.A. kunnen steunen. Velen van hen beweren, dat er van deze grote partij toch altijd nog een remmende werking uitgaat. Nou. ik merk er de laatste jaren bijzonder weinig van. Onlangs durfde een C.D.A.'er de Algemene Wet Gelijke Behandeling nog een zegen voor het land te noemen, terwijl dit toch bij uitstek een wet is die in de kern dwars tegen Gods wet in gaat.

Om nog even op Ouweneel terug te komen: in zijn kringen is tot nu toe altijd de oude doperse lijn gehandhaafd, namelijk je zo ver mogelijk houden van het politieke gewoel. De nood van de tijd is nu echter 7.0 groot geworden, dat ook hij zegt. dat zwijgen plichtsverzuim is. Onze S.G.P.lijn is vanouds klassiek-gereformeerd geweest.

Teellinck schreef zijn boekje: De politieke christen. Beter kan het eigenlijk niet verwoord worden. Deze man, de vader van de beweging der Nadere Reformatie, is tegelijk de man geweest van de tere omgang met God, zoals hij in andere geschriften liet zien. Maar hij stond tegelijk met twee benen op de grond. Daarom moeten we ons niet terugtrekken. We hebben de bijbelse roeping om te getuigen zolang het kan. Er kan inderdaad een moment komen, dat het ons onmogelijk gemaakt wordt te getuigen. We staan in een permanente spanning. Maar dat stond Paulus ook in Nero's tijd! Hij schreef de overheid ook niet af. Lees Romeinen 13 maar. Juist nu is het nodig om met ons beginsel te staan in de nood van deze tijd!

Hoe reageert de Kamer op een principiële inbreng? We kunnen ongehinderd onze boodschap brengen. Maar tegelijk moet gezegd worden, dat ons geluid steeds meer als 'vreemd' overkomt. Daarom is er ook een toenemende irritatie, zoals bijvoorbeeld bij de behandeling van dc Algemene Wet Gelijke Behandeling te konstateren viel. Met onze opstelling komen we steeds meer haaks op de tijdgeest le staan. Er vallen dan al gauw tennen ten aanzien van ons standpunt als: indoctrinair, arrogant, bevoogdend... Daarom is het ook zo ontzagli jk belangrijk. hoe we ons persoonlijk opstellen. Als we dat vroomhoogmoedig doen. zijn we fout! We hebben vanuit onze gezamenlijke schuld, vanuit de ootmoed te spreken. Daarbij staan we voor de moeilijke taak. het bijbels getuigenis zo te verwoorden dat men ons begrijpt. In de tijd van ds. Kersten begreep iedereen in de Kamer wel waarover hij het had: vrijwel ieder had nog een min of meer christelijke achtergrond. Dat is nu volstrekt anders.

Jongeren

De S.G.P.-jongerenorganisatie is de grootste van Nederland. Wat merkt tt als kamerlid van die jongeren.' Doen ze mee aan meningsvorming.' Komt 11 lien tegen op spreekavonden?

We moeten niet zo naar de getallen kijken. We mogen echter wel dankbaar zijn. dat onze jongeren er zijn. dal ze niet weglopen. Op de verschillende politieke avonden zijn altijd verrassend veel jongeren. Ik vind dat ook heel belangrijk. Ze hebben ook hun gewaardeerde inbreng: kijk alleen maar naar hun eigen blad. dat er zijn mag. En niet te vergeten hun duidelijke inbreng als het gaat om propaganda te voeren.

Staatkundig en/of Gereformeerd?

U bent vooral deskundig en aktief op het gebied van openbaar bestuur en verkeer en waterstaat. Onlangs bent u er ook voor onderscheiden. Dat lijkt meer een kwestie van het 'staatkundige' dan van het 'gereformeerde' te zijn...?

Ik proef ui de vraag ccn klein bed je ccn scheiding lussen het prakiischc werk cn het getuigende elemeni. Die scheiding wil ik beslist niet. We hebben te gelui gen; dal is heel duidelijk. Daarover lu b ik al hel nodige gezegd. Daarnaast hebben we eveneens praktisch bezig te zijn Hel één cn IK ! ander zijn twee zijden van de/eltde medaille. Je mag ook nooit de indruk wekken. dal er zoiets als een neutraal tenein zou zijn. Politiek bezig zijn betekent altijd kiezen. Neem nou de diskussie over de Betuwelijn. Daarover kun je toch niet alleen maar praktisch denken en spreken. Daar komt een aspekt als het verantwoord omgaan met de schepping vanuit dc gedachte van ons rentmeesterschap toch wezenlijk bij! Ik ken geen politieke kwestie waarover niet ook principieel moet worden nagedacht.

Voorheen was u een (hoge) ambtenaar bij de provincie. Intussen bent u al weer acht jaar kamerlid. Is de wereld er door die overstap voor u anders uil konten te zien?

Juist als je je inzet op bepaalde terreinen kun jc wel eens wat bereiken. Ik heb dat ook wel ervaren op het terrein van verkeer en waterstaat. Maar in de Kamer word je wel veel dieper betrokken bij de fundamentele kwesties, bij de wortels van het probleem. In de jaren dat ik hier ben, heeft het me enorm getroffen dat het verwereldlijkte denken zo ver is doorgegaan. De ontwikkelingen gaan razendsnel, vooral op ethisch terrein.

Wordt dit besef volgens u voldoende in de prediking onder ons uitgedragen ?

We moeten oppassen, dat we niet met enkele weinig zeggende opmerkingen ons van de eigen lijd afmaken. Wc beleven inderdaad donkere tijden, maar we moeten wel méér zeggen! Er wordt soms te weinig gepeild wat er wezenlijk aan de hand is. Ik geloof inderdaad, dat dit nog duidelijker in dc prediking aan dc orde moet worden gesteld. Ik denk opnieuw aan een beweging als de Nadere Refonnatie. Ds. Smytegelt durfde het de magistraat vanaf de kansel wel aan te zeggen, wal er zijns inziens fout was in de samenleving van zijn stad Middelburg en van de Republiek. Dil alles raakt ten nauwste onze plaats in de wereld. Deze levenswijze moeten wij ook onze jongeren vóórleven!

Kiezerstrouw

Er wordt wel eens gesteld dat de kiezerstrouw van vroeger verklaard kon worden uit het gezagsgetrouw navolgen van de predikant-leider. Jongeren van deze tijd worden maatschappijbewust opgevoed via lessen op school en het volgen van de media. Vindt u dat bedreigend voor de S.G.P.?

Nie hoor, helemaal niet! Als het goed gebeurt, tenminste... Toerusting is broodnodig. Gezin, kerk en school: die drie horen bij ons toch nog steeds bij elkaar? Daarom wil ik hier de gelegenheid aangrijpen om een goed woord te doen voor onze studieverenigingen. Die zijn hard nodig om ons te bezinnen op de plaats die we temidden van een ontkerstende samenleving innemen.

Niet voor elke S.G.P. 'er telt de kwestie van het vrouwenlidmaatschap even zwaar, noch in 'progressieve' noch in 'konservatieve' zin. Wat zou u willen meegeven aan die meisjes en jongens, voor wie de vrouwenkwestie een 'afknapper' is geworden?

Ik kan me voorstellen, dat er anders over deze kwestie gedacht wordt dan de partij heeft uitgesproken. Daar mag ook ruimte voor zijn. Maar... laten wc van deze zaak geen hoofdzaak maken. Het gaat om het hart, dc kern. Het is jammer, dal we intern niet uit deze kwestie gekomen zijn. Nota bene, terwijl we in de Kamer met zo'n belangrijke zaak als dc Algemene Wet Gelijke Behandeling bezig waren, kraakte het in dc partij van alle kanten. Dat heeft mij diep geraakt!

Het C.D.A.

Maakt het u veel uil of er een kabinet met of zonder het C.D.A. komt. terugziende op onderwerpen als euthanasie, abortus

provocatus. gelijke behandeling en dergelijke?

Ik ben niel blij met de ontwikkeling, die zich aftekende bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen. Het is duidelijk, dat ik geen bewonderaar ben van het C.D.A. De C is daar beslist niel veel meer waard. Maar zo'n geweldige buiteling als het C.D.A. nu laat zien. is natuurlijk wel een nieuw symptoom van de geweldige verwereldlijking. Eigenlijk krijgi het C.D.A. nu een koekje van eigen deeg. Al jaren zoekt men het in hel sluiten van kompromissen, waarbij hel bijbelse getuigenis zoveel mogelijk moest worden wcggepoelsl. Het C.D.A. is niel konfessioneel meer, maar zuiver pragmatisch. Je zou kunnen zeggen: hel C.D.A. leefde al een tijd boven zijn stand. Men staat daar nu voor de vraag: moeten we ons meer profileren als een christelijke partij of als een middenpartij, die vanuil die positie meestal kan meeregeren? De grote partijen gaan trouwens steeds meer op elkaar lijken. Ik kan me voorstellen dat cr mensen zijn die zich afvragen: waar staat dc politiek eigenlijk nog voor? Ik heb echter ook weinig trek in een zogenaamde paarse coalitie, waarbij het C.D.A. uit de boot valt. Dat is ook geen wenkend perspektief. Al moet ik direct met droefheid konstateren, dat het er eigenlijk niet zoveel toe doet. of het C.D.A. nu wel of niet mee regeert...

Is artikel 36 niet een vrijwel onhanteerbaar artikel geworden nu binnen de kerken die vanouds reformatorisch-calvinistisch, Nederlands Hervormd en Gereformeerd waren, van steeds meer kansels gepredikt wordt dat de Bijbel niet Gods Woord maar belijdenis van mensen is en dal het christendom met de Islam en andere godsdiensten in gesprek moet om van elkaar re leren? Staat Rome op het gebied van 'goed en kwaad' niet veel dichter bij de S.G.P. dan de hervormde en gereformeerde synode?

Inderdaad, behoudende roomskatholieken staan in ethisch opzicht dicht bij ons. In het Europees Parlement moet Van der Waal als S.G.P.'er nota bene

wel eens aansluiting zoeken bij Zuideuropcsc roomskatholieke partijen om in ethisch opzicht slcrk te staan. Maar overigens zijn we principieel gezien beslist niel eensgeeslcs mei Rome. Dal is dc groic nood van onze tijd, dat het cr in dc kerken zo triest uitziet. Het oordeel begint bij hel huis Gods. Als het in de kerk niet goed gaat. gaat het in de samenleving ook niet goed. Daarom mag er wel de bede zijn om dc doorwerking van Gods Geest. Een bloei van de kerk zal tegelijk een bloei van de samenleving en de natie betekenen. Hel moet ons gaan om dc doorwerking van de christelijke religie, zoals onze vaderen uit dc tijd van de Reformatie en de Nadere Reformatie zo treffend stelden.

Bewuste kiezers hechten niel veel waarde aan schone beloften, maar wel aan bewezen daden. Waar heeft de S.G.P. zich de afgelopen vier jaar sterk voor gemaakt?

We hebben een aantal thema's heel sterk benadrukt. Er zijn de laatste periode veel aangrijpende zaken op ons af gekomen. Ik hoef alleen maar le wijzen op de euthanasie-kwestie cn de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Dat waren toch wel dc grole thema's. Wat is het resultaat van onze inspanningen op die punten? Je wordt er wel eens moedeloos onder. Maar loch mogen we zo niel redeneren. We hebben te getuigen en ook praktisch weerwerk te lcve-ren. Op dat terrein hebben we zeker een aantal resultaten mogen bereiken. Als zodanig kunnen we nog een remmende faktor in de Nederlandse politiek zijn. Men vraagt in de poli lick nu weer om waarden en normen. Maar zelfs een minister als Ilirsch Ballin durft niet meer voluit le spreken van christelijke waarden. We mogen niet zwijgen. Wat biedl tegenwicht tegen de verloedering van de samenleving? Wat biedt vastheid en zekerheid? Het antwoord is in Gods Woord te vinden. Dat hebben we als het ware poliliek le vertalen. F.n daar hebben we jullie ook bij nodig, jongelui. Blijf daarom niet aan de kant staan, maar besef je verantwoordelijkheid!

Onlangs schreef mijn zieke kollega Van Dis een brief naar alle leden van dc Kamer. Die heeft veel indruk gemaakt. Zijn schrijven werd niet alleen met respekl bejegend, maar heeft ook heel wat los gemaakt. Er waren ook verrassende reacties van totaal andersdenkenden. Deze brief geeft richting aan ons bezigzijn: vanuit een persoonlijke betrokkenheid, mei bewogenheid voor onze medemens, die met ons op reis is naar de eeuwigheid. Dat is politiek bedrijven in eeuwigheidslicht!

C. Bregman

B. S. van Groningen

P. C. den Uil

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen