Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

LUTHER EN KARLSTADT

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

LUTHER EN KARLSTADT

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Luther is de theoloog van het Woord geweest. De Schrift hield voor hem de volle en de totale waarheid in. Er is een uitspraak waarin hij stelt dat er op heel de wereld geen duidelijker boek is dan de Schrift. Voor de waarheid van dat Woord heeft hij gestreden.

Een van zijn medeprofessoren was Andreas Karlstadt. Vele jaren steunde hij Luther. Hij miste echter de drive die Luther kenmerkte. Daarbij was hij in sommige opzichten radicaler dan Luther. Tijdens de afwezigheid van Luther wegens zijn gedwongen verblijf op de Wartburg, voerde hij in Wittenberg grootscheepse en revolutionaire veranderingen in. Door een persoonlijk ingrijpen van Luther, werden de zaken weer in rustiger banen geleid. Niettemin woekerde het onheilige vuur ondergronds verder, mede ook omdat Melanchton ook aarzelde om positie te kiezen. Karlstadt werd echter vooral bekend omdat hij naast het Woord toch meer de werking van de Heilige Geest beklemtoonde. Hij neigde zodoende naar het standpunt van Thomas Münzer, die de aanvoerder is geworden van de Boerenopstand. Hij wilde het Koninkrijk van God op aarde stichten. Het mondde uit in de slag bij Frankenhausen (1525), waar duizenden onder de boeren werden gedood. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Duitsland, maar ook in het leven van Luther. De keurvorsten die de boeren op wrede wijze hebben bestreden, werden daartoe met felle woorden door Luther aangespoord.

Het optreden van Karlstadt en Münzer enerzijds en dat van de Reformatoren anderzijds heeft zich voortgezet tot in onze tijd toe.

De Reformatie werd altijd weer begeleid door bewegingen die doen denken aan de Schwärmer uit Luthers dagen.

In onze tijd vinden we naast de Reformatorische kerken de doperse beweging, die zeer breed vertakt is. Dat bleek deze weken in meerdere artikelen in het RD. Er werd melding gemaakt van de promotie van ds. J.M.D. de Heer (Middelburg). Hij heeft onze gezindte een grote dienst bewezen door diepgravend studie te maken van de Evangelische beweging. Dit mondde uit in zijn promotie. In het eerste verslag over deze promotie leek het erop dat de Heer een redelijk positief beeld had geschetst van de Evangelische richting. In een latere persoonlijke toelichting echter kwamen meerdere zwakke punten van de Evangelischen aan het licht. Het RD had tegelijk al heel wat weggegeven door een vrijwel gunstig beeld te schetsen van een gemeente in Veenendaal (Mozaiek0318). Het is te betreuren dat ons dagblad niet toekomt aan een principiële en reformatorische visie op deze doperse stroming. We zouden geen bezwaar hebben tegen een signaleren van de goede dingen die er in die richting zijn. Er zijn zeker zaken, die ons iets te zeggen hebben. We zullen daar ook waardering voor kunnen opbrengen, als het goed is. Maar het zou toch te verwachten zijn dat er ook van een volbloed Reformatorische gemeente eens een zodanig positief beeld zou worden geschetst. Rond deze artikelen werd ook iets gezegd over de prediking, maar het valt dan op dat dan terstond de duimstok erbij wordt gehaald om aan te geven hoe een goede preek dan toch wel zijn moet.

We kunnen dankbaar zijn met de principiële belichting van de Heer. Intussen blijft het voor ons allen wel de eis om ons eerlijk te bezinnen op het gegeven van deze Evangelische gemeenten. Het valt op dat dit type gemeenten vaak opduikt in plaatsen waar vanouds de Gereformeerde Gezindte sterk vertegenwoordigd is.

Breed wordt de gedachte aangehangen dat we over en weer veel van elkaar kunnen leren. Vermoedelijk is dat de algemene gedachte onder ons. We kunnen leren van deze beweging. En dat is een juiste gedachte. De volgende vraag is dan wat we van elkaar kunnen leren. Die vraag is ook veel moeilijker te beantwoorden. Met deze vraag hangt die andere samen: wat kunnen zij van ons leren? In die gemeenten binnen onze kerken waar het Evangelische gedachtengoed overheerst, zien we daarvan geen opzienbarende en vruchtbare gevolgen. Neem nu de gedachte dat preek en liturgie eigentijds moeten zijn. Dat heeft grote gevolgen. Eigentijds: men werkt dat ook uit naar de inhoud. Het moet toegesneden op en omgevormd worden tot een Evangelie naar de smaak en de behoeften van de mens. Het gezang moet opwekkend zijn, de preek enthousiast getoonzet. Natuurlijk zijn dit algemene lijnen. Er zijn uitzonderingen. Er zijn ook veel aantrekkelijke elementen te zien. Maar met dat te zeggen moeten we de grondtrek niet laten vervagen.

Ach, en konden we nu maar zeggen dat deze dingen onder ons beter doorzien worden. Was het maar zo dat de kerken een helder geluid deden horen in deze tijd. Konden wij nu maar de gehele Schrift tot haar recht laten komen. Beleefden u en ik nu maar waar we voor staan. We hebben daar tijdens de laatste Panddag over nagedacht. En we hebben met elkaar gevoeld hoe ver we van het rechte ideaal verwijderd zijn.

Deze constatering mag er echter toch niet toe leiden dat we vanuit onze eigen mislukkingen en kwalen dan maar gaan experimenteren met andere vormen en kernen. Hoe begrijpelijk ook, doet u dat niet! Reformatie is nodig, juist ook actueel in deze maand. Terug naar het Woord. Daar hebben we de Heilige Geest bij nodig. Ik ervaar persoonlijk telkens weer hoezeer we de Bijbel lezen met een blik, die ook beïnvloed is door traditie en opvoeding. Daarbij kunnen reactionaire bewegingen ons best helpen en van dienst zijn. Maar: laat de Reformatie haar vrijmoedigheid niet wegwerpen! Laten we niet met die stroom van twintigduizend leden uit de GG doorschieten naar het Baptistische gedachtengoed, zoals dat hier en daar wordt waargenomen. Eliza vroeg aan de weduwe wat ze in huis had. Ze had er niet veel van, maar ze had toch een kruikje olie en die was waardevol. En die olie werd niet weggeworpen, maar deze werd vermeerderd. Maar daartoe waren lege vaten nodig. Keer dan al uw potten en pannen maar eens om, en giet dan, met Gods hulp, in zodat er een overvloed ontstaat. Dat is de volheid waaruit we ontvangen genade voor genade.

Dit artikel werd u aangeboden door: Bewaar het Pand

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 23 oktober 2018

Bewaar het pand | 12 Pagina's

LUTHER EN KARLSTADT

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 23 oktober 2018

Bewaar het pand | 12 Pagina's