Revitalisatie van het Lichaam

Kerk

Het gevaar voor een kerk bestaat dat zij een bejaarde dame is die er ogenschijnlijk vitaal uitziet, maar feitelijk allang is uitgerangeerd. Aan de buitenkant klopt het allemaal nog wel. De woorden die ze spreekt lijken levend; de kerkorde op de plank, de formulieren in de keukenla en de druk op de knop van de magnetron wekken de indruk dat het allemaal wel prima gaat, maar wie naar haar lichaam kijkt ziet dat de meeste ledematen geen taken uitvoeren. Dat is een groot gevaar. Een gevaar zo oud als de gemeente van Korinthe. In Korinthe had het echter niet zoveel met senioriteit te maken als wel met jeugdige overmoed. De presentie van de Heilige Geest had zoveel indruk gemaakt dat verschillende gelovigen met de gaven van de Heilige Geest (charismata) aan de haal waren gegaan.

Er ontstond een charismania die vooral gebruikt werd tot eer en glorie van de individuele gelovige. Als jij toch in tongen kon spreken of je had een gave van profetie, dan kon je ver boven de ander uitstijgen.

Het gevolg daarvan was dat het Lichaam van Christus verlamde, want als iemand begint te denken dat hij of zij alle gaven ‘in bezit’ heeft, dan zijn anderen kennelijk niet (meer) nodig.

‘onze’ kerken

De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben inmiddels een respectabele leeftijd bereikt. Van jeugdige overmoed zal niet direct sprake zijn. Maar functioneert het hele lichaam? Of is ze inmiddels te vergelijken met de eerbiedwaardige dame in de oorfauteuil? Op papier klopt alles, de woorden die gesproken worden klinken vroom en fijnzinnig, maar slechts een klein deel van het lichaam functioneert werkelijk. We hebben de neiging om steeds meer te ‘professionaliseren’. De hoeveelheid werkers neemt toe en de plaats van de gemeenteleden die hun gaven willen inzetten kan zomaar kleiner worden als zij niet de ruimte krijgen om hun gaven in te zetten. Daarvoor waarschuwt de apostel Paulus ons in de Korinthebrief.

De Korinthebrief

De Korinthebrief speelt zich af tussen twee brandpunten: kruis en opstanding. Het eerste brandpunt is hoofdstuk 1 en 2 waarin de apostel Paulus schrijft over de kracht van het kruis. Het andere brandpunt is hoofdstuk 15 en 16 waar de opstanding van Jezus Christus uit de doden het punt vormt van waaruit alles opnieuw bezien moet worden. Tussen die twee loopt een lichaam: het Lichaam van Christus. In dat Lichaam telt elk mens die gelooft dat de Heere Jezus door genade zijn Redder is als een levend lidmaat. Het Lichaam mag niet stilstaan, maar het moet in beweging zijn op weg naar de opstandingsdag. Dat Lichaam mag niet blokkeren of vastroesten. In Korinthe dreigde het Lichaam in een stoel te belanden omdat een paar ledematen zich boven anderen gingen verheffen. De gemeenteleden van Korinthe dachten dat ze zo ‘geestelijk’ waren omdat ze allerlei gaven ontvingen, maar feitelijk waren ze ongeestelijk bezig. Paulus opent hoofdstuk 12 met: ‘ik wil niet dat jullie onwetend zijn over de geestelijke gaven’.

Talent en gave

Als Paulus over de charismata schrijft wordt daar iets anders mee bedoeld dan talenten. In ons spraakgebruik lopen die twee makkelijk door elkaar. Een talent is dat wat je scheppingsmatig meekreeg. Ze komen van binnen naar buiten. Hoe ouder een kind wordt, hoe meer zijn voorkeur of talent naar buitenkomt. Het zit in je DNA en meer mensen in je familie hebben dat talent. Piano spelen, goed kunnen turnen of makkelijk contact maken met anderen horen bij je talentenpakket dat je meekreeg. Een talent heeft als eigenschap dat hij middels weinig inspiratie (het is immers een talent!) en veel transpiratie ontwikkeld moet worden. Je kunt een begaafd pianist zijn, maar wie niet oefent komt nergens.

Een gave van de Heilige Geest (charisma) zit nooit in ons. Het komt altijd van buiten naar binnen. In dat licht is elk charisma ‘bovennatuurlijk’. Een charisma heeft niet noodzakelijk met natuurlijke begaafdheid te maken, maar is een genadegave die de Heilige Geest schenkt tot opbouw van zijn gemeente. Een charisma heeft dus alles te maken met inspiratie (spirit = Geest) en niet met transpiratie. Een gave van de Heilige Geest ontvang je niet door hard te werken. Het is een cadeau dat de Heilige Geest geeft om op een bepaald moment en op een bepaalde plaats Gods heerlijkheid in Jezus Christus te tonen.

Verschil

Dit onderscheid tussen talent en gave moeten we niet forceren. Uiteraard neemt de Heilige Geest onze talenten met vreugde in dienst. Wie goed piano kan spelen kan dat gebruiken tot eer van de Vader, maar hij kan er ook helemaal mee in zichzelf eindigen. Je talenten gebruiken is belangrijk, maar een charisma (gave) heeft een ander vertrekpunt.

Nu is de vraag waar wij op gericht zijn. Wilt u eens een moment nemen om uw gemeente tegen het licht te houden? Welke (on)uitgesproken voorkeur is er in uw gemeente? Zijn wij meer gericht op de talenten of op de gaven? Ik bedoel dit: als er een nieuwe kinderwerker nodig is, wat doen we dan? Als de gemeente gericht is op (natuurlijke) talenten zal ze de neiging hebben om de juf te bellen. Die werkt immers al de hele week met kinderen, dus die kan het er makkelijk bij doen.

Als de gemeente gericht is op de gaven zal ze eerst in gebed gaan en biddend zoeken naar wie de Heilige Geest aanreikt voor het kinderwerk. Kan dat dan ook die juf zijn? Jazeker! Alleen is het vertrekpunt en de afhankelijkheid anders. Opeens ontstaat de mogelijkheid voor de ICT-specialist om te zeggen: ‘ik werk de hele week achter een beeldscherm, maar ik heb het verlangen om met onze kinderen het evangelie te delen.’ Ziet u het verschil tussen een talentgerichte aanpak en gevoeligheid voor wat/wie de Heilige Geest als gave wil aanreiken? Het Lichaam komt uit de stoel omdat meer ledematen worden ingeschakeld.

Bedieningen

Hoe komt het dat wij in veel van onze kerken de neiging hebben om vooral te kijken naar onze natuurlijke mogelijkheden? Elk mens heeft de neiging om meer te vertrouwen op zijn natuurlijke mogelijkheden dan op wat buiten zijn eigen bereik ligt. Zoals het in het geloof verleidelijk is om meer te vertrouwen op eigen kracht, dan de zaligheid buiten onszelf in Christus te zoeken, zo is het in het gemeentelijk leven verleidelijk om eerst bij onze natuurlijke kracht te rade te gaan in plaats van met open handen te wachten op wat de Heilige Geest geeft.

Vanaf het kruis werkt de Heilige Geest verzoening, vanuit het open graf schenkt Hij Christus’ weldaden, waaronder de charismata.

Paulus benoemt dat er verscheidenheid aan gaven is. Krijgt iemand vaker een gave toebedeeld dan heet het een bediening. Nooit wordt die gave ons bezit! Elke keer opnieuw zijn we afhankelijk van de werkingen die de Heilige Geest geeft. Over een talent kun je in zekere zin beschikken omdat je besluit hem in te zetten of niet. Voor een gave geldt dat niet! Wij beschikken niet over de gaven maar de Heilige Geest beschikt over ons! Hij neemt ons in dienst.

Nuttig

Tussen kruis en opstanding gaat het er niet om dat wij zoveel mogelijk gaven ontvangen. Het gaat erom dat elk lidmaat in dienst staat van de werkingen van de Heilige Geest. Niet vertrouwend op zijn eigen kracht maar vertrouwend op de Heilige Geest leef je met open handen om te ontvangen wat Hij schenken wil. Het criterium voor het ontvangen van gaven ligt niet in de geschiktheid van de ontvanger. Er is maar één criterium. In hoofdstuk 12: 7 lezen we: ‘Aan ieder echter wordt de openbaring van de Geest gegeven tot wat nuttig is voor de ander’. In Korinthe had men de indruk gekregen dat gaven vooral voor de gelovigen waren. Paulus verlegt de focus naar het Lichaam en zegt: het gaat om de opbouw van het Lichaam. Het Lichaam mag Christus representeren. Waar Hij zichtbaar wordt daar wordt ook het Koninkrijk zichtbaar.

Gaven

Paulus noemt negen gaven (12: 8-10) die niet als een vaste lijst gezien moeten worden. Het zijn gaven die hun voorbeelden in het Oude Testament vinden en die misschien ook als zodanig in Korinthe functioneerden. Al vroeg in de exegese onderscheidt men de negen gaven in drie groepen, namelijk die van verlichting (wijsheid, kennis en onderscheid), handel (geloof, genezingen en werkingen) en die van verkondiging (profetie, tongentaal en uitleg van tongentaal). Geen van deze gaven is onder te brengen bij ons boerenverstand alleen. Het gaat om een ingrijpen van de Heilige Geest. Laten we als voorbeeld de gave van kennis nemen. De gave van kennis heeft niets met je VWO-diploma te maken. Denkt u aan het moment waarop in 1 Koningen 14 de vrouw van Jerobiam bij de profeet Ahia binnenkomt. De Heere geeft hem een gave van kennis en hij vraagt haar waarom ze deze verkleedpartij begonnen is. Vervolgens vertelt de profeet hoe het met haar zoon zal aflopen en welke zonden haar man begaan heeft. Hetzelfde gebeurt als Petrus in het boek Handelingen een gave van kennis ontvangt omtrent de handelwijze van Ananias en Saffira (Handelingen 5). In Korinthe was men onder de indruk van de magie uit het heidendom (12: 2). Met Zijn gaven toonde de Heilige Geest dat God ver boven alle machten reikt. Hebben we dat in onze eeuw opnieuw nodig nu de samenleving meer en meer in de ban raakt van andere machten?

Vandaag

In de kerkgeschiedenis zagen sommigen de charismata als gaven voor de begintijd van de kerk. Die zouden nodig zijn geweest om het evangelie verder te brengen. Nadat het evangelie over de hele wereld verspreid was (wanneer was dat dan?) zouden de gaven niet meer nodig zijn geweest. Het zou zijn opgehouden. We noemen deze gedachte wel de streeptheologie of het cessationisme. Deze gedachte heeft mij nooit kunnen overtuigen. Integendeel, heel kennelijk geeft de Heilige Geest ook vandaag zijn gaven aan wie Hij wil en wanneer Hij wil tot opbouw van het Koninkrijk Gods. Wie echter gericht raakt op de gaven zelf zal er weinig van meemaken. De charismata zijn geen leuke speeltjes voor christenen die iets interessants willen doen.

De Heilige Geest richt je op Christus (Reflected Glory) en met Zijn gaven sterkt Hij het Lichaam om de heerschappij van Koning Jezus zichtbaar te maken. Niemand kan voorschrijven welke gaven dat moeten zijn of hoe ze gestalte krijgen. Wel weet ik dat we ze vandaag hard nodig hebben. Met ons natuurlijk verstand alleen gaan we het niet redden. We hebben de concrete leiding van de Heilige Geest meer dan nodig. Anders blijven we in een oorfauteuil zitten.

Revitalisatie

Het Lichaam zal steeds weer door de Heilige Geest in beweging gebracht moeten worden. Alles in 1 Korinthe 12 zit vast aan de werking van die Geest die tussen kruis en opstanding het Lichaam in alle waarheid leidt (Johannes 16: 13). Een ambtsdrager mag de gemeente voorgaan in afhankelijkheid van die Geest. Afhankelijkheid wordt in twee dingen het meest zichtbaar/hoorbaar.

Allereerst is dat in de gebeden. Bidden we om meer vrijwilligers die hun talenten inzetten of bidden we om meer dienstplichtigen die gaven hebben ontvangen om te bouwen in het Koninkrijk? Ten tweede wordt het Lichaam het meest gerevitaliseerd door de tiende gave. Negen gaven werden u in 1 Korinthe 12 genoemd, de tiende vindt u één hoofdstuk verder. Of zoals Paulus later zal schrijven: Het geloof werkt door de liefde. Zo tilt de Geest het Lichaam uit de oorfauteuil.

Drs. Roosendaal is predikant in Lelystad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen