Tijdsbesteding en jongeren:

Bij kinderen en jonge tieners is het vaak makkelijker om hun tijdsbesteding te beïnvloeden, bijvoorbeeld door regels te maken over ‘schermtijd’. Of door simpelweg te zeggen dat ze buiten moeten spelen. Maar hoe doe je dat als ze ouder worden? Regels zijn dan nog steeds belangrijk, maar er is meer nodig. Vooral dit ene: hun hart bereiken.

Uit de bunker

Het belangrijkste is misschien wel dat je je kwetsbaar durft op te stellen. Dat vraagt moed, maar het is wel de beste manier om dichter bij het hart van jongeren te komen. Als je eerlijk vertelt dat je het zelf lastig vindt om bijvoorbeeld niet te lang op je telefoon te zitten, zeg dat dan. Eerlijkheid ontwapent. Als je eerlijk bent, komt een jongere eerder uit zijn schuilbunker tevoorschijn en geeft hij of zij eerder een kijkje in het eigen hart. Het verandert het perspectief. De vraag is niet: Hoe kan ik die jongere een ‘lesje leren’? Maar: Hoe kunnen we samen op de knieën gaan (letterlijk of figuurlijk) en van Christus leren?

Vertel ook wat je zelf hebt geleerd, bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik van je telefoon. Zijn er praktische hulpmiddelen die je hebt uitgeprobeerd? Het is zeker waard om je hierin te verdiepen. Zo zijn er diverse apps die gericht zijn op ‘screen time control’, zoals ‘Moment’. Voor jongeren is er Yona (‘You’re not alone’), een app die jongeren praktisch wil helpen om meer controle te krijgen op hun schermtijd. Het concept van Yona is heel eenvoudig: Een jongere gebruikt het met iemand die hij of zij vertrouwt, bijvoorbeeld een vriend of vriendin. Je legt ieder je eigen challenges vast en je hebt contact als het even niet lukt om die challenges te halen (zie www.yona.nu).

Tijd en kwaliteit

De uitdaging in zo’n gesprek is om niet alleen over praktische ‘oplossingen’ te praten, maar ook een niveau dieper te gaan. Ga bijvoorbeeld in gesprek over de ‘kwaliteit van tijd’. Hoe beleef je tijd? Op wat voor momenten vliegt de tijd en wanneer tikt de klok tergend langzaam? De ene vorm van tijdbesteding levert veel meer voldoening op dan de andere. Filmpjes kijken op Youtube is wel lekker makkelijk, het laat de tijd vliegen, maar meestal geeft het na afloop een leeg baalgevoel. Simpelweg omdat je niets gedaan hebt. Zonder ‘doen’ geen ‘vol-doening’. Daag jongeren uit om een bezigheid te vinden waar ze zich in kwijt kunnen, waarmee ze in een ‘flow’ raken en de tijd vergeten. Zodat ze ontdekken dat het echt verschil maakt of je een uur filmpjes kijkt, of een uur muziek maakt, sport of de natuur in gaat. Of werkt, voor school of een baas, want dat kan ook zeker voldoening geven als je je hart erin legt!

Gods plezier voelen

Tijdens het sporten of muziek maken, kunnen we ook iets van de vreugde van de Schepper ervaren. Dat laat het voorbeeld van de legendarische hardloper Eric Liddell zien. Hij won voor Groot- Brittannië olympisch goud op de 400 meter tijdens de Spelen van 1924 en werd later zendeling in China. Hij zei: “Ik geloof dat God me voor een doel heeft gemaakt - voor China. Maar hij heeft me ook snel gemaakt. En als ik ren, voel ik Zijn plezier.” Overigens maakte Liddell bewuste keuzes op het gebied van tijdbesteding. Hij wilde niet op zondag hardlopen. Dat was zeker niet uit ‘stijfkoppigheid’, maar omdat sport voor hem een middel was en niet een doel. Sport was een middel om God te eren en Zijn vreugde te ervaren!

Flowstaat

Daag jongeren uit om te ontdekken hoe ze zelf in een ‘flowstaat’ komen. Niet op een snelle, kunstmatige manier (via drugs en alcohol), maar bijvoorbeeld met sport en muziek. Natuurlijk kun je muziek en sport ook op een verkeerde manier gebruiken. Maar in principe zijn het goede gaven die een prachtige manier van tijdsbesteding kunnen bieden. In het beroemde boek ‘Tafelgesprekken’ zegt Maarten Luther: “Muziek is een van de mooiste en heerlijkste dingen die er bestaan. Daarom heeft de duivel er zo’n ontzettende hekel aan, want hij kan er niet tegen als mensen zich gelukkig voelen. Waar muziek gemaakt wordt, verdwijnt de duivel. Muziek verdrijft alle sombere gedachten, zoals we gezien hebben bij koning Saul die door David werd opgevrolijkt.” Luther betoogde zelfs dat ‘muziek de edelste kunst en heerlijkste gave van God is, na de theologie’. “Ik ben gek op muziek, maar ook op het beoefenen van sport. De muziek verdrijft de zorgen en de sport oefent de spieren, maar het belangrijkste is dat we met deze twee er voor zorgen dat we niet vervallen tot drankzucht en gokken, zoals maar al teveel gebeurt met jongeren. Wie geniet van muziek, is gelukkig.”

Verbonden blijven

Hoe bereik je dat jongeren hun tijd goed besteden? Hoe belangrijk het gesprek daarover ook is, daden spreken uiteindelijk vaak luider dan woorden. Het belangrijkste is dat we zelf voorleven om dag na de dag te leven van de genade van Christus. Om tijd aan Zijn voeten door te brengen. Hij geeft, zonder verwijt, ook als wij het keer op keer verprutsen… Zijn genade is elke dag nieuw. Als wij – met alle lek en gebrek – leven vanuit het besef dat onze uren en dagen genadegaven van Christus zijn, dan merken jongeren dat. Ze ‘ruiken’ het als we zelf onze diepste vreugde in Hem vinden.

Die vruchten daarvan worden soms pas later zichtbaar. Soms kun je denken: Geef ik nou echt het goede voorbeeld? Draagt mijn leven wel vrucht? Dat moet echter niet onze belangrijkste zorg zijn. Ons belangrijkste doel moet zijn: verbonden blijven met Christus, de Wijnstok (Johannes 15), dan komt de rest vanzelf wel. De prediker Oswald Chambers (1874-1917) schreef: “Christus vertelde Zijn discipelen niet zich te verheugen in succesvolle dienst. Ze moesten blij zijn omdat ze op de juiste manier met Hem verbonden waren (Lucas 10:18-20). Als we gaan letten op wat er uit ons stroomt, verliezen we het contact met de Bron. We moeten op de Bron letten, en God zal er wel voor zorgen dat er iets uit ons stroomt.”

Armoedige toestand

Daarbij is het belangrijkste dat we jongeren perspectief geven. Zonder perspectief wordt het leven iets absurds en dat draagt meestal niet bij aan een goede tijdbesteding. Dan beland je al snel in sferen van ‘in de hemel is geen bier, daarom drinken we het hier’. Leef het eens even in: Wat een armoedige toestand is het als we alleen dit leven hebben, als er geen Verlosser is, geen opstanding uit de doden, geen land aan de horizon om met heimwee naar uit te zien. “Toekomstperspectief is een schaars artikel geworden”, schreef pedadoog Wim ter Horst. “De grote utopieën hebben hun geloofwaardigheid verloren. Maar waar er een algemene schaarste is, hebben christenen overvloed. Hun schatkamers liggen vol. Ze weten er in de opvoeding alleen nog onvoldoende gebruik van te maken.” Gebrek aan toekomstperspectief was volgens Ter Horst een levensgroot gevaar, het ontneemt jongeren levenslust, en ook elke lust om hun tijd goed te besteden. Hij noemde gebrek aan toekomstperspectief zelfs één van de ‘centrale pedagogische problemen van deze tijd’. “Als dat perspectief niet aanwezig is, kunnen kinderen en jeugdigen nergens heen, ze raken dan gemakkelijk verstrikt in de duivelskringen van produceren en consumeren.’’

Stampvoeten bij de ijskraam

In de Bijbel komt het steeds weer terug: het leven is tijdelijk. Ons leven is als een bloem op het veld (Psalm 103:15). Mooi, maar ook kwetsbaar. Als de wind een keertje waait, is zo’n bloem al verdwenen. Weg. Foetsie.

Christenen zijn hier maar even, ze zijn onderweg. De Bijbel is eigenlijk een boek van reizigers, van pelgrims; mensen die een ander Vaderland zoeken (Hebreeën 11). Dat zet alles in een ander licht. Dan kun je nog steeds genieten van al het moois hier. En misschien lukt dat zelfs beter. Dan ben je niet meer als een kind dat stampvoetend bij de ijskraam staat; zo’n joch dat schreeuwt om groter en meer – en nu gelijk! “I want it all and I want it now!” Nee, je beseft: het beste komt nog. Je bent onderweg… Dat ontspant. Het helpt om op een goede manier te genieten van gaven als sport, muziek en werk, zonder dat het een namaakgod wordt die je diepste levensbehoeften moet vervullen.

De Schotse dominee Robert Murray M’Cheyne zei: “Je hebt slechts twee ondiepe beken door te gaan: ziekte en dood. Hij heeft beloofd om jou tegemoet te gaan en jou te leiden van stap tot stap. Nog maar weinig tranen, nog weinig verleidingen, nog weinig vurige gebeden, nog weinig avondmaalsvieringen, en jij zult met het Lam op de berg Sion zijn.”

Zanger Matthijn Buwalda maakte over dat thema een indrukwekkend lied: ‘Nog één rivier.’ Het gaat over het leven als woestijnreis. We wandelen door de woestijn, net als vroeger het volk Israël. Tot we niet meer verder kunnen. “Kijk ons leven of we God zijn, tot we staan voor de rivier.”

Dagen tellen

Het kan goed zijn om daar heel concreet het gesprek over aan te gaan. Het leven hier is maar tijdelijk. En tijd is en blijft genadetijd. Op de volgende website kun je invullen wanneer je geboren bent en daarna zie je hoeveel dagen je al op aarde rondwandelt: www.berekenen.nl/a-z/ leeftijd-in-dagen-berekenen. Het kan aardig zijn om dat met een jongere in te vullen. Stel: je bent geboren op 5 mei 1995, dan ben je 8285 dagen op aarde. En 198840 uren, 11930400 minuten en 715910400 seconden!

Stel dat je tachtig jaar wordt, dan heb je nog ongeveer 499676 uur te gaan. Da’s nog best wat, denk je misschien. Maar elke dag gaan er 24 af, elke week 168 en elk jaar 8760…

Daarom vroeg Mozes aan de Heere God: Help mij om mijn dagen te tellen. Zodat hij bleef beseffen: het leven is niet eindeloos. Het is waar: God schiep de tijd, en Hij schiep er heel veel van… Maar op een keer zijn je dagen, uren en minuten op. Zo komt ons dagelijks leven in een heel ander perspectief te staan. Wat is nou echt belangrijk en waard om je tijd aan te besteden?

Stoute schoenen

Ons leven hier stopt een keer. Misschien al snel. Christus zal oordelen over de ‘levenden en de doden’ (Geloofsbelijdenis van Nicea). Wees niet bang om die realiteit concreet te benoemen, in een sfeer van liefde en vertrouwen! Als we deze werkelijkheid echt laten doordringen, helpt dat om de juiste prioriteiten te stellen.

Die waarheid mogen we eerlijk aan jongeren voorhouden. Vanuit het gebed dat ze ‘de stoute schoenen zullen aantrekken’ en door de leiding van de Heilige Geest naar Christus gaan. Hij wil hen en ons persoonlijk bij de hand nemen en leren hoe we onze tijd mogen besteden!

“Ik trek de stoute schoenen aan,

Ik wil naar Jezus henengaan.

Want zo ik weigeren blijf,

dan is Mijn dood en ondergang gewis.”

(C.H. Spurgeon)

Gertjan de Jong

Medewerker bij het LCJ.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen