Het Apostolicum (43)

De geloofsbelijdenis van zondagavond is al jaren oud. Zij is niet de eerste belijdenis. Zij is een groeiende belijdenis in de tijd van de oud- christelijke kerk. Tot de tijd van de Reformatie werd de gedachte gehuldigd dat de apostelen bijeenkwamen in Jeruzalem. Het ging over een belijdenis en elke apostel gaf er één artikel. Vandaar de benaming apostolisch. Volgens een legende moet Petrus het eerste artikel bedacht en doorgegeven hebben. Vanaf de tijd van de Reformatie is duidelijk gesteld dat niet de apostelen tot opstelling van de artikelen zijn gekomen, al waren er ook twaalf apostelen. De vroege kerk kwam tot het openlijke belijden van de 12 artikelen. Duidelijk gingen al meer leven de belijdenis van het Woord van God, de belijdenis van de drie- enige God Zelf en zo de belijdenissen van de apostelen omtrent de drie- enige God. Ook van Paulus en zo van mede- gelovigen. Naar de Schrift was de verkondiging van de drie- enige God vanaf het ontstaan van de kerk dominerend in de prediking. In de kerk was een groeiproces merkbaar.

Opvallend in de tweede eeuw na Christus was het besef van eenheid in de leer, in het belijden en in het leven van de kerk. Vooraanstaande personen in de oosterse en westerse kerken verklaarden dat de katholieke kerk het ene geloof van de apostelen heeft ontvangen en standvastig beleden en bewaard. (Hebr. 2:3). Ireneus schrijft: Hoewel de kerk over de gehele wereld tot de einden der aarde verstrooid is, heeft zij evenwel van de apostelen en hun leerlingen ontvangen het geloof in één God en Vader de Almachtige en in één Christus Jezus de Zoon van God Die vlees geworden is ter wille van onze zaligheid en in de Heilige Geest. Dit belijden sprak bijzonder bij de doop. In het midden van de 2e eeuw werd de doop bediend onder het uitspreken van bepaalde formules, onder andere het dopen in de Naam van God de Vader, de Heere van alles, in de Naam van onze Zaligmaker Jezus Christus Die gekruisigd werd onder Pontius Pilatus en in de Naam van de Heilige Geest Die alles over Jezus voorzegd heeft. In de dienst werd ook de trinitarische zegenbede gebruikt.

De tekst van het Apostolicum aan ons bekend en door ons gebruikt komt voor in een geschrift uit het begin van de 8e eeuw. Het algemeen gebruik van de belijdenis is bevorderd door Karel de Grote, die bepaalde dat de tekst door alle gelovigen in zijn gebied geleerd moest worden. In ons land moesten scholen aan de kinderen het Onze Vader leren, de tien geboden en de twaalf artikelen van het algemeen christelijk geloof. In de tijd van de Reformatie kreeg de apostolische geloofsbelijdenis een plaats in de tweede dienst, net als de catechismus. De tweede dienst werd een leerdienst.

Deze karakterisering werd zijn identiteit. Als we reformatorisch willen zijn is bezinning dringend geboden voor onszelf en voor de kinderen. In het oude gereformeerde kerkboek vinden we voor deze tweede dienst speciale gebeden. Een gebed voor de leer van de catechismus en een gebed na de leer van de catechismus. Treffend. Wanneer we de Heidelbergse Catechismus lezen dan staat in zondag 7 de vraag: ‘Wat is een christen nodig te geloven?’ Het antwoord is: ‘Al wat ons in het Evangelie beloofd wordt.’ Verwezen wordt naar de twaalf artikelen en zo wordt ons dat algemeen en ongetwijfeld christelijke geloof in een hoofdsom geleerd.

Welk een verklaring van de inhoud van de geloofsleer wordt gegeven in de zondagen 8 tot en met 22 van ons leerboek. De apostolische belijdenis is kort. Hoofdopsteller van de Catechismus, Ursinus, gaat in zijn boek ‘het schatboek’ in op de kortheid, op de samenvatting. 1. Opdat ook de jongeren het fundament van het Christendom met hun verstand zouden begrijpen. 2. Opdat er een eeuwige, eenvoudige, korte en gemakkelijke regel zou zijn om door alle Christenen geleerd te worden en om als toetssteen te dienen om daaraan allerlei leer en uitleggingen der Schrift te beproeven. Ten einde te aanvaarden hetgeen daarmee overeenkomt en te verwerpen wat ermee in strijd is. Waarvan akte.

We maken onderscheid, en terecht, tussen de inspiratie van de Heilige Geest namelijk van de Heilige Schrift en de illuminatie van de Heilige Geest. We kunnen geloven dat de Geesteswerking de oud- christelijke kerk geleid heeft tot het ontstaan van de apostolische belijdenis.

De polemiek tussen Rome en de Reformatie lijkt voorbij te zijn. Dus vandaag geen muur meer tussen beiden, maar slechts een wand. Is dat zo? En hoe is het onderling op het reformatorische erf?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen