Doelgroepdiensten

Om te beginnen

Voordat ‘doelgroepen’ in beeld zijn is het belangrijk te letten op de eigenheid van de gemeente die de ‘doelgroepen’ wil bereiken. Wat zijn de specifieke karaktertrekken van een gemeente? In welke omgeving is de gemeente geplaatst? Is er concreet en toegespitst nagedacht over ‘visie en beleid’? Hoe passen diensten voor doelgroepen in het geheel van het kerk-zijn? Wat willen we bereiken en hoe ‘meten’ we de ‘effecten’? In hoeverre deelt de gemeente de gedachtenlijnen van de kerkenraad?

Om dingen van de grond te krijgen zijn enthousiaste vrijwilligers nodig. Hoe voorkom je dat een groep vrijwilligers in hun enthousiasme een eigen programma gaat doordrijven? Maar ook … hoe voorkom je dat enthousiasme in de kiem gesmoord wordt?

Je kunt als kerkenraad een strak beleid voeren en alles proberen te controleren. Je kunt ook ruimte geven, die soms misbruikt kan worden.

De Bethelkerk kiest voor de ruimte, waarbij geprobeerd wordt om als gemeente met elkaar in ge-sprek te blijven. Het is een hele uitdaging en het lukt lang niet altijd zoals we het zouden willen. Toch zijn we dankbaar voor veel openheid waarin eerlijk diepe gesprekken gevoerd kunnen worden. We zijn dankbaar voor de spontane initiatieven vanuit de gemeente. Dankbaar voor de open uitstraling en het hartelijke welkom naar gasten toe. We mogen velen begroeten, opvangen en begeleiden. We zijn niet zozeer gefocust op hun verleden, maar proberen mensen mee te nemen naar een leven met Christus. We geven ruimte aan verwerking, groei en ontwikkeling. Belangrijk daarbij is de plaats waar we kerk zijn. Veenendaal ligt op de Biblebelt. Veel toetreders hebben een christelijke achtergrond. Het zijn nogal eens mensen uit de reformatorische gezindte die weg gegroeid zijn bij hun wortels, of daarvan zijn ‘losgeslagen’. Zij komen tot een nieuwe oriëntatie op de kern van wat ze van huis uit hebben meegekregen.

Differentiatie

De Bethelkerk kent vanwege de omvang van de gemeente dubbele ochtenddiensten: om 9 uur en om 11 uur. In 2012 is een visie-traject afgesloten waarin besloten is om de diensten een eigen ‘kleur’ te geven. De 11-uursdienst sluit op een bepaalde manier wat aan bij de maandelijkse Ontmoetingsdiensten. De focus ligt op het bewust ‘meenemen’ van zoekers en jongeren. In de ‘uitstraling’ van de dienst wordt getracht de mens van vandaag nabij te komen met het Woord van God.

De 9-uursdienst heeft een wat klassiekere vormgeving. Deze dienst komt tegemoet aan hen, die in hun ontmoeting met de Here gebaat zijn met stilte en rust. Gelukkig is er de nodige uitwisseling tussen de bezoekers van beide diensten. Het koffiedrinken tussen beide diensten in biedt mogelijkheden om elkaar te spreken. Vanwege allerlei redenen wordt door gemeenteleden incidenteel of structureel gekozen voor een vroegere of latere dienst. Hoewel het niet lukt iedereen daarin mee te nemen proberen we wel om te functioneren als één gemeente. Vaak zijn het andere activiteiten dan de kerkdienst waarin gemeenteleden elkaar ontmoeten en samenwerken. Er zijn verschillende gedachten, smaken en voorkeuren, maar de ene Here bindt ons samen.

De middagdienst is toegespitst op het ‘leren’. De liturgie is sober. Getracht wordt om wat meer informatie en verdieping te geven. Na een behoorlijke ‘afschaling’ van het gemeente-zijn in Corona-tijdperk is het aantal kerkgangers sterk teruggelopen. Via de Kerkomroep worden deze diensten digitaal en veelal op een ander tijdstip wel goed ‘bezocht’. Geprobeerd wordt om nadrukkelijk aan te sluiten bij die digitale doelgroep. Soms wordt een preek gebruikt door een GroeiGroep of bekeken en besproken in een ‘toevallig’ samen-zijn van vrienden. Er is ongelofelijk veel te vinden op het internet, maar de eigen ‘kleur’ van de eigen gemeente is voor een bepaalde doelgroep van grote betekenis.

Op woensdagavond is er een gebedsbijeenkomst die eveneens door velen digitaal wordt bijgewoond. Allereerst willen we onze God de eer brengen die Hem toekomt. We bidden en danken voor mensen, activiteiten en gebeurtenissen uit onze eigen gemeente en leefomgeving. Er is ook van alles dat op ons afkomt vanuit die grote wereld waarin zich zo veel afspeelt.

Ontmoetingsdiensten

In het verleden werden er in de schouwburg ‘éénop-één diensten’ gehouden. In principe waren deze diensten alleen toegankelijk voor gemeenteleden die iemand meenamen die geïnteresseerd was in het christelijk geloof. Vanwege het kostenplaatje en andere overwegingen kregen deze diensten een vervolg in de Bethelkerk als maandelijkse Ontmoetingsdiensten. Bewust geen ambtelijke diensten om ook ruimte te geven aan niet-theologen als sprekers. Zij hebben zo hun eigen klankkleur en staan soms dichter bij de leefwereld van zoekers. Ruimte ook om allerlei vormen in te kunnen zetten om de boodschap dicht bij de bezoekers van de diensten te kunnen brengen. Er is een nadrukkelijke samenhang tussen de Ontmoetingsdiensten en de vele Alpha-cursussen (ook Youth-Alpha en Student-Alpha) die in Veenendaal mede vanuit de Bethelkerk vorm gegeven worden. Bezoekers van de Ontmoetingsdiensten worden uitgenodigd om deel te nemen aan een Alpha-cursus. Zoekers komen soms ook via Alpha de kerk binnen. Meestal worden ze door iemand meegenomen naar een Ontmoetingsdienst. Vaak zijn die diensten een brug naar de ‘gewone’ diensten.

Sinds het ontstaan van de nieuwbouwwijk Veenendaal-Oost is daar eveneens een maandelijkse Ontmoetingsdienst. We komen samen in het wijkcentrum, dat de mooie naam ‘Ontmoetingshuis’ draagt. De diensten daar zijn erop gericht om de kerkelijke presentie vorm te geven in Veenendaal-Oost. De Ontmoetingsdienst sluit aan op andere activiteiten in de wijk. Graag willen we de onderlinge ontmoeting van gemeenteleden in Veenendaal-Oost stimuleren. Daarbij is steeds het verlangen dat de missionaire gezindheid bevorderd mag worden. Dat er een innerlijk verlangen mag zijn het Evangelie te delen met buren en wijkbewoners. Het verlangen is om onze gemeenteleden toe te rusten en te vormen. Het gaat om zo veel meer dan om losse persoonlijke initiatieven van enkelingen. Daarbij is de werkelijkheid weerbarstig. Een visie, een verlangen is niet zo maar over te dragen.

Kinder- en jeugddiensten

Net als veel andere kerken hebben we van tijd tot tijd diensten die speciaal zijn afgestemd op onze kinderen en/of jongeren. Een heel natuurlijke doelgroep. We willen hen meenemen in onderwijs en vorming. Dat vraagt inleving in hun belevingswereld en het aansluiten daarbij. Wij denken dat het in onze tijd vooral gaat om ‘participatie’: meedoen. Meedoen in de voorbereidingen en in de uitvoering. Het samenwerken verbindt kinderen en jongeren onderling. Er ontstaan al samenwerkend ook natuurlijke relaties met volwassenen die zich inzetten voor de jongeren. Wat mooi als er dan spontane ontmoetingen en gesprekken zijn die aansluiten bij wat kinderen en jongeren meemaken. Wat een geweldige mogelijkheid om heel natuurlijk het Woord van God ter sprake te kunnen brengen en samen te kunnen bidden.

Belangrijk is de vraag welke plaats deze kinder- en jeugddiensten hebben in het geheel van het kerkzijn. In het slechtste geval vormen deze diensten losse ‘eilandjes’. We zouden kunnen denken dat we heel veel voor de jongeren doen, terwijl het gaat om een paar zondagen in het geheel van het kerkelijk jaar. Dan isoleer je de doelgroep van het geheel van de gemeente.

Het zal niet lukken om in elke dienst elk kind en elke jongere veel speciale aandacht te geven. Waar het om gaat is dat kinderen en jongeren zich gezien en gekend weten, ook wanneer zij geen speciale aandacht krijgen. Dat zij weten en voelen dat er oprecht geprobeerd wordt hen in veel dingen te betrekken en mee te nemen. Dat zij zich thuis weten in de kerk. Dat zij beseffen dat ze even goed als de volwassenen behoren tot het Verbond van God en tot zijn gemeente en dat zij even goed de verlossing van zonden en de vernieuwing van het leven door de Heilige Geest nodig hebben (zie v/a 74 van de Heidelbergse Catechismus).

Er zijn vrijwilligers nodig die zich met passie geven met hun eigen talenten om de kinderen en jongeren mee te nemen naar Christus. Er is een gemeente nodig die betrokkenheid en waardering laat blijken aan de kinderen en de jongeren die een bijdrage leveren aan de diensten. Op die manier kunnen kinder- en jeugddiensten bijdragen aan de opbouw van de gemeente.

Gezinsdiensten

Op de eerste feestdagen is in de Bethelkerk de samenkomst om 11 uur gericht op het meedoen van de verschillende generaties. De kinderen en de jongeren, de jongvolwassenen tot en met de senioren. De accenten liggen verschillend. Bij het kerstfeest gaat in de regel de meeste aandacht uit naar de kinderen. Toch wordt er telkens getracht alle generaties mee te nemen en aan elkaar te verbinden.

Doopdiensten en begrafenissen

De reden dat ik deze diensten tezamen neem is dat bij deze diensten veel bezoekers aanwezig zijn die niet of nauwelijks betrokken zijn bij kerk en geloof. Er is betrokkenheid bij het gemeentelid dat geboren of overleden is. Er is een relatie als familie, vrienden, collega’s of buren. Wat een enorme mogelijkheid om het Woord van God ter sprake te brengen ook voor en na zo’n dienst. In verwondering en vreugde vanwege nieuw leven, maar ook in verdriet en verwarring bij een overlijden. Eerlijk en open mogen we delen wat ons bezig houdt. De omstandigheden van het leven verbinden ook waar er geen verbondenheid is met betrekking tot kerk en geloof. De doelgroep in deze diensten wordt niet gevormd door de ‘buitenstaanders’. De aandacht is toegespitst op jonge ouders én het geheel van de gemeente in de vreugde over en de verantwoordelijkheid voor de kinderen. Of toegespitst op hen die in rouw gedompeld zijn. Maar heel bewust kunnen we de dingen zo vorm geven dat zoekers geprikkeld worden om zich meer te willen verdiepen in het geloof. De eigen gemeenteleden in hun levensomstandigheden zijn de ‘brieven van Christus’ die ‘gelezen’ worden.

Avondmaalsviering voor senioren

Jaren terug zijn we gestart met een korte dienst in de morgen op Goede Vrijdag. Op Goede Vrijdag zijn we als gemeente gewend het Heilig Avondmaal te vieren. Het leek ons een goede gedachte om op die speciale dag het avondmaal te vieren met hen die normaal gesproken niet meer in de kerk kunnen komen. De diakenen en wijkteamleden nodigden hen persoonlijk uit en boden zo nodig vervoer aan. Het was een korte viering in een zaal van de kerk in alles toegespitst op ouderen, zieken en gehandicapten. Daarna was er nog gelegenheid tot koffiedrinken en samenzijn. Deze diensten bleken van bijzondere betekenis te zijn voor de doelgroep, maar ook voor de vrijwilligers. De kracht en troost van het Evangelie mocht zichtbaar worden. Het meest wezenlijke van het geloof wordt in deze momenten gevierd. De aanwezigen uit de doelgroep missen veelal hun levenspartner. Die is inmiddels overleden, of verblijft in een instelling. Velen van hen hebben elkaar lang niet gezien, maar kennen elkaar van vroeger. Kennen elkaar als broeders en zusters van de Bethelkerk. Inmiddels houden we deze diensten in de kerkzaal met een uitnodiging aan alle gemeenteleden om daarbij aanwezig te zijn. Naast deze speciale avondmaalsdienst op Goede Vrijdag is er nu ook zo’n dienst in het najaar en in de winter tijdens een gewone avondmaalszondag. De dienst is gericht op de doelgroep, maar heeft een brede uitstraling.

Zondag Voleinding

Op de laatste zondag van het kerkelijk jaar gedenken we hen die in het achter ons liggende jaar zijn overleden. De families zijn ruim van tevoren uitgenodigd in een persoonlijke brief via de contactadressen van de rouwcirculaires. We noemen in de dienst naast de overlijdensdatum de namen en laten deze vergezeld gaan van een paar zinnen uit een in memoriam of de rouwcirculaire. Voor elke overledene wordt een gedachteniskaars aangestoken zo mogelijk door familieleden. Er is ook een moment om stil te staan bij andere overleden geliefden. Wie wil mag een gedachteniskaars aansteken. De liederen worden zo veel mogelijk gekozen uit de liederen die klonken in de diensten bij de uitvaarten. Na afloop is er gelegenheid tot koffiedrinken en ontmoeting. We bemerken dat deze vorm van inhoud geven aan het gedenken voor velen heilzaam is.

Om af te ronden

Inmiddels ligt het visietraject van 2012 lang achter ons. De Corona-jaren waren voor onze gemeente niet gemakkelijk. Digitaal lijken veel leden aangehaakt te blijven, maar het aantal kerkgangers is ook in de morgendiensten behoorlijk verminderd. Nieuwe vragen doemen op naar ons kerk-zijn. Als het aantal bezoekers zou passen in het kerkgebouw moeten we dan niet denken aan één gezamenlijke morgendienst? Bij alle voordelen van doelgroependiensten is het natuurlijk wel zo dat de verschillen tussen de bezoekers van de 9-uursdiensten en de 11-uursdiensten nadrukkelijker naar voren komen. Op een bepaalde manier zou je kunnen spreken over twee gemeenten onder één dak. Er is bij velen een verlangen naar meer ervaren van de onderlinge verbondenheid. In een nieuw visietraject onder de titel ‘Zicht op de toekomst’ wordt ons gemeente zijn geëvalueerd en nieuw doordacht.

Ds. Leo Buijs

Ds. Leo Buijs volgde eerst een HBO studie tot botanisch analist. Na het avondgymnasium werd de opleiding in Apeldoorn gevolgd en afgerond. In 1988 werd hij bevestigd als predikant van de gemeente Alblasserdam. Daarop volgden de gemeenten van Maarssen en Groningen. Sinds 2008 is hij verbonden aan de gemeente Veenendaal-Bethel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen