Autisme in de christelijke gemeente

Meer dan vroeger is er tegenwoordig aandacht voor mensen met autisme. Op school, op de werkvloer, maar ook in de christelijke gemeente. Bart-Jan Noorlander, werkzaam bij Helpende Handen, schreef er een leerzaam boekje over onder de titel In goede handen. Over autisme in gezin en kerk.

In het eerste deel van het boekje maakt Noorlander duidelijk, wat autisme is. Hij legt uit dat mensen met autisme nogal wat moeite kunnen ervaren in de omgang met anderen, het begrijpen van anderen en het aangaan van relaties. Vaak houden ze vast aan eenzelfde gedragspatroon of routine. Ook is er daarnaast nogal eens sprake van een eenzijdige focus op één onderwerp. Bij mensen met autisme verloopt de prikkelverwerking anders dan bij anderen: het is voor hen moeilijk om hoofd- en bijzaken van elkaar te onderscheiden. Alles komt even hard binnen.

Wat de cijfers betreft: ongeveer 1 op de 150 mensen heeft een vorm van autisme, zo schrijft Noorlander. Dat betekent dat er in een gemeente ter grootte van 800 leden zo’n 6 mensen met autisme zijn. Het lijkt me dat deze cijfers wel wat minimaal zijn. Komt autisme niet vaker voor? Tegelijk stelt Noorlander ook, dat in zekere zin ieder mens meer of minder autistische gedragingen heeft. Als echter de diagnose autisme wordt gesteld, is er sprake van serieuze problemen. Overigens waakt de auteur ervoor om autisme alleen als nadeel te bespreken. Autisme is in zekere zin ook een kracht.

In het tweede, praktische deel van het boekje maakt de schrijver duidelijk, hoe bepaalde aspecten van het christelijk geloof en de christelijke gemeente extra moeilijk kunnen zijn voor mensen met autisme, en hoe zij daarin geholpen kunnen worden. Zo schrijft hij over huisgodsdienst en gewetensvorming. Praktisch gaat de auteur in op onderwerpen als bidden, Bijbellezen, de kerkdiensten bijwonen, catechisatie, huisbezoek, pastoraat. Ik moet me beperken, maar over enkele van die praktische onderwerpen iets meer.

Evengoed als voor anderen is het ook voor mensen met autisme van belang, dat ze persoonlijk de Bijbel lezen. Maar hoe moet dat? De auteur doet handreikingen om aan jonge kinderen voor te lezen uit de Bijbel en er een Bijbelse vertelling aan te verbinden. Bij het ouder worden kunnen jongeren gestimuleerd worden om zelf een stukje te lezen uit de Bijbel en een dagboek.

In dit verband enkele praktische aanvullingen: Mooi als het persoonlijk Bijbellezen opgenomen wordt in de vaste regelmaat waaraan mensen met autisme zo gehecht kunnen zijn. Dus op een vaste plaats en op een vast moment. Het kan voor sommige mensen met autisme goed zijn om een geplastificeerde boekenlegger / kaartje in de Bijbel te hebben, waarop staat, hoe ze ‘stille tijd’ kunnen houden. Eventueel met pictogrammen erbij. Bijvoorbeeld: hardop een gedeelte volgens het Bijbelrooster lezen. Daarna zelf nadenken over de vragen: Wat staat er? Wat betekent het? Wat betekent het voor mij? Daarna het dagboekstukje lezen (er zijn bij Helpende Handen (dag) boeken voor mensen met autisme verschenen). Daarna bidden. Voor veel mensen met autisme (niet allen, ieder is uniek!) is het van belang, dat daarbij een zogenaamde volledige instructie plaatsvindt. Een antwoord op de 5 vragen: wie, wat, waar, wanneer, hoe?

De kerkdienst kan voor mensen met autisme moeilijk zijn vanwege allerlei prikkels. Denk daarbij aan het orgelspel, de gemeentezang, andere mensen in de kerk, de preek. Goed om te beseffen dat alles zo heel hard kan binnenkomen.

Tegelijk is het gelukkig zo, dat in onze gemeenten de kerkdienst een vaste structuur heeft. Er is dus ook veel voorspelbaar. Een en ander kan versterkt worden, als de liturgiegegevens en ook het thema en de punten van de preek van tevoren verstrekt worden. Een goede en duidelijke opbouw van de preek met een onderverdeling in punten is voor iedere hoorder van belang, maar zeker voor mensen met autisme.

Over het huisbezoek bij mensen met autisme schrijft Noorlander, dat het om voorbereiding vraagt. Zowel bij de ouders die het huisbezoek van tevoren met hun kinderen hebben te bespreken. Alsook bij de ambtsdragers. Het is goed dat zij op de hoogte zijn van het feit dat er autisme is bij iemand in het gezin. Praktisch gezien doet Noorlander de suggestie om aan het begin van het huisbezoek kort het karakter en de bedoeling van het gesprek toe te lichten.

Nog andere onderwerpen komen in dit boekje ter sprake: catechisatie, jeugdvereniging, pastoraat. Heel wat waardevol materiaal wordt aangereikt. Graag beveel ik het boekje dan ook ter lezing aan bij o.a. kerkenraadsleden en leidinggevenden. De auteur zeggen we hartelijk dank voor wat hij in dit boekje geboden heeft. Wellicht een idee om de inhoud van het boekje ook in de vorm van een cursusmorgen of cursusavond aan te bieden.

Naar aanleiding van: Bart-Jan Noorlander, In goede handen. Over autisme in gezin en kerk, uitgeverij Den Hertog Houten, 134 blz., paperback, € 11,50. Te verkrijgen in de boekhandel of bij Helpende Handen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen