Kerk Zijn

De opstellers geloven een weg te mogen wijzen uit de impasse. Welke weg dat nu precies is? Ik kon dat niet makkelijk ontdekken. Het stuk dreigt te vervallen in een omhaal van woorden. Heel veel mooie dingen worden genoemd. Het zwakke punt ligt in de concrete toepassing. Voor veel kerkleden zal het te ondoorzichtig zijn.

Ik doe de commissie geen onrecht als ik stel dat men een pleidooi voert voor het vasthouden van elkaar in de huidige situatie. Deze gedachte wordt gestaafd met een grondige schets vanuit het verleden.

Ik moet mij beperken wat betreft de ruimte in ons blad. Ik onderschrijf geheel (voorzover mijn kennisname strekt) de vele goede dingen. Maar er blijven concrete vragen: Eenheid, met wie? Dwalingen, hoe ernstig? Misschien zit de commissie nog op een oud spoor. Ook wij zoeken eenheid, maar dan breder, met heel de Gereformeerde Gezindte. Binnen de eigen gelederen lopen we steeds meer uiteen. Ik meen dat een begaanbare weg gevonden kan worden in een meer congregationalistische herstructurering met open grenzen naar elke vriend en metgezel.

Ik heb de redenering van dit stuk (als ik het goed verstaan heb) mijn hele kerkelijke loopbaan gehoord. Bij elke opening van een classisvergadering. Elkaar vasthouden. Tot beschamens toe. We hebben dit pad dus echt wel bewandeld. We hebben daarin als CGK ook veel bereikt. We zijn heel ver gegaan. Waar eindigt deze weg? Hoe vaak is er al opgeroepen tot het gesprek? Het liep doorgaans nergens op uit. We hebben als kerken geleerd rekening te houden met elkaar. Anderen hebben ons daarover bewonderd en berispt. Ook nu nog ligt het zo: we beoordelen geenszins de persoonlijke geloofsstatus van wie dan ook. Wij hebben wel de roeping elkaars gedachten te toetsen. Let wel: dat is een roeping. De roeping elkaar en onszelf te vermanen. Dat behoort tot het kerkzijn.

Ik ga op dit laatste even door. Dan blijkt dat onze gedachten anders zijn dan wat dit rapport beoogt. Men kan beklemtonen wat verbindt, men kan ook pijnlijk constateren wat scheidt. Dit te benadrukken is nodig, om dit rapport in evenwicht te brengen.

Ik ben de laatste weken nogal klemmend gestuit op het verschijnsel van de valse profetie. Dit bij lezing van het boek Jeremia. De valse profeet Hananja stond hem naar het leven zelfs. Jeremia moest wachter zijn. De duivel hult zich graag in het gewaad van de waarheid. Dat blijkt op vele plaatsen. Hij deed dat reeds in het Paradijs. Rationele beïnvloeding. Zo zacht als honing was en is zijn spreken. Dat is nu nog echt zo. Wat heeft Paulus niet moeten strijden tegen valse profeten. Denk ook aan de klare woorden van de waarzeggende dienstmaagd in Filippi. Hoezeer heeft ook Jezus niet gesproken over de komst van valse Christussen. Gelooft hen niet. Daaronder vielen de Farizeen, maar het kon ook zo maar gebeuren dat Petrus in verkeerd vaarwater kwam. Overal kan zich de satan openbaren, als een engel des lichts. De lieflijk sprekende Johannes roept op de geesten te beproeven, of deze uit God zijn. Niet zozeer de mensen, maar de geesten. Achter aardige mensen gaan deze geesten schuil. Dat moeten we eerst op onszelf persoonlijk allen toepassen. Als we dat nu zouden gaan doen, zou er veel gewonnen zijn. Deze valse leer is links en rechts onder ons. Maar daar gaan Synodestukken eigenlijk nooit over. Deze nota in ieder geval ook niet. Wij zijn allen broeders, zo heet het. Ik heb eens gehoord dat ds. Daan Overduin daarvan maakte: wij zijn allen loeders. Dat gaat ook weer te ver. Maar onder ons is het allemaal zo liefelijk, zo broederlijk, zo vriendelijk. Luther zou zich er niet in herkennen. Dit rapport had meer van de realiteit moeten uitgaan, meer dan is geschied.

Er is de laatste tijd veel te doen geweest over de kerkelijke verdeeldheid. Dit lijkt dé schuld van de kerk te zijn. Ook dit stuk gaat daar van uit. Ik geloof dat zo niet. De schuld ligt dieper. De schuld van de kerk ligt in het afdwalen van de weg der godsvrucht, in het verlaten van de rechte prediking, in het open staan voor en het meegaan met de wereld, kortom, er is een verlating van Gods geboden over de hele breedte van het leven. En éen van de gevolgen en symptomen hiervan is dan de onderlinge verdeeldheid. Ik vrees dat in dit opzicht dit rapport de diagnose niet goed stelt.

Ik haal een onderdeel van dit rapport er even uit. Men spreekt, wie had dat gedacht, over gesloten kansels. Het is (terecht!) een ernstige zaak. Ik ga daar nader op in. Ik durf te stellen dat de oude CG prediking van veel kansels wordt geweerd. Maar ik erken eerlijk: dat gebeurt aan alle kanten. Ik heb al eens in ons blad een praktische en verzachtende motivering aangegeven. Het blijft echter een teken van breuklijnen en scheiding.

Hiermee hangen enkele nog veel ernstiger zaken samen. Ik denk aan de geperforeerde gemeentegrenzen. Een begeleidend verschijnsel van de gesloten kansels. We doen daar allemaal aan mee. De echte schapen behoren te vragen waar de Heere Zijn kudde legert op de middag, want er zijn ook legeringen der metgezellen. Wat zijn er een dwalende schapen tussen de vervallen kerkmuren. Voor velen kan dit niet anders. Zoek de groene weiden, als deze er zijn. Maar er is natuurlijk ook wildgroei ontstaan. We moeten ook constateren dat ieder zijn eigen mening volgt. Het waarheidsgehalte gaat schuil achter zoiets als nestgeur en fijnproeverij.

Het is eigenlijk een mijnenveld waar je zo maar verstrikt zou kunnen raken in voetangels en klemmen. Alleen een krachtige opwekking van Gods Geest zou hier de rechte lijnen weer kunnen trekken. Dat is de enige oplossing voor de kerkelijke verdeeldheid. Hoe schadelijk is het als we zoeken naar een prediking van “zachte dingen”, ook al zouden deze in zwaar materiaal verpakt zijn. We staan hier allemaal schuldig. Ook op deze terreinen hebben we onze roeping verzaakt, maar wie kan hier uitwegen wijzen? “Gij zit, gij spreekt van uw broeder…”

Ik moet nog een stap verder gaan. Er zijn gemeenten waar de Avondmaalstafels ook gesloten zijn. Dat kan doordat zoekende zielen worden afgehouden van het brood der kinderen. Dat zou kunnen omdat de prediking versmalde thema’s aanroert, maar het kan ook zijn dat er rond het Avondmaal allemaal bezitters leven, die een missend mens in het dorre doen wonen, zodat hij zich geheel vervreemd voelt in een gemeente en onder een prediking. U begrijpt met mij wel de ernst van de zaak?

In de ene gemeente gaat dertig procent aan het Avondmaal in een naburige gemeente honderd procent. Wie ten Avondmaal gaat, heeft hoop op Christus en al Zijn verdiensten. Honderd procent minus dertig is zeventig. In de ene gemeente heten zij onbekeerd of zijn het mensen die leven in duisternissen, in de andere gemeente zouden deze zeventigen ingeschaard worden op de akker van Boaz. Ik bedoel te zeggen: in de een of in de andere gemeente worden die zeventig misleid of zelfs bedrogen. Beide kan niet tegelijk waar zijn. Ik bedoel hiermee te zeggen dat dit heel ernstige afwijkingen zijn, die niet slechts met een goed gesprek worden opgelost, ook niet met een goed bedoelde nota, maar die roepen om de krachtige doorwerking van Gods Geest. Beseffen wij nog wel hoe zaken van dood en leven hier in het geding zijn? Begrijp mij goed dat ik hier naar anderen wijs. We moeten allen onszelf ernstig onderzoeken of deze zaken in Gods gunst kunnen zijn?

Weet ons kerkvolk wat de Heere bedoelt met de bloemhoven? Wordt het daar vanaf de kansel voor gewaarschuwd of is ook onze prediking zo vervuld met loze kalk? Dit is voor mij en voor al Gods dienaren wel een moeilijke vraag, maar ik moet me die vraag elke zondag stellen. En ook: weten onze gemeenten ook van de doorwaaide hof van Gods Kerk, waar de stromen van levende wateren worden gezien om Gode vruchten voort te brengen? Wie staat hier niet schuldig? Welke Synode gaat hier op in?

Ik ga dan nog een stap verder. Ook bij het graf blijken de scheidingen aanwezig te zijn. In de ene gemeente worden er schijnbaar weinigen zalig, in andere plaatsen hoort men steeds goede woorden over hen die heengingen. Deze onderscheidene uitingen kunnen niet allemaal tegelijk waar zijn. Ik hoop dat al die goede en gunnende woorden bij de graven en de ziekbedden gesproken, door de Heere worden overgenomen. We kunnen als mensen niet in enige beoordeling treden van onze naasten. Alleen de Heere is de Kenner der harten. We menen echter wel dat hier gevolgen te zien zijn van kansels, van gesloten kansels, zoals het rapport opmerkt.

Ik besef dat ik hiermee een ander licht heb doen vallen op de situatie. Ik kan ook nog niet zomaar de hoop uitspreken dat wij, mensen, de bressen kunnen toemuren. Wat het rapport op de goede plekken opmerkt, is volkomen waar. Maar deze praktijk, deze nachthut van de kerk van onze dagen laat ook van zich spreken.

Gezien de geschetste ernst der dingen, hebben we meer nodig dan dit stuk. Ik waardeer het goede dat geboden wordt, ik mis fundamentele zaken die vragen om aandacht. Het echte Kerk zijn is een gave van God. In het herfsttij van onze dagen. Maar gelukkig zijn er voor de Heere geen onmogelijkheden. Dat geeft ons toch verwachting!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen