STANDEN

Ik vermoed dat eerst enige uitleg over deze materie gewenst is. De term heeft een beladen klank gekregen. Met name in de kring van de Gereformeerde Gemeenten kwamen de standen in het leven van Gods kinderen ter sprake. Er heeft zich ook verzet ontwikkeld tegen deze gedachtegang. Het woord wil aangeven dat Gods kinderen zich in heel verschillende situaties kunnen bevinden. U kunt dat bijvoorbeeld zien aan de discipelen. Niet ieder van hen leefde op dezelfde hoogte. Er is verschil tussen Thomas en Petrus. De een beleefde veel twijfel en werd sterk aangevochten, de ander leefde bij bepaalde zekerheden. U kunt ook denken aan het grote verschil in geloofskennis voor en na Pinksteren. De Heere Jezus Zelf geeft aan dat zij op een bepaald moment alles nog niet kunnen bevatten (Joh. 16:12). Gods Woord spreekt over kinderen, jongelingen en vaders. Paulus geeft aan dat er in de kennis van Christus groot onderscheid is (Filip. 3:10). Petrus spreekt over een opwassen in de genade (2 Petr. 3:18). Er is groei in de genade, er kan verachtering zijn, kortom, er is een weg, lang of kort, en die weg gaat door dalen en over hoogten. We verstaan onder deze standen de verschillende legeringen van Gods volk.

Tegen deze voorstelling van zaken worden verschillende bezwaren aangevoerd. Er zijn er die bang zijn dat er een soort spoorlijn met vaste stations ontstaat. Als je dit beleefd hebt, komt het volgende aan de orde. Standen worden dan tot een schema, een vaste route. Een dergelijk systeem werkt belemmerend. Mensen kunnen zich daaraan gaan afmeten. Ze wachten op bepaalde bevindingen en dreigen God op die manier de weg voor te schrijven. Dit gevaar bestaat zeker. Ik weet niet waar de term vandaan komt, maar men spreekt ook wel van een stappenplan, en dat woord maakt deze gevaren zichtbaar.

Het eigenlijke bezwaar is nog een andere. Men vreest dat er op deze manier een denkbeeldige weg ontstaat naar de volle kennis van Christus. Dat betekent dan dat zaken als bekommering en gemis en verlangen aangezien worden voor kenmerken van genade. Je zou al behouden kunnen zijn zonder de bewuste kennis van Christus. Je bent immers al op de weg. Vreemd is die gedachte niet als u denkt aan Bunyans Christenreis. Christen is al wedergeboren, maar hij kent dan nog niet direct Christus. Men spreekt dan ook wel over de toeleidende weg.

Ds. Sonnevelt gaat vooral op het eerstgenoemde bezwaar in. Hij spreekt terecht over de rechtmatigheid van onderscheidingen op de heilsweg. Het woord zou kunnen doen denken aan een vaste indeling. Zo spreekt Ds. Sonnevelt daar niet over. Er worden echter toch wel preken gehouden, die dat wel doen. Sonnevelt geeft duidelijke Bijbelse lijnen. Het is legitiem en nodig om vanuit het Woord en vanuit een bepaalde tekst aan te geven in welke speciale situatie (of stand) Gods kerk kan verkeren. Laat de tekst hierin leidend zijn.

Maar is er sprake van een vaste volgorde? Die is er zeker wel. U denkt met mij maar aan de drie stukken uit de Catechismus. We houden graag vast aan de gedachte dat hier toch een zekere chronologie of tijdsorde bedoeld is. Het geloof begint niet met het derde stuk, de dankbaarheid. Dat zou zelfs onlogisch zijn. Toch bestaat de voorstelling, dat we eerst Christus moeten aannemen en dat we dan de drie stukken vanzelf gaan leren. Dat lijkt me niet de bedoeling van de Catechismus. Hierin een volgorde te zien betekent niet dat hier drie afzonderlijke perioden worden aangeduid; alsof men een paar jaar in de ellende kan zitten en daarna weer enkele volgende perioden kan beleven van verlossing en dankbaarheid. Misschien moeten we hier denken aan een logische orde. Het is ook een globale indeling, waarbij de accenten verschillend kunnen zijn, afhankelijk van de tekst.

Of denk eens aan de bekende plaatsen uit Jakobs leven, Bethel en Pniel. Bethel is de plaats van de belofte en Pniel spreekt van een rechtmatig bezit van het beloofde goed. Zo’n onderscheid moet opgemerkt worden. Het gaat ontsporen als we deze momenten in Jakobs leven gaan inkleuren als momenten van beleving die voor iedere gelovige geldend zijn.

Er zijn dus wel verschillende legeringen. Denk maar aan de nieuwgeboren kinderkens (Petrus) en de volkomen gestalte van een man (Ef.4:13-15). Er is wel een aantekening hierbij te maken. Ik vraag me af of we de groei in het genadeleven niet te veel afmeten aan innerlijke belevenissen. Moeten we hier ook niet denken aan de waarneembare vruchten, zoals daarover wordt gesproken in de gelijkenis van de Wijnstok en de ranken? Er leeft een brede aandacht voor de innerlijke gestalten van het hart, terwijl Gods Woord toch juist ook heel veel spreekt over de werken der dankbaarheid. Maar deze opmerking is terzijde.

Beste lezer, hebt u mij wat kunnen volgen? Zit u misschien ook verward in de spoorlijn van uw bevinding? Bedenk dan dat Christus gezegd heeft: Ik ben de Weg. Dat is de wezenlijke vraag. En bedenk dat de koperen slang vanuit elke uithoek van het volk kon worden gezien. In welke toestand ook, zie op Hem! Of men nu vanuit het Oosten of vanuit een andere richting de stad binnenkomt, het gaat er maar om dát u binnen komt. Beslissend is niet welke psalm u zingt, maar of u deze met uw hart zingt. Het moge zijn psalm 38 of psalm 150, als u maar door de Geest mag zingen.

Ds. Sonnevelt vervalt niet in het gevaar dat er een vastgestelde heilsweg wordt geleerd. Over het tweede thema, dat van de toeleidende weg, hoop ik d.v. een volgend artikel te schrijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen