4. Lichaamscultuur
In onze maatschappij is veel aandacht voor het uiterlijk. Onze cultuur is een uitgesproken 'bodycultuur' geworden. De media proberen ons ervan te overtuigen dat wij gelukkiger zijn wanneer we een perfect lichaam bezitten. Wat mooi en perfect is, wordt bepaald door de mode en de (tijdelijke) mening van bepaalde groeperingen. In Nederland wijk je bijvoorbeeld af als je dik bent, terwijl je in Afrika dan juist mooi bent. Dat zo'n mening tijdelijk is, blijkt wel uit het feit dat er in de tijd van de Barok in Nederland ook een periode is geweest waarin gezette mensen mooier werden gevonden dan slanke.
Als je niet mooi genoeg bent, volgens de norm die door anderen wordt bepaald, val je buiten de boot. Dikke mensen bijvoorbeeld worden zo soms beoordeeld als slappelingen, mensen zonder zelfbeheersing. Vaak wordt dik zijn ook geassocieerd met domheid.
Schoonheid wordt gezien als iets wat de mens zelf kan beïnvloeden en als iets waar iedereen recht op heeft. Mensen beoordelen elkaar dagelijks en veelvuldig op het uiterlijk. Natuurlijk is het uiterlijk het eerste wat je ziet als je een ander ontmoet. Er ontstaat echter een onvolledig beeld van een persoon, als er niet verder gekeken wordt dan het uiterlijk. We moeten de moeite nemen om de karaktertrekken van iemand te leren kennen en zo iemand om zijn of haar hele persoonlijkheid waarderen.
Het gevolg van de aandacht voor het uiterlijk is dat jong en oud probeert aan het ideaalbeeld te voldoen. Soms zijn mensen zo ontevreden over hun uiterlijk dat ze bij een plastisch chirurg hun lichaam laten behandelen.
Een ander gevolg is dat mensen zich al zorgen maken bij de minste of geringste oneffenheid. Een kleine aandoening kan al ingrijpende negatieve gevoelens over zichzelf tot gevolg hebben. Het innerlijk is vreemd genoeg minder belangrijk, terwijl dat je persoonlijkheid veel sterker bepaalt. Eigenwaarde wordt in steeds sterkere mate alleen nog maar gevormd door de waardering voor het uiterlijk. Omdat mensen eikaars uiterlijk vergelijken met dat van anderen, komen sneller jaloerse gevoelens naar boven. Het kan altijd mooier. We gaan dan echter voorbij aan de mooie dingen die we wel hebben. Voldoende acceptatie en waardering van het lichaam is belangrijk om dankbaar en verwonderd te kunnen zijn.
Zelfzorg
Het lichaam is een geschenk van God. God heeft met veel zorg ons lichaam gemaakt. Als je vanuit dat perspectief naar het lichaam kijkt, verwonder je je over de werking ervan. Dat staat haaks op te gefixeerd zijn op je uiterlijk. Natuurlijk moeten we goed voor ons lichaam zorgen. Maar een perfect lichaam willen hebben is niet het doel. Extreem bezig zijn met je lichaam zorgt er voor dat er minder tijd is voor de rest van je persoonlijkheid. In hoofdstuk 2 is vanuit 1 Korinthe 6 benadrukt, dat we de opdracht krijgen om met ons lichaam God te verheerlijken. Dat betekent dat we niet ons eigen lichaam mogen verafgoden, maar het betekent ook dat we ons lichaam niet mogen verwaarlozen.
In Leviticus 15 geeft de Heere in de wetten voor onreinheid verschillende voorschriften voor het wassen van het lichaam, kleding en zelfs bezittingen om ziektes en het overdragen van ziektes te voorkomen. Geen volk in de toenmalige wereld moest zich zo regelmatig en grondig wassen en zichzelf verzorgen als de Israëlieten.
We moeten medisch gezien en wat hygiëne betreft zo goed mogelijk voor ons lichaam zorgen, zodat het in een goede conditie blijft om God te kunnen dienen. Dat houdt in dat we voldoende moeten slapen, vechten tegen verslavingen en luisteren naar de signalen van ons lichaam die kunnen wijzen op ziekte. We moeten tijdig en voldoende ontspannen, zodat ons lichaam geen slaaf wordt van ons werk, en we lichamelijk en mentaal in gezonde conditie blijven om onze dagelijkse bezigheden te kunnen doen en onze taak in het leven te vervullen. Werken aan een goede conditie mag ook zeker en lichaamsbeweging is nodig. En natuurlijk hoort gezonde voeding bij een christelijke levensstijl.
Uitspattingen en verwaarlozing
Van dit alles komen we extreme vormen tegen: iemand die vier keer per week sport, een streng dieet volgt, vervolgens nog veel vitaminepreparaten slikt en vele middeltjes gebruikt om allerhande kwaaltjes te voorkomen, kan immers ook slaaf van zijn lichaam zijn en zijn gezondheid verafgoden? Uit dit voorbeeld blijkt al dat het moeilijk is om precies aan te geven wat extreem is en wat geoorloofd is voor het lichaam. Cosmetische ingrepen door middel van plastische chirurgie worden vaak gedaan met als doel om het lichaam nog mooier te maken dan het is, omdat men niet tevreden is met het uiterlijk. Een voorbeeld hiervan is een facelift, waarbij de rimpels in het gezicht worden weggewerkt. Er wordt dan geprobeerd het verouderingsproces tegen te gaan en het uiterlijk mooier te maken volgens de norm. Zo'n ingreep is niet verantwoord, omdat het uitgaat van een verafgoding van het lichaam en ontevredenheid over het lichaam dat God gegeven heeft. Er zijn ook ingrepen die wel nodig kunnen zijn, omdat ze een medisch doel hebben. Een voorbeeld hiervan is een huidtransplantatie bij brandwonden.
Een voorbeeld van verwaarlozing is extreem afvallen. Lijnen kan zo ongezond worden dat het lichaam ziek wordt omdat het te weinig voedingsstoffen en vitamines binnen krijgt. Als extreem lijnen een psychische oorzaak heeft, moet hiervoor hulp gevraagd worden van een huisarts.
Er zijn ook voorbeelden te noemen die minder makkelijk te beoordelen zijn. Een beugel van de orthodontist kan bijvoorbeeld alleen voor een mooier gebit zijn. Maar een rechtstaand gebit geeft een betere mondgezondheid. Dan dient het een ander doel.
Schoonheid in de Bijbel
In de Bijbel is er zeker aandacht voor uiterlijke schoonheid. Denk aan David. Van hem staat er geschreven dat hij 'schoon', mooi van aangezicht was. Ook van Rebekka en Sara staat er dat ze zeer schoon waren. Het was blijkbaar belangrijk genoeg om beschreven te worden. In Hooglied wordt de schoonheid van de bruid en bruidegom bezongen.
Een ander voorbeeld in het Oude Testament is Ezechiël 16. In dit hoofdstuk wordt het volk Israël vergeleken met een jonge vrouw. God wil duidelijk maken, dat Hij veel zorg aan het volk Israël heeft besteed. Deze zorg wordt getekend in het beeld van een te vondeling gelegde baby die geheel verzorgd wordt. Als de jonge vrouw in het beeld de vruchtbare periode heeft bereikt, wordt de zorg van God als volgt omschreven: Daarna waste Ik u met water (...) Ik bekleedde u ook met gestikt werk, en Ik schoeide u met dassenvellen, en omgordde u met fijn linnen en bedekte u met zijde. Ook versierde Ik u met sieraad, en deed armringen aan uw handen en een keten aan uw hals. Desgelijks deed Ik een voorhoofdsiersel aan uw aangezicht, en oorringen aan uw oren, en een kroon der heerlijkheid op uw hoofd. Zo waart gij versierd met goud en zilver, en uw kleding was fijn linnen en zijde en gestikt werk; gij at meelbloem en honing en olie; en gij waart gans zeer schoon en waart voorspoedig, dat gij een koninkrijk werdt (vers 9-13). In dit beeld wordt heel concreet uiterlijke schoonheid en zorg voor het lichaam beschreven.
In het Nieuwe Testament wordt meer de nadruk gelegd op innerlijke schoonheid. In 1 Petrus 3: 3 en 4 schrijft Petrus: Welker versiersel zij, niet hetgeen uiterlijk is, bestaande in het vlechten des haars, en omhangen van goud of van klederen aan te trekken, maar de verborgen mens des harten, in het onverderfelijk versiersel van een zachtmoedigen en stillen geest, die kostelijk is voor God.
De Bijbelse lijn is dat uiterlijke schoonheid iets is om na te streven, maar dat de nadruk moet liggen op schoonheid aan de binnenkant.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 2009
AanZet | 79 Pagina's