Goede doelen en de strijkstok

De nieuwe functie was gericht op het geven van voorlichting en training. Ik zou daarvoor veel moeten gaan reizen. ‘Let op’, zei iemand voordat ik goed en wel begonnen was, ‘dat je niet in een nieuwe auto gaat rondrijden. Dat kan in jouw functie niet, want je wordt betaald vanuit giften’.

Aan dit voorbeeld moest ik terugdenken toen ik door de redactie gevraagd werd om in te gaan op de salariëring van directeuren bij goede doelenorganisaties. Kennelijk heerst er onder kerkleden in het algemeen en diaconieën in het bijzonder nog vaak de gedachte dat je beter niet aan goede doelenorganisaties kunt geven omdat er teveel aan de strijkstok blijft hangen. Vaak wordt dan met name gerefereerd aan de ‘exorbitante’ salarissen die directeuren van deze organisaties zouden verdienen.

Er wordt in ons land veel gegeven voor goede doelen. Zowel in de vorm van financiële bijdragen als in de vorm van vrijwilligerswerk. De kerken nemen daarin een eigen positie in. Het hoort bij het DNA van de kerk om zich te bekommeren om de naaste in nood. Omdat het een Bijbelse opdracht is en omdat we met de zorg voor de naaste in de voetsporen van onze Heiland treden die kwam om te dienen.

Heel veel van deze dienstbaarheid gebeurt op kleine schaal: tussen gemeenteleden onderling en tussen gemeenteleden en hun buurtbewoners. Vaak ook gebeurt het vanuit de kerkelijke gemeente op een georganiseerde manier: in de vorm van een diaconale hulpdienst voor gemeenteleden die structureel zorg en aandacht nodig hebben maar ook in de vorm van diaconale projecten in de lokale samenleving.

Soms groeien deze projecten uit tot een niveau waarin de werkzaamheden niet langer door uitsluitend vrijwilligers kunnen worden uitgevoerd. Thuis in West en Open Arms in Rotterdam en Hart voor Noord in Amsterdam zijn voorbeelden daarvan binnen onze kerken. Diaconieën steunen deze projecten en daarmee ook de inzet van betaalde medewerkers die in loondienst zijn. Dat is geen punt van discussie want met elkaar beseffen we dat we de inzet van professionals nodig hebben om hulpbehoevende mensen of mensen in (sociale) achterstandsposities te kunnen ondersteunen.

Goede doelenorganisaties bieden oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. In de wereld van goede doelenorganisaties wordt dat gedaan in een grote diversiteit: van heel klein tot heel groot, van plaatselijk tot wereldwijd en vanuit verschillende visies op mens en samenleving. Wat ze gemeenschappelijk hebben is de drive en de motivatie om iets goeds te doen in de samenleving, om bij te dragen aan de verbetering van de posities en levens van mensen. Om de mens in nood te zien en te helpen.

Helpen is mensenwerk. Werk door mensen aan veelal kwetsbare mensen of mensen die in moeilijke situaties verkeren. Juist daarom kan er in dit werk niet zomaar een beetje worden aangemodderd. Dat zou kwetsbare mensen alleen maar meer kunnen beschadigen. Werken in deze sector vereist juist een grote mate van gedegenheid en professionaliteit zodat mensen in nood bij hen veilig zijn en door hen daadwerkelijk gesteund en verder geholpen worden.

Net zoals in bijvoorbeeld ziekenhuiszorg of ou-derenzorg zijn daar professionele krachten voor nodig die een salaris krijgen dat past bij hun professionele kennis en vaardigheden en bij de verantwoordelijkheid die ze dragen. Dat geldt voor iedereen die in de organisatie werkt: van receptionist tot directeur, van de ‘handen aan het bed’ tot ‘strategie en beleid’.

Waar het bij goede doelenorganisaties om gaat is niet anders dan bij iedere andere organisatie: mensen en middelen moeten verantwoord worden ingezet en optimaal bijdragen aan de doelstelling van de organisatie. Daar past niet bij dat professionals in goede doelenorganisaties substantieel minder verdienen dan professionals met vergelijkbare verantwoordelijkheden in andere organisaties.

Maar daar past wel bij dat goede doelenorganisaties transparant zijn over de inzet van hun middelen. Zij zijn zich daarvan bewust en hebben zichzelf daarom ook opgelegd om hierover transparant te zijn. Sinds 2016 is er een zogenaamde Erkenningsregeling Goede Doelen, waar een beloningsregeling deel van uitmaakt. Het CBF houdt toezicht op de naleving van deze regelingen bij zo’n 700 goede doelenorganisaties in Nederland.

Wie denkt of vindt dat er ‘geld aan de strijkstok blijft hangen’ bij goede doelenorganisaties doet er goed aan om zich te verdiepen in de feiten. Dat kan voor algemene gegevens bijvoorbeeld op de websites van de brancheorganisatie Goede Doelen Nederland en het CBF. Maar doe dat zeker ook door de jaarverslagen van afzonderlijke organisaties te lezen.

In ieder geval pleit ik ervoor om niet ongefundeerd en vanuit het gevoel te stellen dat je maar beter niet kunt geven aan goede doelenorganisaties omdat het geld in de zakken van hun directeuren terecht komt. Dat kan op deze manier ook geen motivatie van een diaconie zijn om maar niet aan een goed doel te geven. Als diaconie maak je vanzelfsprekend wel een zorgvuldige afweging als het gaat om de doelen waarvoor je collecteert.

Een van die afwegingen kan zijn dat je er bewust voor kiest om diaconaal geld uitsluitend via de kerkelijke kanalen te besteden. Zo steunen deputaten diaconaat ruim 40 doelen in binnen- en buitenland en wordt via hen ook op verschillende plaatsen in de wereld noodhulp geboden. Diaconaat werkt zoveel mogelijk via plaatselijke kerken, waardoor het geld direct aan de doelgroepen ten goede komt. Maar ook van deze diaconale hulpverlening geldt dat daar op het Dienstenbureau in Veenendaal en soms ook bij de projecten zelf, inzet van professionele krachten nodig is. Alleen daardoor wordt geborgd dat de juiste hulp op de juiste plaats gerealiseerd wordt.

Laten we daarom voorzichtig zijn met gemakkelijke uitspraken over gegeven geld en de strijkstok. Dat is alleen op z’n plaats als er aantoonbaar met dat geld gesjoemeld wordt. Daarmee wil ik niet zeggen dat je als diaconie of als individueel gemeentelid niet kritisch mag zijn ten opzichte van de doelen waaraan je geeft. De opdracht om de naaste in nood te helpen gaat altijd gepaard met het maken van keuzes. Je kunt tenslotte niet altijd en overal helpen.

Daarom is het goed dat diaconieën beleid maken hoe ze diaconale gelden willen inzetten. Soms kiezen diaconieën bewust voor projecten dicht bij huis om op die manier kerk te zijn midden in de samenleving. Andere diaconieën kiezen voor een buitenlands project waar gemeenteleden bij betrokken zijn. Weer anderen richten zich op specifieke vormen van hulpverlening, bijvoorbeeld gericht op het tegengaan van sociaal onrecht.

Wat u ook kiest, doe het bewust. En doe het in het besef dat de besteding van uw bijdragen wordt toevertrouwd aan mensen die zich met compassie inzetten voor mensen in nood. Dat is ten diepste onbetaalbaar! Maar zij mogen net als u gewoon salaris verdienen om in hun levensonderhoud te voorzien, hun huur of hypotheek te kunnen betalen en hun auto te kunnen rijden. Zelfs als dat een nieuwe auto is.

René Hubregtse

diaconaal consulent

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen