Perpetua – een jonge martelares uit de Vroege Kerk (4)

Felicitas

Nadat we de vorige keer hebben stilgestaan bij de dromen die Perpétua tijdens haar gevangenschap had, volgen we haar nu verder op haar weg naar de marteldood. Perpétua legt die weg niet alleen af. Een van de vrouwen die zich in haar gezelschap bevinden, is de slavin Felicitas.

Deze Felicitas is acht maanden zwanger. Dat zorgt voor een bijzonder probleem: het is namelijk wettelijk verboden om zwangere vrouwen te executeren. De christenen die samen met Perpétua gevangen zitten, vrezen dat zij Felicitas ‘als een eenzame metgezellin op de weg naar dezelfde hoop moeten achterlaten’. Om die reden richten ze zich twee dagen voor de terechtstelling in een vurig gemeenschappelijk gebed tot God. Dat gebed wordt verhoord: direct na het gebed beginnen de weeën en Felicitas brengt een meisje ter wereld. Het kleine meisje wordt door een andere christin geadopteerd en krijgt een christelijke opvoeding. Door dit alles kan Felicitas twee dagen later haar meesteres vergezellen op weg naar het amfitheater en sterven zij tegelijk de marteldood.

Drievoudig getuigenis

Een dag voor de terechtstelling gebruiken Perpétua en haar geloofsgenoten voor de laatste keer de maaltijd. Dat wekt de nieuwsgierigheid van het volk. De christenen richten zich op drie manieren tot hun niet-gelovige medeburgers: ’Zij bestookten het volk… door te dreigen met het oordeel Gods, door te getuigen van hun blijdschap over hun eigen lijden en door te spotten met de nieuwsgierigheid van het samengelopen publiek.

Saturus zei: Is de dag van morgen voor jullie niet genoeg? Waarom kijken jullie zo graag naar wat jullie haten? Heden vrienden, morgen vijanden! Neem echter nauwkeurig onze gelaatstrekken in jullie op, opdat jullie ons herkennen op die dag (des oordeels).’ Het martelarenverslag meldt, dat ‘allen diep onder de indruk vandaar heengegaan zijn en dat velen van hen tot het geloof gekomen zijn’.

Dan breekt de dag van de terechtstelling of – zoals het martelarenverslag het zegt – ‘de dag van hun overwinning’ aan. In optocht begeven de gevangenen zich van de gevangenis naar het amfitheater. Perpétua’s gezicht glanst, terwijl ze met rustige tred haar dood tegemoet gaat.

Psalmen zingend

Bij de ingang van het amfitheater worden de christenen gedwongen zich te verkleden, de mannen in het kleed van de priesters van Saturnus, de vrouwen in dat van de priesteressen van Ceres. Zo zullen ze toch nog een bijdrage leveren aan de verering van de afgoden, is de gedachte. Perpétua weigert echter standvastig. ‘Psalmen zingend’ – zo zegt het oude martelarenverslag – gaat ze het amfitheater in.

Het moment van de terechtstelling is aangebroken. In het amfitheater wordt een uiterst vervaarlijke koe losgelaten op de vrouwelijke christenen. Perpétua wordt het eerst op de horens genomen en valt op haar zij. Ze richt zich op, trekt haar kleed, dat opzij is gescheurd, weer recht om haar benen te bedekken. Dan vraagt ze om een speld en maakt ze haar loshangende baren weer vast, zodat ze niet de indruk zal wekken dat ze rouw bedrijft over haar marteldood. Vervolgens staat ze weer op, gaat naar Felicitas toe, geeft haar een hand en richt haar op.

In gedachten zien we hen staan: een welgestelde jonge moeder en een slavin die zojuist een kindje ter wereld gebracht heeft. Perpétua en Felicitas. Nog een enkel ogenblik scheidt hen van de hemelse heerlijkheid die ze door genade mogen beërven. Dan worden ook deze vrouwen zwaar verwond, waarna een zwaardvechter (gladiator) hen de beslissende slag toebrengt. Twee vrouwen die getrouw geweest zijn tot in de dood, mogen de kroon des levens ontvangen. De belofte gaat in vervulling: ‘En zo wie zal verlaten hebben huizen of broeders of zusters of vader of moeder of vrouw of kinderen of akkers om Mijns Naams wil, die zal honderdvoud ontvangen en het eeuwige leven beërven’ (Mattheüs 19: 29).

Koning der Kerk

Zo’n tweehonderd jaar later houdt de grote kerkvader Augustinus in hetzelfde Carthago een preek waarin hij het sterven van deze twee martelaressen in herinnering roept. Met een prachtige woordspeling op hun beider naam (Perpétua betekent ‘eeuwig’ en Felicitas ‘gelukzaligheid’) zegt hij, dat ‘eeuwige gelukzaligheid’ (perpetua felicitas) hun deel geworden is.

Laten we, nadat we geluisterd hebben naar deze ontroerende martelaarsgeschiedenis, niet eindigen in de mens, maar in de Koning van de Kerk. Hij was het, Die het licht van het Evangelie ontstak te midden van het duistere heidendom in Noord-Afrika. Hij was het, Die het hart van een welgestelde jonge vrouw en dat van een slavin verlichtte tot kennis van de zaligheid. Hij was het, Die moed en standvastigheid gaf aan deze jonge vrouwen, zodat ze niet bezweken ondanks alle wreedheden.

En – Hij leeft nog. In een tijd die net zo kompasloos, stuurloos en uitzichtloos is als het Romeinse Rijk van Perpétua’s dagen, vergadert Hij Zich nog altijd een Kerk. Hij beschermt die Kerk ook en Hij houdt haar staande. En op Zijn tijd brengt Hij allen die tot die Kerk behoren, in de eeuwige zaligheid. Bent u, ben jij al een levend lid van die Kerk?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen