De zekerheid van de zaligheid

Zekerheid... Hoe onzeker ons kwetsbare leven ook is, wij leven in de dagelijkse praktijk met dingen die we zeker (menen te) weten. Tenminste, daar houden we ze voor. Ik weet zeker dat ik toen en toen geboren ben. Ik weet zeker dat ik daar en daar woon. Ik weet zeker dat mijn man of vrouw van mij houdt en mij trouw blijft. Ik geloof het, en daarom weet ik het zeker… Ik weet ook zeker dat ik ooit sterven moet.

Dat betreft de tijdelijke dingen. Maar hoe staat het met de eeuwige, de geestelijke belangen? Dan gaat het om andere vragen. Ben ik zeker van mijn zaligheid? Weet ik dat ik hoor tot Gods kinderen? Weet ik met een vast vertrouwen “dat niet alleen anderen maar ook mij vergeving der zonden, eeuwige gerechtigheid en zaligheid door God geschonken zijn”? Deze laatste woorden citeer ik uit zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus. Het is een deel van het antwoord over het ware geloof. Onze belijdenis zegt dat dit zeker weten behoort bij het geloof dat door de Heilige Geest gewerkt wordt.

We zullen het wel met elkaar eens zijn dat dit zaligmakende geloof onmisbaar is voor ons behoud. Ja, dat we zonder dit geloof niet de enige troost in leven en sterven bezitten. Maar wie nu uit genade dit geloof ontvangen heeft, wie een kind van God is, leeft die ook echt in de zekerheid van dat geloof? Is het ’t vaste kenmerk van al Gods kinderen dat ze de troost van de zekerheid der zaligheid bezitten?

Over deze belangrijke vraag schreef ds. C. Harinck, emeritus-predikant van de Gereformeerde Gemeenten, een leerzaam boek. Hij signaleert dat velen, ook van Gods kinderen, dikwijls op deze vraag geen antwoord weten. Hij schrijft in het Woord vooraf: “De verwarring over de zekerheid van de zaligheid is groot. De kennis, en vooral ook de bevindelijke kennis, van deze geestelijke zaak is gering. Als gevolg daarvan gaan veel kinderen van God hun weg zonder zekerheid en daarom ook zonder troost en vreugde.”

Dit gemis aan vastheid en duidelijkheid heeft hem ertoe gebracht de belangrijke zaak van de zekerheid door het geloof aan de orde te stellen. Het is enerzijds een theologisch boek, waarin de Bijbelse leer van geloof en vertrouwen helder uiteengezet wordt. Ds. Harinck zoekt onderwijs te geven vanuit de Heilige Schrift, de belijdenis van de kerk en de geschriften van de zogenaamde oudvaders.

Vooral treft in dit boek de bewogen pastorale toon. Het geeft niet alleen onderwijs, maar ook leiding en troost aangaande de zekerheid van de zaligheid.

Niet ontkend kan worden dat het hier gaat over een belangrijke vraag. Het gaat om de zekerheid die de gelovigen hebben, dat zij persoonlijk deel hebben aan het heil dat door Christus is verworven. Het uitgangspunt van de schrijver is dat het christelijk geloof zekerheid kent. De Heere Jezus heeft beloofd dat wie in Hem gelooft, zal leven. “Mijn schapen horen Mijn stem en Ik ken dezelve, en zij volgen Mij. En Ik geef hun het eeuwige leven, en zij zullen niet verloren gaan in der eeuwigheid, en niemand zal dezelve uit Mijn hand rukken.” Wat een genade dat deze zaligheid daadwerkelijk het deel van al Gods kinderen is. Wat een vastheid en zekerheid ligt er in de beloften van Christus. Ze zijn gegrond in Zijn verdiensten door kruis en opstanding. Die beloften vormen dan ook de grond van de zekerheid. In die zekerheid mogen Gods kinderen leven.

Ds. Harinck maakt duidelijk dat het ook Gods bedoeling is dat de Zijnen in de troost van deze zekerheid leven zullen. In de Bijbel worden het geloof in Jezus Christus en de zekerheid van de zaligheid aan elkaar verbonden. Het Evangelie brengt geen twijfelachtige boodschap. Jawel, het geloof zelf is dikwijls zwak en bestreden, maar de belofte waarop het geloof rust, is zeker en vast. Hier klopt het hart van de Bijbelse leer van de zekerheid der zaligheid. Ze is dan ook niet het werk van die gelovige zelf. Nee, dat heeft de Heilige Geest in eigen hand gehouden. “Die Geest getuigt met onze geest, dat wij kinderen Gods zijn.” Om een woord van de puriteinse prediker William Perkins te citeren: “Christus wordt ontvangen wanneer ieder voor zich in het bijzonder Christus met Zijn weldaden zich toeëigent, door de innerlijke overreding van het hart, dat op geen andere wijze tot stand komt dan door het krachtdadige getuigenis van de Heilige Geest betreffende de genade van God in Christus Jezus.” En als de Heilige Geest dat in mijn hart bevestigt, zal ik er dan aan twijfelen?

Gaat de schrijver van dit boek dan niet te snel langs de problemen en bezwaren heen, die er in het leven van Gods kinderen zijn? Want het is toch maar de praktijk dat velen van hen niet zomaar durven belijden: “Ik weet en ben ver-zekerd…” Het antwoord is dat ds. Harinck zich uitermate inspant om de oorzaken van het gemis aan zekerheid op te sporen en aan te duiden. Wel zo’n honderd bladzijden zijn gewijd aan het zoeken van een antwoord op de vraag hoe het toch komt dat bij velen die zekerheid ontbreekt. Ik zal hier geen poging doen om een opsomming te geven van de achtergronden hiervan. Het is een uiterst ontdekkend gedeelte uit dit boek. Waard om het eigen leven er naast te leggen. Vervolgens worden ook wegen aangewezen om tot de zekerheid van het geloof te komen.

Al met al wil ik deze bewogen uiteenzetting van harte ter lezing aanbevelen. Wie deze pastorale en bevindelijke verhandeling van deze geestelijk gerijpte dominee op zich laat inwerken, kan veel andere boeken laten staan. Een van de laatste aanhalingen van een oude schrijver is die van Thomas Shepard: “Vraag het maar aan een verootmoedigde zondaar: Waarom gelooft u? Waarom neemt u Christus voor uzelf aan? Heeft de Heere in absolute zin gezegd dat Hij de uwe is? Nee, zegt de ziel, maar de Heere biedt Zichzelf vrijwillig aan mij aan. Zonder Hem ben ik verloren. Hij zegt dat als ik Hem aanneem, Hij dan voor altijd de mijne zal zijn, dat Hij mij leven zal geven. Daarom neem ik Hem dankbaar aan. Dat is de grond van het geloof.”

N.a.v.: Ds. C. Harinck, De zekerheid van de zaligheid.

Uitgeverij Den Hertog, Houten. Paperback. 264 pag. ISBN 9.789033.13015.1. Prijs € 19,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen