Meedenken met Paulus (3)

In dit laatste artikel wil ik nog iets naar voren brengen inzake de plaats van de cultuur en de waarde van het christelijk huwelijk als inzetting van God.

Dr. Loonstra heeft gelijk als hij stelt dat het evangelie verstaan wordt en moet worden in de eigen culturele context. Die culturele context speelt mee in ons verstaan van het evangelie. Daar zijn we het snel over eens. Een andere vraag is hoe we die culturele context waarderen. Ik krijg de indruk dat dr. Loonstra het als een gegeven ziet dat we nu eenmaal van een samenleving uitmaken waarin vrouwen op veel terreinen gelijkberechtigd zijn ten opzichte van mannen. Een aantal emancipatiegolven zijn over ons heen gegaan en die hebben niet nagelaten het gezicht van de samenleving te veranderen; christenen staan in deze (in ons geval: westerse) cultuur. Nu meent dr. Loonstra dat Paulus’ beroep op de scheppingsorde in 1 Tim 2 inzake het verschil tussen man en vrouw ook mede door zijn cultuur is bepaald. Dus dienen we dat beroep op de schepping te relativeren; het kan niet bedoeld zijn als belemmering voor de vrouw. Paulus zag in zijn tijd aanleiding om de schepselmatige rangorde tussen man en vrouw in bepaalde regels tot uitdrukking te brengen – onder invloed van zijn cultuur – maar dat hoeven wij vandaag –vanwege onze cultuur – nu juist niet te doen. Als het maar de voortgang van het evangelie dient (81). Het lijkt dr. Loonstra mogelijk om de met de schepping gegeven rangorde te blijven erkennen zonder dat we deze formaliseren.

De vraag is nog niet gesteld wat de wortels zijn van de westerse cultuur. Het is een onomstotelijk feit dat de vanouds door het christendom gestempelde cultuur sinds de Franse revolutie (‘geen God en geen meester’) grondig is veranderd, beter gezegd: geseculariseerd. Secularisatie houdt in dat men de christelijke normen achter zich laat – want die zijn knellend en onderdrukkend – en dat de mens zijn vrijheid zoekt in het los-van-God zijn.

De vraag is nu of een christen wel zo onbekommerd mee kan gaan in deze cultuur of dat hij/zij juist een kritische houding moet aannemen. Ik vind het jammer en een gemis dat die kritische houding ten opzichte van de cultuur in het boek van Loonstra niet naar voren komt. Zo neutraal is de cultuur niet. De christen wordt niet voor niets een vreemdeling hier op aarde genoemd, of naar het woord van Heere Jezus: wel in de wereld, maar niet van de wereld (Joh. 17, 11-16). Dat is een spanningsvolle verhouding, die niet per se hoeft te resulteren in een (doperse) cultuurmijding. Maar de verhouding tussen evangelie / wet en cultuur is veel meer geschakeerd dan dat het eigenlijk vooral zou gaan om het meebewegen met de huidige cultuur. Het evangelie is bepaald niet vooral cultuurvolgend. Het kan ook cultuurvormend zijn en cultuurkritisch en soms zelf tot een tegencultuur leiden. Dr. Loonstra relativeert ook de orde door God in de schepping gegeven ten aanzien van de man-vrouw verhouding, die ten nauwste samenhangt met het christelijk huwelijk. Naar zijn mening vertolkt de emancipatie van de vrouw in de christelijke gemeente Bijbelse waarden die op het evangelie aansluiten (94). De scheppingsorde van het huwelijk is onderworpen aan de orde in het koninkrijk van God (114). In de voleinding blijkt de instelling van het huwelijk van voorbijgaande aard te zijn (geweest) (115). In de opstanding, zo zegt de Heere Jezus, huwen we immers niet en worden niet ten huwelijk genomen? De gelovigen zullen zijn als de engelen Gods. Het huwelijk van Petrus dient ook als een voorbeeld van de relativering van de scheppingsgave van het huwelijk. Petrus heeft alles verlaten (ook zijn vrouw) om Jezus te volgen. ‘De scheppingsgave van het huwelijk wordt dus door de dynamiek van het koninkrijk naar achteren geduwd tot zij in de voleindiging verdwijnt.’ (115). Wie er vanuit een iets andere invalshoek naar kijkt, zou hier ook wel het celibaat kunnen bepleiten. Ik vrees dat dr. Loonstra hier toch een beetje uit de bocht vliegt. We weten helemaal niets van het huwelijksleven van Petrus. Het is dat zijn schoonmoeder wordt genezen, anders zouden we niet eens geweten hebben dat hij getrouwd was. We dienen dus voorzichtig te zijn met al te ferme uitspraken te doen over de vraag hoe lang of kort Petrus bij zijn eigen vrouw vertoefde. Ik stel mij voor dat in een goed huwelijk zijn vrouw het er helemaal mee eens was dat Petrus zich wijdde aan de zaak van het Koninkrijk en dat dit een verdieping in hun huwelijk bracht. Het is wel dezelfde Petrus die in 1 Petrus 3 een en ander zegt over het christelijk huwelijk en over de verhouding tussen de gehuwde vrouwen en mannen. Daar vallen woorden als onderdanigheid en godvruchtige levenswandel en samen erfgenaam zijn van de genade; zou Petrus dit anderen voorhouden en het zelf niet in praktijk brengen (Pastor Peter, Practise what you preach!)?

In een cultuur en samenleving waarin juist het huwelijk wordt ondermijnd vanwege de doorwerking van het goddeloze Verlichtingsdenken met de secularisatie en emancipatie als zure vruchten, dienen wij als christenen in onze tijd de grote waarde van het christelijk huwelijk in zoete liefde en trouw voor te leven. Onze Schepper heeft ons prachtig gemaakt en in Zijn wijsheid ons deze scheppingsgave gegeven.

Nu zal dr. Loonstra dit niet ontkennen; zijn punt is dat de scheppingsgave van het huwelijk (en de man-vrouw verhouding) in de Bijbel wordt gerelativeerd en dat dat ons vandaag de ruimte biedt om waar die verhoudingen vervreemdend werken in de huidige cultuur, daar dan ook naar bevind van zaken mee om te gaan, ten dienste van het evangelie. In een traditionele en behoudende gemeente zal dat vervreemdende ef-fect zo snel (nog) niet aan de orde zijn, maar zodra je meer naar buiten treedt en in contact komt met Godzoekers uit de wereld krijg je ermee te maken (107). Nu mochten wij ons dat laatste wel meer aantrekken: hoezeer gaan de Godzoekers uit de wereld ons ter harte? Zoeken we ze op? Zijn ze welkom in onze kerken? Mijn punt van verschil met dr. Loonstra is echter dat ik niet kan meemaken dat de goede ordeningen die God voor de mens gegeven heeft vanaf de schepping (zoals rustdag en huwelijk) zo in het Nieuwe Testament worden gerelativeerd ter wille van de voortgang van het evangelie, dat wij onder leiding van de Geest daar flexibel mee om kunnen gaan. Zowel de rustdag als het huwelijk zijn voorafschaduwingen van de toekomende heerlijkheid: de rust die er over blijft voor het volk van God, en de bruiloft van het Lam. Ze staan in het nauwste verband met de verbondsrelatie tussen God en Zijn volk. Ze vinden hun diepste vervulling in Christus. Deze goede ordeningen die God vanaf de schepping heeft gegeven en die sinds de zondeval door de mensheid worden genegeerd, maar door de genade van de Heilige Geest in Zijn gemeente gehonoreerd, die kunnen we niet relativeren ter wille van de voortgang van het evangelie, want ze zijn onderdeel van het evangelie.

N.a.v.: Bert Loonstra, Meedenken met Paulus. Letter en Geest in de bezinning op vrouw en ambt, Amsterdam, Buijten & Schipperheijn, 2018, ISBN 9789058819949, 127 pag., prijs € 12,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen