TER OVERWEGING

W.H. Velema e.a.(red.), Gods Woord door de tijd. Bijbels dagboek. Uitg.Groen Heerenveen 2008, € 15,-

Het zestigjarig bestaan van de Bond van Christelijke Gereformeerde Vrouwenverenigingen heeft een jubileumboek opgeleverd dat er in meer dan één opzicht mag zijn. Een compliment verdient zonder meer al de fraaie vormgeving: de kleurrijke, geplastificeerde omslag (die dagelijks gebruik goed aankan!), het handzame formaat en de heldere, fris ogende bladspiegel. Een paginanummering ontbreekt weliswaar, maar één bladzijde per dag van het jaar maakt die optelsom niet moeilijk. Inhoudelijk zal dit dagboek voor vele chr.geref. lezers bijzonder belangwekkend zijn. De meditaties-per-dag — en dat steeds voor een week — zijn namelijk samengesteld uit referaten die tussen 1952 en 2008 door tal van ‘voorgangers’ uit onze kerken gehouden zijn. Daaronder namen van predikanten en professoren die niet meer in leven zijn (o.m. J.C. Maris, J.H. Velema, B.J. Oosterhoff en J.P. Versteeg). De meditaties zijn per week gekoppeld aan een thema (bijv. voor week 3 ‘Omgaan met Gods beloften’, verzorgd door ds. P.D.J. Buijs) Elke dag van die week biedt een Bijbelgedeelte en een overdenking waarin een aspect van het thema aan de orde komt. Het is boeiend om al die verschillende bijdragen te lezen en daarin bij alle verscheidenheid toch ook met dankbaarheid de eenheid van kerkelijk belijden en beleven te herkennen. De redactie én de Bond verdienen alle lof voor dit initiatief!

Drs. J.L. Compagnie (red.), Informatieboekje 2008 voor de Nederlands Gereformeerde Kerken. Uitg. Buijten & Schipperheijn Amsterdam 2008, 256 blz., € 9,90.

Opnieuw mogen de NGK zich verheugen in een (bescheiden) groei van enkele honderden leden. Net als in de CGK is dat trouwens voor een heel groot deel te danken aan een klein aantal gemeenten waar die groei er goed in zit, terwijl vele andere gemeenten meer en meer moeite hebben om het hoofd boven water te houden (net voor het verschijnen van dit Informatie-boekje kwam het bericht naar buiten dat de gemeente van Baarn/Soest, die nog met 82 leden op blz. 59 te boek staat, binnenkort zal worden opgeheven). Van groter belang is het geestelijk innerlijk van de NGK. Net als in de CGK neemt de diversiteit daarvan toe. De redacteur signaleert het gevaar dat ‘het kerkverband zijn waarde meer en meer gaat verliezen’ (blz. 177). Dat klemt des te meer naarmate de generatie die de vrijmaking en de scheuring in de jaren ′60 heeft meegemaakt, verdwijnt, waarbij jongeren opstaan die dat niet meer ‘in hun geestelijke botten hebben’. Terecht wijst ds. Compagnie op het belang om telkens weer op het Woord van God teruggeworpen te worden en in alle eerbied te vragen, wat Hij met ons persoonlijke en kerkelijke leven wil. Hij noemt daarbij enkele zaken uit de vroegere Geref. Kerken, waar vrijgemaakten zich tegen te weer stelden, maar waarvan ‘de eerlijkheid gebiedt toe te geven, dat wij op hetzelfde spoor zijn gegaan’ (blz. 177). Reden tot zelfonderzoek: was het vroeger minder ernstig dan wij dachten of zijn wij zelf uit het spoor geraakt? Zo geeft een jaarboekje heel wat stof tot nadenken.

Ds. A.C. Uitslag (red.), Het Evangeliezaad in de Schouwse grond. De geschiedenis van de Christelijke Gereformeerde Kerk Kerkwerve. Uitgave in beheer van de kerkenraad 2008,159 blz., € 25, — (met verzendkosten € 28,60).

De gemeente van Kerkwerve, die onlangs een halve eeuw mocht bestaan, heeft een schitterend boek naar aanleiding van dat jubileum het licht doen zien. Het is prachtig uitgevoerd, zowel qua tekst en lay-out als qua foto’s. De drukker (die niet vermeld staat, en dat had toch best gemogen) verdient een groot compliment. Ds. Uitslag (geholpen door enkele gemeenteleden) heeft veel bronnenonderzoek gedaan. Zo wordt duidelijk dat al in 19e eeuw op en rond het dorp sprake is van gezinnen die in het spoor van de Afscheiding willen gaan. Vanuit de grote moedergemeente Zierikzee komt het na de ramp van 1953 tot stichting van (o.a.) de gemeente van Kerkwerve. Door de jaren heen, zo blijkt uit de gegevens, is men zoekende geweest naar de geestelijke identiteit van de gemeente, en er was ook niet altijd sprake van een duidelijk beleid daarin. Gaandeweg komt er meer geestelijke vastheid. Daarin heeft iedere gemeente, ook deze, haar eigen ‘kleur’ in het veelkleurige palet van de CGK. Dat is i.h.a. mooi beschreven; wel zijn er een paar uitglijders (bijv. op blz. 70, waar het besluit om ritmisch te gaan zingen betiteld wordt als een ‘in menig opzicht heilloos besluit’ — niemand kan immers weten hoe een ander besluit had uitgepakt? — en op blz. 83, waar n.a.v. een terugkeer naar de jeugdzondag naar oude snit over ‘een gewone eredienst zonder fratsen’ wordt gesproken). Het lastigste deel van het boek zit echter aan het slot, waar de periode van de laatste vijf jaar wordt beschreven. Dat zit vast op de gulden regel dat men in een gedenkboek voorzichtiger wordt met het trekken van lijnen naarmate men dichter bij het heden komt; voor het schrijven van geschiedenis is immers enige afstand nodig. Dat is hier niet gebeurd, integendeel. En de lezer krijgt gaandeweg een ongemakkelijk gevoel: oudere en jongere gemeenteleden worden soms echt ‘de les gelezen’, de andere eiland- en classiskerken krijgen een bepaalde — vanuit het standpunt van de auteur zorgelijke — typering. Toen dacht ik: dat past wel in een vertrouwelijk gesprek, of in een vertrouwelijke bespreking op de classisvergadering, maar niet in een openbaar boek. Met meer soberheid en ingetogenheid zou het boek hier echt aan inhoudelijke kracht gewonnen hebben. Blijft het feit dat velen zullen smullen van deze kleine kerkgeschiedenis, ook vanwege de geslachtsregisters (blz. 133–151) — en terecht. Een aansporing voor andere gemeenten om bij gelegenheid hetzelfde te doen.

Ds. J. Westerink, Leer mij volgen. Over het volgen van de Heere Jezus in het dagelijks leven. Uitg. Den Hertog Houten 2008,108 blz., € 12,50.

Ds. J. Westerink, predikant op Urk, heeft in zijn lange actieve diensttijd in het Koninkrijk vele contacten gehad, niet in het minst met jongeren. Dat waren persoonlijke gesprekken, maar ook lezingen waarop reacties kwamen. Ze raakten vaak het thema dat nu de titel is van dit boek. En in de inhoud ervan zijn al deze ervaringen verwerkt. Het geheel is ook geënt op dat wat hij persoonlijk meekreeg van ‘thuis’. Dat alles geeft aan het boekje een bijzondere glans. Helder, principieel en pastoraal tracht hij jongeren (maar het zal anderen bepaald geen schade doen het ook te lezen) in te winnen voor de dienst aan de Heiland, om het Lam te volgen, waar het ook heengaat. Dat betekent een omslag in het leven: ‘Dan moet jij je oor, dat je aan satan geleend had, aan de Heere lenen (…) een schaap van de goede herder worden’ (blz. 33). In hoofdstuk 7 worden de algemeen-principiële lijnen uit de voorgaande hoofdstukken dan toegespitst op enkele van de 10 geboden (waarom trouwens niet op alle? Dat zou nog meer richting hebben gegeven aan het concreet volgen). Een klein detail: is het wel waar dat een overleden volgeling van de Heiland nu ‘al jaren mag aanzitten aan het Avondmaal van de bruiloft van het Lam’ (blz. 48)? Of… is hij nu al jaren in de hemel, wachtend op die grote dag?

Jan Kronenberg

,

70 × Openbaring

. Bijbels dagboekje. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2008, 82 blz., €9,50.

Ds. Kronenberg, die wegens ziekte vroegtijdig geëmeriteerd moest worden, is al jarenlang bezig met het boek Openbaring. Na een aantal bijdragen in Goede Moed verschijnt er nu een dagboek van zijn hand, waarin we in 70 dagen dat hele Bijbelboek kunnen doorlezen. Hij noemt (blz. 5) het ‘een voorzichtige poging’ om meer inzicht erin te geven. Dat is wel heel bescheiden: er is grondig voorwerk verricht en daarop is een puntige én geestelijk-praktische uitleg gebouwd. Respect daarvoor! De stijl is gericht op jongeren. Zij, maar ook ouderen, zullen er met vrucht kennis van kunnen nemen. Ook aan de getallen besteedt ds. Kronenberg aandacht, en hij wijst terecht op de symboliek daarin. Hij had hier en daar van mij daarin nog wel een stap verder mogen zetten. Zo wijst hij wel op het gegeven van de 42 maanden en 1260 dagen en brengt die terecht terug naar 3½ jaar, maar neemt niet de stap naar de helft van 7; ook bij het getal 1000 in Openb. 20 is net iets meer te zeggen, volgens mij, in navolging van de uitleg op blz. 31 in Openb. 7. Maar dat zijn maar enkele details. Wie zich in dit boekje verdiept, wordt geestelijk verdiept, en daar gaat het om.

T. Brienen, Johannes Hoombeeck (1617–1666). Eminent geleerde en pastoraal theoloog. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 1008, 142 blz., € 14,90.

In de serie Inleiding met kernteksten verscheen bovengenoemd deel, als vrucht van de inspanning van ds. Brienen. Deze is op het terrein van de Nadere Reformatie een vertrouwde figuur. Hoombeeck was al snel een veelbelovende jongeling, die in rap tempo door de opleidingen heen schoot en op 26-jarige leeftijd al hoogleraar te Utrecht wordt, later te Leiden. Daar geeft hij theologische leiding aan het kerkelijk leven. In het hoofddeel van het boek (hoofdstuk 4) worden daarvan vele voorbeelden gegeven: de doop, de catechisaties, de Joden en hun bekering, maar ook over de geestelijke verlatingen. Hij kon polemisch zijn, maar ook sterk meelevend pastoraal. Er is één preek van hem bewaard gebleven (daarover op blz. 30 en 31); dat was een preek in een belijdenisdienst, die overigens direct gevolgd werd door de viering van het avondmaal. Het onflokt ds. Brienen de aantekening:’ De verbinding van belijdenis doen en het meevieren van het avondmaal was toen nog vanzelfsprekend’. Om over na te denken…

H. Florijn, J. van ’t Hul, J. Mastenbroek, Op zoek naar sporen. Zes kerkhistorische wandelingen. Uitg. Den Hertog Houten 2008, 93 blz., € 15,90.

Met dit boekje kan een gezonde bezigheid, namelijk een fikse wandeling, gecombineerd worden met een opfrissing van het kerkhistorisch geheugen: het bevat namelijk een zestal wandelingen dwars door de centra van steden die op enig moment van belang zijn geworden wat betreft de ontwikkeling van het gereformeerde leven. In Deventer komt u zodoende bij kerken en huizen die m.b.t. Revius van belang waren; in Dordrecht komen we terug bij de bekende synode van 1618/′19 en de ontwikkeling van de Reformatie aldaar; Franeker brengt ons terug bij Bogerman, Anna Maria van Schuurman en bij de plaatselijke academie; in Gouda is de bekende grote kerk het uitgangspunt — terwijl ook bijv. de Geref. Gem. in beeld komt; Kampen is goed voor de ontwikkeling van kerk en theologie vanaf de 19e eeuw — daar staan niet voor niets twee theologische Universiteiten; Utrecht brengt de bekende Voetius in herinnering. Lichamelijk en geestelijk dus een ‘gezond’ boekje, dat aanspoort tot activiteit.

Dr. L. Miedema, Nieuw diaconaat Gids voor diakenen en diaconale vrijwilligers. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2008, 105 blz., € 8,90.

Deze uitgave maakt deel uit van de serie ‘Minibibliotheek voor de PKN’. De schrijver is diaconaal predikant en is gepromoveerd op een diaconaal onderwerp. Zijn betrokkenheid en deskundigheid is overal in dit boekje terug te vinden. Na een korte bespreking van de Bijbelse grondlijnen komt al snel in beeld voor wie diakenen bijzondere aandacht hebben en hoe zij hun diaconale werk op een goede manier kunnen organiseren. Vele praktijkvoorbeelden en verwijzingen naar websites laten zien hoe creatief de liefde kan worden om barmhartigheid en gerechtigheid na te streven.

Dr. J. Kronenburg en dr. R. de Reuuer (red), Wij zijn ook katholiek. Over protestantse katholiciteit. Uitg. Protestantse Pers Heerenveen 2007, 311 blz., € 19,50.

Bij ‘katholiek’ wordt al snel gedacht aan de rooms-katholieke kerk. In dit boek laten 25 auteurs uit de PKN zien dat katholiciteit ook bij protestanten hoort. Eerst worden in twaalf opstellen vanuit verschillende theologische invalshoeken lijnen getrokken naar wat katholiciteit vroeger en vandaag te betekenen heeft. Daarna worden 15 portretten getekend van theologen die breed-katholiek dachten en die in Nederland grote invloed hebben gehad: van Luther en Calvijn tot Bavinck en Van Ruler. Zeer de moeite waard is het artikel van dr. G. van den Brink over de katholiciteit van de Dordtse Leerregels. De belijdenis die bij uitstek het meest gereformeerd lijkt te zijn, blijkt brede katholieke wortels te hebben. Zonder aan de waarde van de opstellen iets af te doen, blijkt ook juist in een bundel als deze hoe moeizaam het vinden van kerkelijke eenheid is — al blijft de opdracht daartoe een dure roeping.

Dr. J. Douma, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi. Serie: Gaan in het spoor van het Oude Testament. Uitg. Kok Kampen 2008, 181 blz., € 13,50.

Met dit deel sluit dr. Douma de behandeling van het Oude Testament af. De opzet van de serie is bekend: in een beknopt overzicht wordt de achtergrond van een Bijbelboek beschreven, waarna een meer gedetailleerde uitleg volgt. De serie is voortgekomen uit een Bijbelcursus voor gemeenteleden. De sporen daarvan zijn te merken in de toespitsing naar de praktijk van het geestelijk leven. Gespreksvragen maken deze boekjes uitstekend geschikt als Bijbelstudiemateriaal voor groepen, maar ze zijn uiteraard ook individueel te gebruiken tot verdieping van het inzicht in de Schriften.

Nynke Dijkstra-Algra, Kerk naar buiten. Gids voor vrijwilligers in missionaire werkgroepen. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2005, 79 blz., € 8,90.

De schrijfster werkt als toeruster/adviseur voor pastoraat en gemeenteopbouw voor de PKN in de provincie Utrecht. Dit boekje sluit aan bij het groeiende verlangen van velen naar een werkelijk missionaire uitstraling van de kerk naar buiten. De kracht van dit boekje ligt niet in nieuwe inzichten, theorieën of pasklare stappenplannen. Wel wordt in kort bestek op een praktische manier duidelijk gemaakt voor welke valkuilen en uitdagingen een gemeente komt te staan wanneer zij werkelijk missionair wil zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen