Adam, waar ben je? (1)

Medio 2017 verschenen twee spraakmakende boeken, beide rond het thema schepping en evolutie. Het ene is van de hand van prof. dr. G. van den Brink onder de titel En de aarde bracht voort. Christelijk geloof en evolutie. Het andere werd geschreven door prof. dr. M.J. Paul. De titel van zijn boek is Oorspronkelijk. Overwegingen bij schepping en evolutie. Beide hoogleraren theologie rekenen zich tot de gereformeerde richting binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Het naast elkaar noemen van deze twee schrijvers en hun boeken impliceert echter allerminst dat zij eenzelfde visie over dit thema uitdragen.

Prof. Van den Brink geeft als zijn mening dat de evolutietheorie “gewoon heel sterke papieren heeft.” Daarvoor baseert hij zich op “al het empirisch materiaal dat door de jaren heen op tafel is gekomen.” [17]. Daarmee doelt hij op de resultaten van wat de wetenschap gedurende wel 150 jaar heeft gepresenteerd. Zijn boek bevat nu een onderzoek naar de consequenties van dit uitgangspunt voor het christelijk geloof. De vraag is of, en zo ja hoe, een orthodoxe vorm van christelijk geloof kan samengaan met acceptatie en verwerking van de evolutietheorie [21]. Welnu, hij concludeert aan het eind van zijn afwegingen dat er geen aanleiding is tot vrees. Er is, aldus Van den Brink, geen reden om te denken dat klassieke geloofsovertuigingen vervallen, zodra we de evolutietheorie serieus nemen. Het aanvaarden van deze theorie kan goed samen gaan met de belijdenis van de zondeval en de verlossing. We hoeven niet te vrezen voor een hellend vlak, zo lezen we in het boek van Van den Brink [333, 334].

Prof. Paul geeft een heel andere lezing. Hij meent dat de leer van Darwin grote gevolgen heeft voor ons verstaan van de Bijbel en voor het leven van het geloof. Wie de evolutietheorie aanvaardt, komt in de knel met tal van aspecten van de openbaring. Aan de trits schepping, zondeval en verlossing wordt haar fundament ontnomen. Immers, de Bijbel laat op tal van plaatsen weten dat het geloof berust op historische gebeurtenissen aldus prof. Paul. Wie de historiciteit van Adam en Eva en een historische zondeval opgeeft, gaat uiteindelijk in tegen het uitgangspunt van Christus’ verlossingswerk [468]. Prof. Paul bepleit de klassieke opvatting, namelijk dat de Heere ons in het boek Genesis een verslag geeft van de feitelijke en his-torische oorsprong van de wereld en van de mensheid [11].

En toen mengde zich, naast veel andere stemmen, nog een extra stem in de discussie rond deze dingen. Een derde boek kwam uit. Dit keer van de bioloog, filosoof en theoloog dr. Willem J. Ouweneel. Het verscheen onder de titel Adam, waar ben je? En wat doet het ertoe? Het boek presenteert zich als een theologische evaluatie van de nieuwe evolutionistische hermeneutiek. Dat laatste klinkt nogal ingewikkeld, maar in de praktijk betekent het gewoon dat de schrijver onderzoek doet naar de houdbaarheid van de combinatie: aanvaarding van de evolutietheorie enerzijds en het belijden van de Bijbelse boodschap anderzijds. Kan dat? Is het mogelijk om je uitgangspunt in de algemene evolutie te nemen als het gaat over de oorsprong van de wereld en van de mens, en tegelijkertijd de Bijbel serieus te blijven nemen? Het antwoord van Ouweneel is klip en klaar. Ik citeer zijn stelling uit het inleidende hoofdstuk: “De kern van mijn boek kan eenvoudig worden samengevat: als wij aannemen dat er een menselijke evolutie was, kunnen we dan toch de Bijbelse boodschap van Genesis 1-3 vasthouden? De bovengenoemde auteurs (waaronder dr. G. van den Brink) zeggen: ja. Ik en vele anderen zeggen: nee! (…) Het gaat om de vraag of, als wij de menselijke evolutie aannemen, het orthodoxe christendom overeind gehouden kan worden” [12]. De vraag stellen is haar beantwoorden. “In mijn optiek is hun manier om te proberen Genesis 1-3 te lezen door de bril van de evolutieleer, een ramp. (…) Het is mijn vaste overtuiging dat zij niet alleen een Bijbelse visie op de mens en op de zonde verliezen, maar uiteindelijk ook op de Schrift, op het heil en op Christus zelf” [11].

Daarmee is de toon van dit boek gezet. Het gaat hier om verre van onschuldige zaken. De leer der zaligheid is in het geding. Zo is althans de analyse van dr. Ouweneel. Ik meen dat zijn conclusies juist zijn. Het is zeer te wensen dat zijn waarschuwende woorden in heel de gereformeerde gezindte, en niet het minst ook in onze eigen kerken, helder doorklinken…

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen