Het Geloof

Een wettische prediking komt met allerlei geboden en regels. Het gaat dan vaak over zaken van de buitenkant. Een wettische preek kan echter ook gaan over het geloof. In een dergelijke aanpak hoor je heel vaak het woord “moeten”. Er moet heel veel. Alles wordt hoofdzakelijk opgebouwd vanuit de mens. Geloven valt ook onder dit dwangbevel. Moeten we dan niet geloven? Dat zeker, maar dat is niet de volle waarheid. Als niet duidelijk wordt dat het geloof een gave van God is, schieten we ons doel voorbij.

Men kan het geloof opbouwen vanuit de mens. In onze kerken is deze manier van preken minder gebruikelijk. Onder ons spreken we liever over een appellerende preek. Deze doet een beroep op zondaren om hun heil te zoeken in Christus. Als het geloof een eisend karakter krijgt, ontstaat er een gevoel van dwang. Dit wordt soms zo vertolkt: te moeten geloven en niet te kunnen.

Het is opmerkelijk dat deze wijze van preken binnen de Gereformeerde gezindte terrein gewonnen heeft. Men bedoelt geen Neonomiaanse dwaling te promoten, maar het grenst er wel aan.

De andere lijn, die we bijvoorbeeld door Prof. Kremer hebben horen voorstellen laat liever zien wat de Heere allemaal gedaan heeft om zondaren te bereiken. De lijn daalt dan neer van boven naar beneden. Deze prediking vindt het vertrekpunt in de grote werken Gods. De mens komt niet activistisch aan bod, omdat de mens dood is in zonden en misdaden. God doet alles. Zeker is er wel het appel om de Heere te zoeken en tot Christus te komen, maar het klinkt minder als een dwingend juk. Het hoofdthema is alles wat God in Christus gedaan heeft voor een zondaar. Men kan bijvoorbeeld preken over Zacheüs en vooral belichten dat hij de Heere zocht. Men kan ook laten zien dat het eigenlijke werk van de andere kant komt, namelijk een zoekende Zaligmaker. Niet de tollenaar roept Hem, maar de Heere roept de tollenaar. Dat lokt zondaren uit deze Jezus te zoeken en te ontmoeten.

Ik begrijp best dat deze nieuwe wet in de prediking ontstaan is uit verzet tegen een dode lijdelijkheid. Gemeenten kunnen in de kille greep van het lijdelijke en afwachtende verkeren. Uit reactie wijst men dan op de verantwoordelijkheid, die ook door de preek heen moet klinken. Maar als dat gaat overheersen, komen we voor mijn gevoel terecht in Vrijgemaakte wateren. Om een andere term te gebruiken: men kan dan vervallen in een Arminiaanse stijl. Het juiste evenwicht is: bij God beginnen en zodoende vanuit Gods werk de zondaar bewegen tot het geloof.

De genoemde prediking heeft nog enkele kenmerken. Vooral in samenkomsten met jongeren wordt beklemtoond dat het geloof onvoorwaardelijk is. Er is geen enkele voorwaarde. Je mag komen zoals je bent. Zijdelings is de opmerking te horen dat “in de kerk”, of dat veel dominees een voorwaardelijk Evangelie brengen. Je moet eerst ontdekt zijn en oprecht de Heere zoeken, je moet wedergeboren zijn, e.d.

Het is een vaste waarheid; Je mag tot Christus gaan, zoals je bent. Dat verlost van een andere kramp. Het bevrijdt van menselijke wetten en regels. Maar ook hier zijn wel aanvullende opmerkingen te maken. Weet je eigenlijk wel hoe en wie je bent? Eigen ellende en schuld te weten is wel geen voorwaarde, maar wel de weg waarin de Heere de weg tot Christus baant. Denkt u maar aan de eerste zondagen van de Catechismus, waarin eerst afbraak aan de orde komt om opgebouwd te kunnen worden in Christus. Mensen die tot Jezus kwamen, wisten dat zij een kwaal hadden. Niet als voorwaarde of slagboom op te vatten, wel te zien als een voorportaal. Johannes kwam om de weg tot Christus te bereiden. Het wordt nog gevaarlijker als men dan tot Jezus komt en daardoor al meent gered te zijn voor de eeuwigheid. Wie tot Hem komt, komt tot Hem om gered te wórden.

Er zijn meer eenzijdigheden te noemen. Johannes en ook de Heere Jezus spraken altijd van de tweeslag: Bekeert u en gelooft het Evangelie. Vat dit niet op als: eerst jezelf bekeren en dan pas komen tot de Heere in het geloof. Zo niet. Wel echter dat we de bekering hier niet kunnen verzwijgen.

En niet te vergeten ook het onderscheiden der dingen. In Johannes 6 zien we dat duizenden tot de Heere komen. Maar de Heere zegt hen dat zij Hem zoeken omdat zij van de broden gegeten hebben. En de Heere onderkent dat en benoemt dat. Hun komen en hun zoeken is verkeerd. Zij zien niet dat Hij als het levende Brood uit de hemel is neergedaald en zo tot hen gekomen is. Deze zoekende schare verlaat Hem straks. Zij komen wel, maar zij geloven niet, zegt de Heere. Hier klinkt dan het afsnijdende woord: Niemand kan tot Mij komen, tenzij dat de Vader hem trekke. En ook: Al wat Mij de Vader geeft, zal tot Mij komen en die tot Mij komt, zal ik geenszins uitwerpen. Daar hebt u in een woord den engte en de ruimte.

Niet veel later is deze schare verdwenen. Teleurgesteld en zelfs geërgerd. De Heere vraagt hen: ergert u dit? Zij kunnen niet anders concluderen: deze rede is hard, wie kan deze horen?

De enige verwachting is de trekkende liefde van de Vader, de roepende liefde van de Zoon en de toepassende liefde van de Heilige Geest. Zie omhoog.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen